erfgoedobject

Kastanjehof de Heerlijkheid van Rafelgem

bouwkundig element
ID
208673
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208673

Juridische gevolgen

Beschrijving

Achterin gelegen historische hoeve zogenaamd "KASTANJEHOF" de "HEERLIJKHEID VAN RAFELGEM" (houten naambord). Dit verwijst wellicht naar de historische "Heerlijkheid van Avelgem" (zie dorpsinleiding).

Op de Ferrariskaart (1770-1778) is de hoeve aangeduid als de "C(en)se Castagnehofstede", zie ligging in de omgeving van de Kastanjebeek. Toen was de Moerestraat nog niet aangelegd, en bijgevolg ook niet de huidige erfoprit. De huidige Stenenbrugstraat liep toen door langs de huidige hoeve, en verder doodlopend in een haakse bocht naar twee hoeves ten zuiden (op vandaag achterin gelegen hoeve bij de Doolweg, nr. 3). Bij de opmaak van het primitief kadasterplan (circa 1835) is de eigenaar Deridder uit Oostende: U-vormige opstelling van de gebouwen op een vrij groot perceel met boomgaard. Achter het huis lagen een hof en tuin). Bij de mutatie van 1911 worden door Jozef, Ferdinand, Margaretha en Adrianus Maertens, bankiers uit Gent, de landgebouwen gedeeltelijk heropgebouwd. Afbraak van een aantal landgebouwen; het landgebouw ten noorden van het erf wordt afgebroken en dichter bij het erf en het huis herbouwd (huidige schuur). De bouwfysische kenmerken doen echter vermoeden dat deze gebouwen dateren uit de laatste decennia van de 19de eeuw.

Imposante verankerde, geelbakstenen volumes onder zadeldaken (rode Vlaamse pannen). Op het erf deels bewaarde kasseistroken en stoepen van bakstenen op hun kant. Restant van mestvaalt.

Ten oosten van het erf, boerenhuis. Het huis is in kern reeds weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1835), doch vermoedelijk zwaar verbouwd in de laatste decennia van de 19de eeuw, zie blauwhardstenen gevelsteen met inscriptie "BREYDEL STRUXII 1869" (mogelijk ook te lezen als "Struxtt") in de linker zijgevel. Breydel verwijst mogelijk naar de Brugse familie Breydel-Debrock die gronden bezat te Koekelare. Op een foto van 1952 is de dakstructuur nog overkragend, en is het oorspronkelijke houtwerk met luiken nog volledig bewaard. Erfgevel: twee opkamertraveeën + vijf traveeën. Licht getoogde muuropeningen onder strek, blauwhardstenen onderdorpels. Bewaard houtwerk met kruisindeling en grote roedeverdeling bij de opkamer, ook bewaard in de halve verdieping. In de rechter zijgevel, dichtgemetseld rondbogig laadvenster.

Ten noorden van het erf, dubbele dwarsschuur met geïncorporeerd tweeledig wagenhuis, voor het eerst aangeduid op de mutatieschets van 1911, doch blijkens de bouwfysische kenmerken wellicht daterend uit de laatste decennia van de 19de eeuw. Blauwhardstenen jaarstenen in beide zijgevels: "BREYDEL STRUXII" (mogelijk ook te lezen als "Struxtt"), "18…6" in de rechter zijgevel, jaartal onleesbaar in de linker zijgevel. Vermits dezelfde Breydel wordt vermeld als bij het huis situeert de bouw zich wellicht in dezelfde periode. Tegen de erfzijde is een grote nieuwe loods aangebouwd, enkel de wagenhuistraveeën zijn nog zichtbaar. De typologie is nog duidelijk herkenbaar in de achtergevel: (deels dichtgemetselde) lichtgleuven, hoge schuurpoorten (rechthoekige schuurpoorten), aardappelkelder, korfbogige wagenhuistraveeën. Rechter zijgevel met lichtgleuven en in de geveltop, kruis aanzettend op accoladeboog, uitgewerkt in baksteenreliëf, jaarsteen (zie boven). Bewaard gebinte: ankerbalken gestut door schoren op bakstenen muren, waarop gebintes met diagonale versterkingen. Aardappelkelder met bakstenen gewelf op centrale pijler.

Ten zuiden van het erf, lange stal, in kern reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1835). Getoogde staldeuren, tussen de deuren beglaasd rondboognisje met Onze-Lieve-Vrouwbeeldje. De geknikte dakoverstek is onderbroken door laadvensters oplopend in puntgevel, met aflijnend windbord. In de linker zijgevel, laadluik, in de geveltop, half uilengat waarboven duivengaten.

Tussen het boerenhuis en de stall, groot eenledig bakhuis van circa 1911. Rondboogvensters en -deuren onder kopse laag in rodere baksteen. In de zijgevel die naar het huis gericht is: rechthoekige deur verdiept in rondboogveld met imitatiebeschildering van bovenlicht, geflankeerd door rondboogvensters, oculus in de geveltop. De raampjes zijn uitgewerkt in ijzer, met bloemmotieven voor de bovenlichten en de oculus. Bewaard interieur: enkelvoudige balkenlaag, bewaarde schouw met dichtgemetselde ovenmond.

Achter het boerenhuis, klein nutsgebouw onder dak in golfplaten.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Koekelare, 1911/45.
  • DE GRYSE H., Wedstrijd tusschen de landelijke gemeenten van het arrondissement Veurne-Diksmuide, s.l., 1952 (fotobijlage).

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De gemeente Koekelare meldde de nieuwbouw van een landbouwloods en de bouw van een rundveestal na het slopen van de bestaande stallen en bergingen.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kastanjehof de Heerlijkheid van Rafelgem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208673 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.