erfgoedobject

Veldkapel met winterlinde

bouwkundig / landschappelijk element
ID
210648
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/210648

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het zicht met de enorme linde en de kleine kapel tegen de achtergrond van het open akkerlandschap is ruim bekend. In dit landschap is hij het belangrijkste beeldbepalende object. De plek geeft een ideaal-typisch beeld van de streek, dat versterkt wordt door de veldwegen die op het kruispunt uitkomen. De boom van Meldert is de hoogste, dikste en oudste Winterlinde van de ruime regio en waarschijnlijk van de hele provincie. Hij heeft een mooie, representatieve groeivorm. Het uitzicht van de directe omgeving is de laatste 200 jaar nauwelijks veranderd. Twee wegen van de zevensprong verdwenen en vier wegen van het kruispunt werden verhard met kasseien.

De boom is aangeplant bij een historisch kruispunt van zeven wegen (buurtwegen nummers 19, 20 en 48 en voetwegen nummers 69 en 70). Twee ervan zijn nadien geheel of gedeeltelijk verdwenen (voetwegen nummers 69 en 70). Het belang van dit kruispunt in de rurale samenleving was groot omdat het zowel toegang gaf tot het akkergebied ten westen van Meldert als de verbinding verzekerde met buurgemeenten als Bevekom en Opvelp.

De Atlas der Buurtwegen geeft de namen van de zeven wegen:

  • 1. Van Biessemstraat (buurtweg nummer 19, zowel ten zuidoosten als ten noordwesten van de boom).
  • 2. Het Rot (voetweg nummer 70).
  • 3. Lindestraat (buurtweg nummer 20, zowel ten noordoosten als ten zuidwesten van de boom).
  • 4. Honsemwegje (voetweg nummer 69).
  • 5. Rotweg (buurtweg nummer 48).

In de volksmond zijn de volgende straatnamen bekend:

  • 1. Overhemstraat (buurtweg nummer 19, ten zuidoosten van de boom).
  • 2. Paardskerkhofstraat (buurtweg nummer 20, ten noordoosten van de boom).
  • 3. Leuvenseweg (buurtweg nummer 19, ten noordwesten van de boom).
  • 4. Rotstraat (buurtweg nummer 48).
  • 5. Stenenkruisstraat (buurtweg nummer 20 ten zuidwesten van de boom).

De bestrating met kasseien zou in het interbellum zijn gebeurd.

De geschiedenis van de veldkapel onder de lindeboom gaat terug tot het begin van de 19e eeuw. De eigenaars van de grond hadden verschillende pasgeboren kinderen verloren en beloofden om een kapel te bouwen indien zij een gezond kind zouden krijgen. Hun wens ging in vervulling waarop zij in 1809 - exact 200 jaar geleden - een kapel lieten bouwen die is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw.

Eind de jaren 1970, begin de jaren 1980 werd de kapel omver gereden tijdens de suikerbietenoogst. De oorspronkelijke kapel was opgetrokken in rode baksteen en had een leien dak. De trap bestond uit blauwe steen, de vloer uit rode plaveien en de sluitsteen uit Gobertangesteen. De kapel werd herbouwd met moderne materialen, maar de vorm bleef bewaard. Enkel de trap zou hergebruikt zijn voor de nieuwe kapel.

Jaarlijks werd kort na Pinksteren een kaarsenprocessie met openluchtmis gehouden aan de winterlinde. Aan het einde van de vorige eeuw hield deze traditie op te bestaan. De lindeboom werd vroeger gekandelaard. Waarschijnlijk gebeurde dit voor het laatst vlak na de Tweede Wereldoorlog. Nadien werden laaghangende takken nog ingekort.

De eeuwenoude lindeboom (Tilia cordata) staat op een kruispunt van vijf wegen ten westen de Meldertse dorpskom. Hij staat aan de rand van een open akkergebied met talrijke onverharde veldwegen en holle wegen. De laatste eeuwen is er in dit landschap nauwelijks iets veranderd. De winterlinde is heel vitaal en vertoont geen uiterlijke gebreken of aantastingen. Hij bezit een optimale bladzetting, met nauwelijks dode of afgebroken twijgen of enige verwondingen.

  • Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE).
  • Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO).
  • Divers historisch kaartmateriaal.
  • Mondelinge informatie buurtbewoner, 2009.

Bron: Beschermingsdossier DB002306 (2009)
Auteurs: Wijnant, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Veldkapel met winterlinde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/210648 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.