Historiek

Een uitgestrekt perceel op de hoek van de Broederminstraat en de toenmalige Sint-Laureisstraat, sinds 1911 de Hof ter Bekestraat, dat zich uitstrekte over de huidige percelen Broederminstraat 46-60, Hof ter Bekestraat 2-12 en Jonghelinckstraat 2-12, was in het bezit van de aannemer en Antwerps schepen van Openbare Werken Joseph Lefebvre. Deze liet in 1877 het terrein omheinen en bebouwen met twee houten loodsen voor de opslag van bouwmaterialen, de grootste parallel aan en de kleinste loodrecht op de Broederminstraat. De werken werden uitgevoerd door de aannemer Louis De Legh

Het terrein kwam vervolgens in het bezit van de jonge aannemer Aimé Hesbain, wiens bedrijf hier minstens sinds 1884 gevestigd. De kern van het huidige gebouw op het perceel Broederminstraat 52, waarvan het bouwdossier niet is teruggevonden, dateert vermoedelijk uit deze periode. Het ging oorspronkelijk om een voorbouw van vier traveeën en slechts twee bouwlagen aan de straat, waarvan de linkerhelft dienst deed als kantoren en de rechterhelft als privéwoning van Hesbain. De huidige langgerekte vleugel die daar loodrecht op aansluit zijde binnenplein, oorspronkelijk bestemd voor ateliers, behoort in kern mogelijk tot dezelfde bouwfase. In 1889 bouwde Hesbain op de aanpalende percelen Broederminstraat 46-48 twee gekoppelde neoclassicistische burgerhuizen, met een inrijpoort naar het binnenplein. Daarvan is enkel het rechterpand nummer 46 nog herkenbaar. Achteraan op deze percelen bevindt zich een magazijn dat uit deze of de vorige bouwfase omstreeks 1884 dateert.

In 1908 werd een omvangrijke bouwcampagne opgezet op de oostelijke helft van het terrein, waarbij alle bestaande constructies - conciërgewoning, smidse, mortelmolen, machinezaal, hangars en magazijnen - werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw geconcentreerd rond de binnenplaats. Het ging om een neotraditionele conciërgewoning met een houten puntgevel aan de noordzijde, een eenlaags complex van smidse, machinezaal, mortelmolen en mechanische schrijnwerkerij aan de oostzijde en en langgerekt opslagplaats voor gereedschap en bouwmaterialen van drie bouwlagen aan de noordzijde, constructies in baksteen die later zijn gesloopt, verbouwd of verhoogd. Alle overblijvende terreinen aan de buitenranden van het domein werden door Hesbain verkaveld en bebouwd met veertien woningen Broederminstraat 54 tot 60, Hof ter Bekestraat 2 tot 8 en Jonghelinckstraat 2 tot 12.

Een volgende eigenaar Gaston Peiren-De Meulenaere, vennoot in de porselein- en faiencehandel J. De Meulenaere-De Roo, laat in 1927 en 1928 twee klassieke winkelramen (verdwenen) aanbrengen op de begane grond van het hoofdgebouw, door de architect Edgard de Mûelenaere.

Tussen 1932 en 1945 werd het complex in meerdere fasen verbouwd tot het huidige volume, in opdracht van de firma Comanin (Comptoir des Manufactures & Industries). In 1932 werd in de langgerekte dwarsvleugel een toonzaal ingericht onder leiding van J. Van Santvliet-Vermeulen. In 1936 kreeg de voorgevel zijn huidige bekleding uit groen en zwart marbriet, uitgevoerd en aangebracht door de glasproducent Société Anonyme des Verreries de Fauquez uit Fauquez (Waals-Brabant), onder leiding van de architect Paul Dries. Al in 1941 verkreeg de firma Comanin een bouwvergunning om het bestaande gebouw te verhogen met de tweede en derde verdieping, ingedeeld in twee appartementen per bouwlaag, naar een ontwerp door Paul Dries. Vanwege de oorlogsomstandigheden werden deze werken pas onder zijn leiding uitgevoerd in 1945. Datzelfde jaar volgde nog een bijkomende bouwaanvraag voor de verhoging van het hoofdgebouw met nog een vierde verdieping, en van de dwarsvleugel met een tweede verdieping, beide bestemd voor magazijnen, eveneens naar ontwerp van Paul Dries.

In 2001 onderging de voorgevel een grondige renovatie naar een ontwerp van het Architektenatelier Boud Rombouts, in opdracht van de mede-eigenaars van het gebouw.

Architectuur

Het hoofdgebouw aan de straat is een baksteenbouw van vier traveeën en vijf bouwlagen onder een plat dak. De ondiepe linkertravee vormt de doorgang tot de binnenkoer, de andere drie traveeën lopen ver door, waarbij de langsgevel op de binnenkoer met getoogde muuropeningen is verlicht. De oorspronkelijk bakstenen voorgevel met een hardstenen plint, cordons en vensteromlijstingen, is sinds 1936 over de eerste twee bouwlagen bekleed met een parement uit marbriet-glastegels in gevlamd groen doorspekt met zwart. De in 1945 toegevoegde drie verdiepingen hadden oorspronkelijk een bekleding uit simili-natuursteen "Terra Nova". De opstand kreeg in 2001 een originele façelift. Doorlopend over de drie bovenste verdiepingen, met uitsparing van de vensters, kwam een grafische beschildering met verklarende teksten van synoniemen met betrekking tot het begrip 'gevel'. De uittreksels uit Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal betreffen onder meer de woorden facade, front, face, facelift, frontaal, faciaal, facie, facies, frontispice en frontispies.

Parallel met de voorbouw, achterin het perceel, liggen voormalige bedrijfsgebouwen eveneens in rode baksteenbouw, die in kern opklimmen tot de eerste bouwfase omstreeks 1884 of de tweede bouwfase uit 1908, maar later zijn verbouwd en verhoogd.

In de traphal van de vroegere aannemerswoning, die oorspronkelijk de rechterhelft van het hoofdgebouw uitmaakte, is een lift ingeplant door de Antwerpse liftenbouwer Daelemans. Deze ingreep gebeurde vermoedelijk in 1945, bij het ophogen van het gebouw met drie extra verdiepingen. De lift is geïnstalleerd in de open schacht van de bordestrap, biedt plaats aan vier personen (nominale last 300 kg) en ontsluit vijf niveaus. De lift bestaat uit een houten liftkooi en stalen harmonicadeuren als bordesdeuren. Het merkplaatje in de lift vermeldt de constructeur "Ascenseurs Daelemans Liften s.p.r.l./p.v.b.a." en de "Maximum Vracht" in aantal personen en gewicht.

• Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1877#937, 1889#573, 1908#1819, 1927#26335, 1928#29283, 1932#42919, 18#4610, 18#5111 en 18#6469 (1936), 18#13801 (1941), 18#19461 en 18#19977 (1945) en 86#10336 (2010-2011).