Historiek

535: Oprichting van een bidplaats in Eernegem door Sint-Medardus.

1084: de Heilige Arnoldus kwam naar Eernegem naar aanleiding van de inwijding van de nieuwe kerk om een mis op te dragen.

1570: weergave van de kerk op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). Het gebouw wordt afgebeeld met een vieringtoren en werd gebouwd in gotische stijl.

1571: in de visitatie van Petrus de Palude wordt de kerk omschreven als volgt. De kerk was omgeven door een kerkhof, dat door een gracht en een haag was omringd. In de kerk was het hoofdaltaar toegewijd aan Maria en de Heilige Medardus.

Circa 1580: tijdens de godsdiensttroebelen ontvolkte Eernegem en verviel de kerk tot een ruïne.

Circa 1626: onder pastoor Livinus de Prince start men met de bouw van een nieuwe kerk. De huidige toren is het enige restant van de kerk.

1661: de torenspits wordt geraakt door een blikseminslag.

1641: de Brugse kunstenaar Polycarpus Delschoot zorgde voor het hoofdaltaar, waarin een schilderij was verwerkt.

1770-1778: weergave op de kaart van Ferraris van een kruiskerk met omringend kerkhof.

1769: aan de zuidzijde van de kerk werd een nieuwe sacristie gebouwd.

1776: aankoop van een predikstoel vermoedelijk afkomstig van de oude Sint-Walburgakerk te Brugge.

1787: plaatsen van een nieuw marmeren altaar van J.P. Pestiaux uit Ronse. De grote Sint-Medardusklok werd hergoten.

1788: twee nieuwe koorbanken werden geleverd en een nieuwe marmeren communiebank van J.P. Pestiaux (Ronse).

1790: leveren van twee marmeren zijaltaren van J.P. Pestiaux.

1797: naar aanleiding van de Franse Revolutie werd de kerk gesloten.

1852: bouwen van een nieuwe kerk naar ontwerp van Provinciaal architect Pierre Buyck met behoud van de vieringtoren uit de 17de eeuw. Tegen de toren werd, op de plaats van het vroegere koor, een portaal gebouwd. Het koor werd nu in het westen geplaatst. Beeldhouwer Henri Seynaeve zorgde voor de aankleding van de nieuwe kerk. Hij leverde enkele beelden, twee biechtstoelen, de communiebank, de trap naar de predikstoel, de koorzitbanken en het houtsnijwerk aan het orgel.

1901: na de bouw van twee zijbeuken in 1901 raakte de vieringtoren bijna volledig ingesloten.

Beschrijving

Westgeoriënteerde kerk gelegen tussen Westkerkestraat en de Sint-Sebastiaanstraat. Aan west- en zuidwestzijde recent aangelegd verkeersarm plein met voormalig gemeentehuis, heden politiebureel (zie nummer 1); aan noord- en zuidwestzijde parking, lage aanplantingen en dito ommuringen langs westgevel, langs noordzijde oudere aanplantingen met onder meer beuk, tegen zuidgevel onder meer solitaire plataan.

Grondplan. Driebeukige kruiskerk met oosttoren, schip met drie beuken, hogere middenbeuk verder gezet in het koor en uitlopend in vijfzijdige apsis.

Materiaalgebruik. Gele baksteen met gebruik van natuursteen in onder- en bovendorpels, aanzetstenen, kapitelen, venstertraceringen en vensterafzaten; achtzijdige oosttoren in roodgele baksteen. Leien zadel- en schilddaken en torenspits; noordwestelijke sacristie gedeeltelijk onder plat- en zadeldak.

Exterieur. Westgevel met drie gekoppelde puntgevels met doorlopende spitsboogfries, traveeën geritmeerd door steunberen. Hogere middenbeuk met in de nok smalle, blinde spitsboognis met druiplijst, waaronder een grote oculus en centrale spitsbogig hoofdportaal in geprofileerd baksteenmetselwerk en natuursteen in de plint, aanzetstenen, kapitelen en deuromlijsting, dubbele deur onder rechte latei.

Zijbeuken van twee traveeën in spiegelbeeldschema, met bekronend ijzeren kruis en geritmeerd door lagere steunberen, uiterste traveeën met eenvoudige toegang met dubbele deur onder baksteenstrek, centrale traveeën met ingewerkte witmarmeren grafstenen met natuurstenen omlijsting van Josephus Carolus Mergaert (1759-1818) en de familie Balthazar Vanderheyde-Van Autryve. Hierboven telkens smalle gekoppelde spitsboogvensters met bakstenen druiplijst en natuurstenen drielobmotief. Achter de oostgevel, centraal de achtzijdige toren met op de dito torenspits met houten dakkapellen met drielobmotief en bekronend ijzeren kruis. Aan elke zijde met spitsboognissen met dito gekoppelde galmgaten waarboven vier uurwerkplaten.

Zuidgevel van het schip met houten bakgoot waaronder bloktandfries, vijf traveeën van telkens twee smalle gekoppelde spitsboogvensters en geritmeerd door getrapte steunberen.

Transept onder zadeldak met torentjes onder leien naaldspits op de buitenhoeken evenals steunberen; zijgevels met spitsboogfries; groot spitsboogvenster met spitsboogtracering in baksteen waarbinnen fijnere drie- en vierlobtracering in natuursteen,; tegen noordgevel Heilig Hartbeeld op natuurstenen sokkel met achterliggende gemetste bloembak met laurierkransen en natuurstenen plint met het opschrift "EERNEGHEM AAN HET AAN HET H. HART/ TOEGEWIJD 12N AUG. 1928" en voorliggend achtzijdig pleintje.)

Noordwestelijke sacristie in vereenvoudigde neostijl in ander geel baksteenformaat; natuurstenen plint en rondbogige deuromlijsting, vensteropeningen met rondbogige bakstenen druiplijst en rechthoekige vensteropeningen met vernieuwd schrijnwerk. Middenbeuk loopt voorbij het transept twee traveeën verder en mondt uit in vijfzijdig apsis met hoge steunberen en dito spitsboogramen met natuurstenen drie- en vierlobtracering. Aan zuidwestzijde, laag gebouw onder lessenaarsdak en vierkanten vensteropeningen op hoogte. Calvariekruis tegen de westzijde van de zuidelijke transept bereikbaar via enkele natuurstenen treden. Houten kruis op gebeeldhouwde natuurstenen sokkel met ijzeren kaarshouder; gepolychromeerde Christusfiguur onder leien zadeldakje met drielobmotief. Opschrift onderaan het kruis "40/ DAGEN AFLAAT". In de omringende muren, graf- en/of gedenkstenen van de pastoors. Zuidzijde van transept en koor gelijklopend aan de noordzijde. Gedenksteen centraal in de zuidelijke transeptmuur.

Interieur. Oorspronkelijk neogotisch interieur en aankleding vereenvoudig onder invloed van conciliaire tendens in de jaren 1960. Volledig gestuct en witgeschilderd interieur. Neogotische polychromie enkel bewaard op de altaarstukken en enkele overgebleven beelden maar overschilderd op muren, pilaren en plafonds. Hoofd- zijbeuken en transepten onder tongewelf, viering met kruisribgewelf, apsis met halfronde koepel met neogotische ribben. Wanden van schip, transept en koor met spitsbogige vensters enkel in de apsis met figuratieve glas-in-loodramen. Beuken gescheiden door spitsbogige scheibogen die rusten op ronde pilaren met Korinthische kapitelen en achtzijdig voetstuk in natuursteen. Ter hoogte van de viering drie gelijkaardige gebundelde pilaren.

Gepolychromeerde neogotische altaren; hoofdaltaar (1866) met talrijke taferelen; zijaltaar in noordbeuk (1866) ter ere van Heilig Hart; Zijaltaar zuidbeuk (1877) opgedragen aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes. Boven de toegang neogotisch orgel (1886) op doksaal met dito houten borstwering. Weekkerk uit 1992 in hout en glas in de oostzijde van de zuidbeuk huisvest de marmeren (zwart en rood) doopvont met koperen deksel, bereikbaar via twee treden, omliggende marmeren vloer (zwart-wit-rood), ijzeren hekwerk. Bevloering in schip met zwarte natuursteen, koor met witte marmer. Witmarmeren gedenkplaat van Bernardus Josephus Moens.

Mobilair. Neogotisch kerkmeubilair, tweede helft 19de eeuw, onder meer koorgestoelte, biechtstoelen (Augustinus, verloren zoon; Petrus, Maria Magdalena), communiebanken, beelden (Onze-Lieve-Vrouw, Petrus, Paulus, Augustinus), geschilderde kruisweg, calvariekruis.

Hoofdaltaar, middenbeuk, gepolychromeerd, neogotiek, 1866, verschillende taferelen," Heilig Hart, vermenigvuldiging van vissen en broden, bruiloft van Cana" retabel " Kaïn en Abel, Abraham en Izaak, daarboven "Calvarieberg", "Offerande", "Ark des Verbonds" door Franciscus Dumon. Zijaltaar, noordbeuk, gepolychromeerd, neogotiek, 1866, toegewijd aan het Heilig Hart, door Fransiscus Dumon. Zijaltaar, zuidbeuk, gepolychromeerd, neogotiek, 1877, "Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes".

Orgel, neogotiek, 1886, door Filip Forrest. Gift M. Vanhamme de Stampaertshoecke. Oud orgel P. van Peteghem (1766) naar Bikschote overgeplaatst; aldaar vernield in de Eerste Wereldoorlog; nieuw orgel van Ph. Forrest (Roeselare), 1886-87; wijzigingen door J. Anneessens (Menen) in 1919, 1937 en 1947. In 1989 onoordeelkundig hersteld/gereconstrueerd door Loncke Orgelbouw bvba (Zarren).

Preekstoel, renaissance, kuip (1642), trap (1856), klankbord (1859). Aangekocht bij Sint-Walburgakerk, Brugge (1777).

Glas-in-loodramen, koor, 1959, naar ontwerp van Roger Vandeweghe, door Cricx (Jette).

Biechtstoel, 18de eeuw, Maria- en Christusmonogrammen.