Eclectische dokterswoning uit het einde van de 19de eeuw. Het perceel waarop het huis ligt (tuin met serre) en het eigenlijke huis zijn beschermd als monument. Het huis illustreert de sociale status die een dokter tijdens de late 19de eeuw in een plattelandsgemeente had.

Geschiedenis van de site

Dokter René Proot bouwt in 1896 zijn woning en dokterspraktijk met naastgelegen koetshuis en paardenstallen. Het huis wordt gebouwd op gronden van de grote pachthoeve van grootgrondbezitter Karel Breydel-Dewitte uit Brugge (zie illustratie uit de kaart van 1799, terreinopmeting van het gebied ten noorden van de dorpskern, tussen de Moerestraat en de Moerewegel, door landmeters Pieter Mergaert en Charles Serruys). In 1897 breidt dokter Proot de tuin uit met een aanpalend perceel. Later (voor de Tweede Wereldoorlog) wordt het koetshuis door de zoon, dokter Etienne Proot, ingericht als dokterskabinet. Circa 1988 koopt het gemeentebestuur het leegstaande en verwaarloosde pand aan.

Beschrijving

Het imposante, eclectische huis aan het begin van de Noordomstraat is voorzien van een voortuin met smeedijzeren hekwerk op muurtje. Tuin met enkele kleine perken met lage begroeiing en enkele struiken. De voortuin is links afgesloten van het koetshuis (met paardenstal en dokterskabinet) en de oprit naar de tuin aan de achterzijde, door een hoge muur en een hekpijler. Rode baksteenbouw van twee bouwlagen onder schilddaken (leien); gebruik van blauwe hardsteen voor de onderdorpels, de lateien en de aanzet- en sluitstenen. Rechts een dubbelhuisvolume van vijf traveeën, links een iets lager volume van twee bouwlagen, aflijnende gootlijst op klossen, bij het hoofdvolume onderbroken door twee brede dakvensters onder overkragend zadeldak, op uitkragende lisenen. Symmetrisch opgebouwd hoofdvolume: centraal rondboogportaal, links geflankeerd door gekoppelde vensters, op de begane grond met rolluikkasten; rechts geflankeerd door een erker met rolluikkasten, uitlopend in een smallere erker op de verdieping. De rolluikkasten zijn uitgewerkt met neo-renaissance sierelementen. De rondboogbeeldtaal van het portaal wordt herhaald in de vensters boven en rechts van het portaal en in de vensters op de begane grond van de uiterste traveeën. Rechthoekige muuropeningen onder latei en segmentbogige ontlastingsboog, in de dakvensters onder tudorboog. Bewaard nog deels roodbeschilderd houtwerk met T-indeling. Vleugeldeur onder waaiervormig bovenlicht, bereikbaar via enkele treden in blauwe hardsteen. Gesculpteerde makelaar, beglaasde paneeldeuren met sierlijk geometrisch smeedwerk.

De deels vrijstaande rechter zijgevel is blind (twee schoorstenen). Ook de vrijstaande linker zijgevel is blind (omlopende kroonlijst op klossen). De achtergevel vertoont rechts een breed vooruitspringend gedeelte (ten westen) met op de verdieping een groot rondboogvenster dat de trappartij aangeeft. Op de begane grond is hier de smalle uitbouw van het sanitair blok onder schilddakje. De minder diep uitgebouwde linker travee (ten oosten) loopt via een brede venstertravee met rolluikkasten uit op een verhoogd tuinterras. Getoogde muuropeningen onder strek. Bewaard houtwerk met T-indeling en grote roedeverdeling.

Ten westen van het huis, vrijstaand koetshuis met geïncorporeerde paardenstal en dokterskabinet. Roodbakstenen volume van anderhalve bouwlaag onder schilddak (leien). De smalle gevel is op de rooilijn met de straatzijde gebouwd: de gootlijst op klossen is onderbroken door een dakvenster onder overkragend zadeldak op uitkragende lisenen (laadluik). Getoogde muuropeningen onder strek: twee brede vensters en rechts een toegangsdeur tot het dokterskabinet. Bewaard roodbeschilderd houtwerk: vensters met grote roedeverdeling en een paneeldeur. De lange gevel aan de gekasseide oprit naar de tuin is voorzien van een groot rechthoekig venster (kabinet) en rechts drie getoogde muuropeningen van de paardenstallen en de koetsenberging (deels gewijzigd in schuifpoort).

Het herenhuis in eclectische stijl bewaart op het gelijkvloers en op de verdieping gaaf bewaarde interieurs met de oorspronkelijke kleurstelling en afwerking.

Plattegrond. Een rechthoekige kelder met troggewelven onder het volledige hoofdblok (ten westen).

Op het gelijkvloers van het hoofdblok vier kamers met elkaar verbonden door de hal/ trappenhal met T-vormige plattegrond. De zijgang geeft via twee trappen uit op het lager gelegen zijblok met natte keuken en een kamer. De verdieping heeft een gelijkaardige plattegrond.

Interieuraankleding en kleurstelling. De monumentale traphal bewaart zijn originele interieuraankleding in neo-renaissancestijl. De wanden zijn geschilderd in marmerimitatie: sokkellambrisering (natuursteenimitatieblokken) van roodgevlekt marmer tussen zwarte plinten, muren in witmarmerimitatie. De moerbalken van de doorgangen rusten op vlakke pilasters in een sienna-marmerimitatie, voorzien van consoles als maskers. Plafondlijsten met eenvoudig lijstwerk voorzien van guttae. Gangdeuren in een geriemde omlijsting, erboven rechthoekig bovendeurstuk (rode marmer) en bekronend driehoekfronton. De traphal is afgedekt door een plafond met drie verdiepte vlakken, gescheiden door moerbalken rustend op consoles in de vorm van engelenhermen. Het plafond is afgelijnd door een gestileerde eierlijst. De doorgangen naar de gang op de verdieping tonen dezelfde pilasters en consoles als het gelijkvloers.

De bevloering in de traphal bestaat uit rechthoekige tegeltapijten met meanderlijst, ingevuld met zeshoekige cementtegels.

De trap is opgebouwd uit twee rechte steektrappen met tussenliggend bordes en is in een witmarmerbeschildering gezet. De trappaal is opgevat als een rijkversierde zuil met bekronend Korinthisch kapiteel en vaas. Aanzettrede in blauwe hardsteen.

De leefkamer met een erker richting straatzijde is voorzien van een strenge aankleding in neo-renaissancestijl. Neo-renaissanceschouw van rode en zwarte marmer. Twee zuilen dragen een schouwbalk met blokpanelen. Het eikenhouten plafond is in vieren verdeeld met diagonaal aangebrachte planchetten. Omranding door een brede eikenhouten lijst met een eierlijst, een vlechtlijst en een knoppenlijst, telkens gescheiden door recht lijstwerk.

De leefkamer geeft via een dubbele deur uit op de salon-eetplaats met een frivolere uitwerking in second empire-stijl. Drie dubbeldeuren, waarvan twee schijndeuren. Elke deur bestaat uit drie panelen met spiegels met een opgeschilderd bloemenrankmotief. Beschilderd stucplafond: spiegel met halfronde afwerking op de korte zijden, driehoeken in de hoeken voorzien van pendatief met florale motieven. De brede lijst bestaat uit fijnlijstwerk met daartussen een parellijst, een meanderlijst en een eierlijst; spiegel met laurierbladlijst.

De ontvangstkamer links is versierd in een eenvoudige neoclassicistische stijl. Rechthoekige spiegel met diamantkoppen in de hoeken. De kooflijst op guttae draagt de spiegelomlijsting met een spiraalmotief, door platte lijsten gescheiden van een laurierlijst. De eenvoudige neo-renaissanceschouw van zwarte marmer en plaketten sienna-marmer is voorzien van vlakke pilasters.

De natte en de droge keuken zijn ondergebracht in de westelijke zijvleugel. De natte keuken is een goed verlichte ruimte met sobere afwerking. De originele pomp met pompsteen is bewaard. De droge keuken is toegankelijk via de hal.

De kamers op de verdieping zijn eenvoudig uitgewerkt met plafonds met eenvoudig lijstwerk. De ruimte boven de inkomhal heeft de functie van badkamer. De kapconstructie van het hoofdvolume bestaat uit drie schilddaken in een U-vormige opstelling. Spanten met platte balken en boutenverbinding.

Het koetshuis met geïncorporeerde paardenstal en dokterskabinet. Het kabinet bestaat uit twee ruimtes aan de straatzijde. In de paardenstal bewaarde bakstenen vloer met gierafvoer en voederbakken. Eenvoudige kapconstructie met toognagels.

Het huis is ingeplant op een langgestrekt perceel. Grote tuin met aanvankelijk twee open graspartijen, één aansluitend bij de woning zelf, en dan één helemaal achteraan in de tuin die van voorgaande gescheiden was door struiken en bomen. Enkele jaren geleden werden de meeste struiken en bomen echter gerooid, op enkele bomen na. Een grote kastanje vlakbij de woning is bewaard, evenals een (treur)beuk dieper in de tuin en enkele fruitbomen verderop. Op de randen van de tuin staan enkele oude en waardevolle hagen, onder andere op grens in westen (beuk), noorden (gemengd meidoorn, hulst en vlier) en oosten (hulst, doorgeschoten haag met enkele meidoorns). De serre en kleine berging zijn ook bewaard gebleven. Serre met spitsbooggewelf, ijzeren roedes op bakstenen voeting, smeedijzeren nokversiering. Achter de serre lag de groentetuin.