Historiek

Voormalig Sint-Barbaraklooster, heden Sint-Barbaracollege. In 1420 stichtte Joris Vranckx een augustinessenpriorij, het "Sint-Barbara- of Jeruzalemklooster", op het perceel gelegen tussen Savaanstraat en Ketelvest.

Over de vroegste bouwgeschiedenis is weinig bekend. Volgens een oud panoramisch zicht lag de kapel aan de Ketelvest, ten oosten bevond zich een grote boomgaard en tuin. Een plattegrond van 1797 toont een eenvoudig complex op rechthoekig grondplan. De voornaamste kloostergebouwen bevonden zich rondom een binnenplaats, onder meer de kerk, heden met het doksaal uitziend op Savaanstraat; ernaast wordt de kloostertuin van de straat afgesloten door kleinere dienstgebouwtjes. Opheffing door Jozef II in 1783. Korte herstelperiode van 1790 tot 1797. Opening van het Klein Seminarie in 1814. Sedert 1833 ingericht als jezuïetencollege. De eerste bouwcampagne der jezuïeten betreft de zuidvleugel (straatzijde) in 1840 (zie gevelsteen op de binnenplaatszijde). Inwijding van de nieuwe kerk, gebouwd naast de oude, in 1858, de oude kerk wordt gesloopt in 1862-63. In de loop van de 19de en 20ste eeuw uitbreidingen en oprichtingen van nieuwe schoolgebouwen rondom een rechthoekige binnenkoer.

Beschrijving

Kerk

Neoclassicistisch gebouw naar ontwerp van architect Fr. Steyaert Jr. op de hoek met het Sint-Barbarastraatje, daterend van 1855-58. Voorhofje toegankelijk langs gesmeed ijzeren hekken met hekpijlers. Opgetrokken uit Franse steen met verwerking van arduin voor plint, pilasters, cordons en venster- en deuromlijstingen.

De plattegrond ontvouwt een zuidblok met traptorens, een driebeukig pseudobasilicaal schip van drie traveeën met zijkapellen, pseudotransept en een op een halfronde apsis uitlopend koor ingeschreven in een rechthoek en geflankeerd door apsidiolen. Uitgewerkte zuidgevel met hoger opgetrokken middenpartij afgelijnd met Korinthische pilasters en uitlopend op een driehoekig van oculus voorzien fronton. Strakke compositie met duidelijke scheiding van de drie beuken door de gekoppelde Ionische pilasters en de horizontale belijning door de hoge plint en het gekorniste entablement met attiekbekroning. Meer uitgewerkte venster- en deuromlijstingen: hoofdingang bekroond met hoofdgestel rustend op gecanneleerde zuilen met Korinthisch kapiteel, zijingangen met gebogen fronton op voluutconsoles. In zijtravee rechthoekig venster in omlijsting met oren. Zijgevel in Sint-Barbarastraat geritmeerd door arduinen muurbanden en verlicht door hooggeplaatste halfronde vensters; hoger opgetrokken travee van de transeptarm met frontonbekroning. Octogonale trommel van de inwendige koepel op de kruising verfraaid met rondboogarcaden. Gelijkaardige achtergevel in de Ketelvest.

Interieur

Rijk interieur met geschilderde stucbekleding in neobarokstijl. Tongewelf met moerbogen en steekkappen boven de middenbeuk, gescheiden van de zijbeuken, eveneens met tongewelven overkluisd door een rondboogarcade op Korinthische zuilen met achtkantige basis en afgelijnd met een gekornist hoofdgestel. Zijbeuken overwelfd met Boheemse kappen, kruising met koepel en apsis met half koepelgewelf.

Mobilair. Gemarmerde hoofd- en zij altaren en preekstoel in neobarokke stijl.

Schoolgebouwen

Straatgevel van dertien traveeën en drie bouwlagen, rechterdeel op binnenplaats gedateerd 1840, linkerdeel gebouwd na afbraak van de oude Sint-Barbarakapel in 1863. Ontpleisterde bakstenen gevel met rechthoekige vensters; doorlopende gecementeerde banden ter hoogte der middenkalven op de eerste twee bouwlagen. Hoeknis met Onze-Lieve-Vrouwebeeld ingehuldigd in 1935. Binnenplaats met in noorddeel 19e-eeuwse gevels daterend van 1842 en in de oosthelft nieuwe bouw van 1965. Bakstenen gevels zoals de straatgevel. Noordvleugel met gedrukte rondboogarcade op begane grond, drie bouwlagen, voorzien van een nieuwe feestzaal en een vierde bouwlaag in 1928. Westvleugel van twee bouwlagen aangebouwd tegen de kerk voorzien van enkele neorococodeuren. Onderkelderd met hoge kelders overdekt met kruisgewelven steunend op vierkante bakstenen pilasters, doorlopend onder de kerk. Aanleunende gietijzeren galerij met platform toegankelijk langs gietijzeren steektrap. Tot slot eenvoudige zuidvleugel met rechthoekige vensters.

Interieur

Vermeldenswaardig is enkel een 18e-eeuwse slingertrap uit eikenhout met fraaie trappaal versierd met twee leeuwen.