erfgoedobject

Motepark met siermotte

landschappelijk element
ID
208742
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208742

Juridische gevolgen

Beschrijving

17de- of 18de-eeuwse siermotte in het gemeentelijke "Motepark" tussen het Sint-Maartensplein en de Ichtegemstraat (sportcentrum en -terreinen). Het zes hectare grote gemeentelijke "Motepark" is anno 2008 ingericht als wandelbos, boomleerpad, en avontuurlijk speelplein met visvijver.

Historiek van site en van de motte

De aanleg en het gebruik van de 'siermotte' of 'Parnassusberg' zouden minstens tot de 17de eeuw teruggaan en getuigen van een postmiddeleeuwse parkaanleg. De term 'hermitage' verwijst naar afzondering, rust en ascese. Deze interpretatie wordt nog bevestigd door de afwezigheid van een neerhof, wat onontbeerlijk is bij een castrale motte. Dat men bij archeologisch onderzoek geen vol- of laatmiddeleeuws schervenmateriaal vond, wijst in dezelfde richting. De motte is niet aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778) en op 19de-eeuwse kadasterkaarten, wat geïnterpreteerd wordt als een onnauwkeurigheid. In het "denombrement van Zuudhove" van 1723 wordt de site omschreven als "(…) een parthye wesende verwildert lant, met een hoge mote ten middel ligghende ghen(ae)mpt d ermitagie die bestaen is met hout ende eenen wal rontomme de selve mote (…)".

Voor de rest van het parkdomein is de Ferrariskaart (1770-1887) wel betrouwbaar: het gebied bestaat op dat moment uit een kleine boskern die omgeven wordt door landbouwland dat tot aan de dorpskern van Koekelare reikt. Vlakbij het gebouw aan het begin van de huidige Ichtegemstraat (voorloper van het brouwershuis, zie nr. 17) is er wel al een boomgaard aangegeven. In de 19de eeuw ondergaat deze omgeving een grondige wijziging door uitbreiding van de boomgaard in zuidelijke richting én vooral door de aanleg van (brede) grachten en waterlopen al dan niet geënt op vroegere perceelsgrenzen. De familie Christiaen pacht sinds 1881 het park- en bosdomein achter de brouwerswoningen en de brouwerij. Brouwer Maurice Christiaen, rentmeester van Arenberg sinds 1916 en na de oorlog van de gesekwestreerde landbouwgronden, koopt in 1921 dit domein achter zijn woning aan.

Blijkens kaartenonderzoek verkleint de boomgaard aan het begin van de 20ste eeuw en wordt er in het noorden een deel aangelegd als park (met parkbos, graslanden, bomengroepen en alleenstaande bomen in open grasvelden) waarbij de grachten en waterlopen grotendeels bewaard gebleven zijn, en sommige verbreed werden of een nieuwe vorm kregen. De grote vijver achter het huidige gemeentehuis wordt nog voor de Eerste Wereldoorlog gegraven (foto bewaard in HADOC). In 1973 koopt de gemeente het bedreigde domein aan en richt het in als gemeentelijk "Motepark". In het laatste kwart van de 20ste eeuw worden in het noordoosten en noordwesten van het domein respectievelijk sportterreinen (Ichtegemstraat) aangelegd en woningen (zie Wallaartdreef) gebouwd.

Beschrijving van de motte

Motte begroeid met bomen, omringd door een brede wal. Omgeven door een bosperceel.

  • Informatie verkregen van Jozef Heus.
  • DEREEPER T., Over de heerlijkheid Zuudhove, in Spaenhiers Jaarboek, jg. 3, 1995, p. 30-45.
  • DEWILDE M. e.a., Zuudhove. Pogingen om de geschiedenis van het Koekelaars kasteel te achterhalen, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 3, 1995, p. 11-29.
  • Dorpswandeling in Koekelare. Het groene hart van het Houtland. (gemeentebestuur).
  • HEUS J., Eeuwelingen beschermen, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 7, 2000, p. 134.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 105 (iconografie, luchtfoto van het parkdomein).

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Motepark met siermotte [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208742 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.