Beschermd als monument. Gelegen binnen het beschermde dorpsgezicht, omgeving van het brouwershuis.
Geschiedenis van het huis
In 1799 koopt Pieter Mergaert (voor deze figuur zie Sint-Maartensplein nummer 15 en de historische inleiding) de statige, classicistische woning in de Ichtegemstraat. De woning is reeds aangeduid op de kaart van 1799 (terreinopmeting van het gebied ten noorden van de dorpskern, tussen de Moerestraat en de Moerewegel, door landmeters Pieter Mergaert uit Koekelare en Charles Serruys uit Torhout) en dateert vermoedelijk uit het einde van de 18de eeuw. In 1807 bouwt hij naast dat huis, in de huidige Brouwerijstraat, een nieuwe brouwerij (op het plan van 1799 is reeds een rechthoekige plattegrond op de plaats van de brouwerijgebouwen aangeduid, dit is nog niet het geval op de Ferrariskaart van 1770-1778) (zie nummer 15). Een zoon van Pieter beheert de brouwerij tot in 1834, waarna het brouwershuis en de brouwerij verkocht wordt aan Robert Desnick. De verkoopsakte van 1831 omschrijft de brouwerswoning als een "schoon huis met remisen, wagenkot, stallingen (...)". Het links aansluitende koetshuis wordt circa 1900 afgebroken bij de bouw van de nieuwe brouwerswoning (nummer 19). In 1971 koopt de gemeente de twee brouwershuizen aan het Sint-Maartensplein. In 1974 wordt het brouwershuis uit 1900 als gemeentehuis ingericht (nummer 19). Het brouwershuis op nummer 17, beschermd als monument in 1981, wordt in 1984 verkocht aan een financiële groep en in 1986-1987 gerenoveerd/ gerestaureerd in het kader van de nieuwe functie als bankkantoor. Hierbij wordt de trap naar de uiterste traveeën aan de rechter kant verplaatst, de toegang tot de woonvertrekken op de verdieping wordt voorzien in de rechter zijgevel. Een tweede renovatie realiseert een hedendaagse nieuwbouw aan de achterzijde.
Beschrijving van het huis
Brouwerswoning uit het einde van de 18de eeuw met classicistische inslag. Verankerde witgeschilderde baksteenbouw van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (blauw geglazuurde Vlaamse pannen). Grijsgeschilderde plint. Licht getoogde muuropeningen onder strek. Bewaard of naar oud model vernieuwd grijsgeschilderd houtwerk: kruisindeling en grote roedeverdeling, luiken op de begane grond. De oude rolluikkasten op de bovenverdieping werden verwijderd bij de restauratie. Rechthoekige deur in een grijsgeschilderde, geriemde omlijsting. Paneeldeur, bovenlicht met smeedijzeren hekwerk met floraal motief.
Gaaf bewaarde interieurelementen. Salon met classicistische bepleistering uit het einde van de 18de eeuw of het begin van de 19de eeuw (Lodewijk XVI-stijl), witgeschilderd met vergulde elementen: kooflijsten, rozetten, muurvakken, fries met guirlandes en loofwerk. Marmeren (rouge royale) schouwmond (recente invulling) waarboven schouwboezem met spiegel en vaasmotief met guirlandes tussen gecanneleerde pilasters met palmetmotief. Enfilade met dubbele paneeldeur naar verbouwd tweede salon. Boven enkele deur, supraporta met vaasmotief en guirlandes. Tussen de muurvakken herhaling van de gecanneleerde pilasters.
De trap in classicistische stijl (Lodewijk XVI) bevindt zich in de rechter traveeën en is verplaatst bij de restauratie van 1986-1987. Houten trap met sierlijk uitgewerkte trappaal met loverwerk en guirlande, opengewerkte trapspijlen.
Archief Ruimte en Erfgoed - West-Vlaanderen, Archiefnr. W/00371.
Archief Ruimte en Erfgoed - West-Vlaanderen, fotoarchief.
ARREN R., HEUS J., Het centrum van Koekelare in 1842, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 14, 2006, p. 31-32.
DEREEPER T., Koekelare in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, prentkaart 16.
SEYS R., Het oude brouwershuis, in Coclariensia. Driemaandelijks tijdschrift Gemeentelijke kring voor heemkunde Groot-Koekelare, jg. 3, nr. 2, 1988, p. 81-83.
SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 64, 66 (iconografie).
Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Vanneste, Pol Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)