Oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van de beide wereldoorlogen, op het voormalige kerkhof rondom de Sint-Martinuskerk. Gelegen ten noorden van de kerk (zijde van het Fransmansplein).
In 1946 wordt het herdenkingsmonument voor de gesneuvelden van de beide wereldoorlogen op het marktplein (het huidige Sint-Maartensplein), tegen de scheidingsmuur met het kloosterdomein ingehuldigd. Bij de uitbreiding van het marktplein in 1959 krijgt het gedenkteken een plaats op de noordzijde van de markt. Bij de herstructurering van het Sint-Maartensplein in 1987 wordt het ten noorden van de kerk op het terrein van het voormalige kerkhof heropgericht.
Op een verhoog met drie treden en een plint staat een hardstenen gedenkmuur in de vorm van een drieluik, met verhoogd middendeel en met zware rechthoekige kroonlijst afgewerkt. In het midden is een beeldhouwwerk in vlakreliëf geplaatst. Het stelt een treurende vrouw voor, zittend te midden van een begraafplaats met kruisen; een helm ligt op de grond. Een bloeiende rozelaar omlijst het geheel. Aan de horizon achter de heuvels is een stralende zon zichtbaar. Links en rechts zijn hardstenen gedenkplaten aangebracht.
Op de middelste kroonlijst staat: "KOEKELARE AAN ZIJN HELDEN" in geel geschilderde letters in vlakreliëf.
Op de linkerkant: op de kroonlijst "1914-1918", op de plint "HULDE AAN ONZE HELDEN 1914-1918", "HET GEMEENTEBESTUUR 11-11-1968". Op de plaat "MILITAIREN", de namen, "BURGERS", de namen.
Op de rechterkant: op de kroonlijst "1940-1945", op de plaat "MILITAIREN", de namen, "WEGGEVOERDEN", de namen, "POLITIEKE GEVANGENEN", de namen, "BURGERS", de namen, en nog enkele namen van de Eerste Wereldoorlog.
De letters van de namen zijn uitgehouwen en zijn donker beschilderd. De namen staan alfabetisch, gevolgd door hun sterfdatum. Uitvoering: Alph. Bossaert, Diksmuide (gesigneerd). (Voor de geschiedenis van de Wereldoorlogen te Koekelare, zie historische inleiding).
Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken [online], https://id.erfgoed.net/teksten/131170 (geraadpleegd op ).
Gelegen links van de kerk en rechts van het gedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden, op een pleintje tussen het Sint-Maartensplein en het Fransmansplein. De vlakke omgeving bestaat uit bebouwing.
Het gemeentelijk gedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van Koekelare werd op 11 november 1968, 50 jaar na de Wapenstilstand, opgericht en bekostigd door de oud-strijders van Koekelare. Op dat zelfde ogenblik werd ook de kleine gedenkplaat onder de twee andere gedenkplaten voor de militaire oorlogsdoden onthuld.
De inwoners van Koekelare kwamen met de oorlog in contact in oktober 1914, toen vluchtelingen met de tramlijn Brugge-Koekelare-Leke aankwamen. Op 16 oktober kwamen de eerste Duitse patrouilles het dorp binnen, en stootten verder tot Diksmuide door. Koekelare, de laatste niet-ontruimde gemeente tegen het front, zou vier jaar lang onder Duitse bezetting leven. Dat betekende strenge controles, verplichte inleveringen, vrijheidsbeperkingen en samenleven met de duizenden militairen. Huizen, tramstation, levensmiddelen, alles werd opgeëist. De Ortskommandant zwaaide de plak. Koekelare werd echter vooral bekend als locatie van de beruchte Lange Max, het kanon van de batterij Pommern dat in 1917-1918 vanaf de Leugenboom Duinkerke beschoot.
Op 16 oktober 1918 werd Bovekerke bevrijd, de dag erop Koekelare en Zande.
Koekelare had 42 militaire en 15 burgerdoden te betreuren. De burgers stierven vooral ten gevolge van bombardementen op het einde van de oorlog.
Op een verhoog met drie treden en een plint staat een hardstenen gedenkmuur in de vorm van een drieluik, met verhoogd middendeel en met zware rechthoekige kroonlijst afgewerkt. In het midden is een beeldhouwwerk in vlakreliëf geplaatst. Het stelt een treurende vrouw voor, zittend temidden van een begraafplaats met kruisen; een helm ligt op de grond. Een bloeiende rozelaar omlijst het geheel. Aan de horizon achter de heuvels is een stralende zon zichtbaar. Links en rechts zijn hardstenen gedenkplaten aangebracht.
Op de middelste kroonlijst staat: 'Koekelare aan zijn Helden' in geel geschilderde letters in vlakreliëf. Op de linkerkant: op de kroonlijst '1914-1918', op de plint 'Hulde aan onze Helden 1914-1918' 'Het Gemeentebestuur 11-11-1968'. Op de plaat 'militairen', de namen, 'burgers', de namen. Op de rechterkant: op de kroonlijst '1940-1945', op de plaat 'militairen', de namen, 'weggevoerden', de namen, 'politieke gevangenen', de namen, 'burgers', de namen, en nog enkele namen van de Eerste Wereldoorlog. De letters van de namen zijn uitgehouwen en zijn donker beschilderd. De namen staan alfabetisch, gevolgd door hun sterfdatum.
Uitvoering: Alph. Bossaert, Diksmuide (gesigneerd)
H. 255,5 cm x Br. 570 cm x D. 120 cm
Bron: WOI Relict (1241): Gedenksteen militaire en burgerlijke doden (Koekelare - WOI-WOII)
Auteurs: Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken [online], https://id.erfgoed.net/teksten/196022 (geraadpleegd op ).