erfgoedobject

Kasteeldomein Lantonnois van rode

bouwkundig / landschappelijk element
ID
211228
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/211228

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ook "Doolboskasteel" genoemd. Op het primitief kadasterplan aangeduid met de naam "chateau de Mr. Serruys". Op de ICM kaart van 1878 aangeduid met de naam "chateau de M. Serruys et Mme. Carbon". Het huidige uitzicht van de site is fasegewijs tot stand gekomen.

Historiek

1770-1778: op de kaart van Ferraris weergave op de plaats van het huidige kasteel: twee vrijstaande gebouwen met bijhorende boomgaard, ten noorden van het zogenaamde "Langbosch" gelegen.

Circa 1789: de Oostendse advocaat Jean-Baptiste Serruys koopt het verbeurd verklaard goed dat oorspronkelijk eigendom was van de Abdij van Oudenburg. Hij laat hier een zogenaamd "speelhuys" bouwen. De familie Serruys blijft tot 1888 eigenaar van dit domein.

Circa 1835: de kasteelsite staat weergegeven en aangeduid met de naam "Chateau de Mr. Serruys" op het primitief kadasterplan van circa 1835. Weergave van het kasteel en bijgebouwen binnen een aangelegd park voorzien van waterpartijen. Het domein wordt aan de westzijde afgesloten door de "Alletebeek". Het kasteel wordt weergegeven als een vrijstaand volume op U-vormige plattegrond en bestond vermoedelijk uit twee volumes loodrecht op de straat ingeplant en een dwarse vleugel. Ten westen van het kasteel bevonden zich bijgebouwen. Ten zuiden van het kasteel bevond zich een lusttuin, ten noorden van het kasteel een tuin, ten westen een boomgaard.

1847: Augustinus Serruys laat een nieuw huis bouwen op het neerhof ten oosten van een bestaand volume.

1859: in opdracht van Augustinus Serruys wordt het kasteel uitgebreid. De oorspronkelijke U-vormige plattegrond wordt uitgebreid met een torenvormige volume aan de noordzijde, hierdoor krijgt het kasteel een grosso modo vierkante plattegrond.

1879: het domein wordt verkocht aan Augustus Carbon-David uit Oostende.

1886: de erfgenamen en de weduwe van Augustus Carbon – David uit Oostende breiden een bestaand volume uit aan de zuidzijde.

1891: tussen het kasteel en de bijgebouwen wordt een serre of oranjerie gebouwd in opdracht van Karel Wodon-Breydel.

1898: de broeikas aan de straat gelegen wordt afgebroken en vervangen door een nieuwe in opdracht van de weduwe van Karel Wodon – Breydel, advocaat uit Brugge. Het koetshuis, dat via een broeikas in verbinding stond met het kasteel wordt afgebroken.

1904: op een postkaart is het kasteel te zien voor de verbouwingen. Weergave van de toren geflankeerd door twee massieve blokken.

1901-1951: volgens de huidige eigenaars wordt het kasteel in de jaren 1930 uitgebreid en vermoedelijk ook verbouwd. Ten westen van het hoofdvolume wordt een lager volume onder schilddak gebouwd. Aan de oostzijde worden twee volumes van respectievelijk twee en drie traveeën gebouwd. Ten noordwesten van het kasteel wordt een diamantslijperij gebouwd op een onregelmatige plattegrond.

Beschrijving

Kasteel. Het kasteel op onregelmatige plattegrond is fasegewijs tot stand gekomen. Sterk symmetrisch opgebouwd hoofdvolume van vijf traveeën en twee bouwlagen (verhoogde begane grond). Twee vleugels van telkens twee traveeën en twee bouwlagen onder een leien zadeldak met gele en groene veusten, flankeren de centrale toren. Deze is gebouwd op een vierkante plattegrond overgaand in een achthoekige torenuitbouw. Vier bouwlagen onder een ingesnoerde naaldspits voorzien van pittoreske dakkapellen met smeedijzeren windvaan. Onder de goot voorzien van een rondboogfries op natuurstenen aanzetstenen. De hoeken worden benadrukt door natuurstenen negblokken. De toren is opengewerkt met rechthoekige muuropeningen, op de verhoogde begane grond en de twee bouwlagen voorzien van traliewerk. Bovenlicht van deur met een natuurstenen bolkozijn rustend op voluten en voorzien van traliewerk. De centrale toren wordt geflankeerd door verankerde geelbakstenen lijstgevels in combinatie met natuursteen voor het benadrukken van de hoeken en de geblokte omlijstingen van de rechthoekige muuropeningen. Natuurstenen latei en geblokte ontlastingsbogen met mascaron als sluitsteen. Kroonlijst op houten klossen waaronder een halfrond uitgewerkt bakstenen lijstje.

Het hoofdvolume wordt in de jaren 1930 aan de rechterzijde uitgebreid met een volume van twee traveeën en verhoogde begane grond onder een leien schilddak. Opengewerkt met rechthoekige muuropeningen voorzien van behouden schrijnwerk met kleine roedeverdeling en luiken. De achtergevel is opengewerkt met een rechthoekige deuropening in een geblokte natuurstenen omlijsting. Eveneens in de jaren 1930 uitbreiding van het hoofdvolume aan de oostzijde met enerzijds een volume van drie traveeën en één bouwlaag (verhoogde begane grond) onder leien zadeldak voorzien van een driezijdig uitgewerkte dakkapel met ingesnoerde naaldspits. Houten kroonlijst op klossen. Anderzijds een volume opgevat als diephuis van twee traveeën en twee bouwlagen onder een leien zadeldak. Afgewerkt met een trapgevel voorzien van rechthoekige muuropeningen. De zijgevel is voorzien van een imposant schouwmassief voorzien van een trapgevel, op de verhoogde begane grond opengewerkt met een segmentboogvensters. De laatste travee en de achtergevel is opengewerkt met een loggia voorzien van rondbogen aanzettend op natuurstenen zuilen met Dorische kapitelen. Op de verdieping een massieve erkeruitbouw onder een leien lessenaarsdak, rustend op geelbakstenen consolestenen.

De achtergevel is een verankerde geelbakstenen lijstgevel opengewerkt met rechthoekige muuropeningen onder strek. Behouden schrijnwerk met kleine roedeverdeling en luiken.

Voormalige diamantslijperij, deels ingestort volume (jaren 1970) op onregelmatige plattegrond, loodrecht op de straat ingeplant. Gebouwd in de jaren 1930. Afgesloten van de rest van de gebouwen door middel van een oranjerode bakstenen opengewerkte afsluiting onder een betonnen deksteen. Oranjerode baksteenbouw, twee traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (mechanische pannen). Puntgevel afgewerkt met muurvlechtingen opengewerkt met rechthoekige vensteropeningen voorzien van kleine roedeverdeling. Rondboogvormige deuropening onder een geprofileerde waterlijst. Driezijdige erkeruitbouw, oculus in de top onder een geprofileerd waterlijstje. Blindnis, rondboogvormig, onder een houten afdakje. Hieropaansluitende gaanderij voorzien van twee rondbogen, erboven een bakstenen druiplijstje.

Wagenhuis – schuur – stalling. Volume op L-vormige plattegrond, staat deels weergegeven op het primitief kadasterplan van circa 1835. In 1951 volgens het kadaster uitgebreid, maar wellicht ouder. Verankerde witbeschilderde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Opengewerkt met rechthoekige en korfboogvormige muuropeningen.

Park. Op de Vandermaelenkaart (circa 1850) wordt het domein aangegeven als "chateau", nabij de kruising van de Zedelgemsesteenweg en de Aletebeek/Ichtegembeek. Toenmalige situatie afgeleid van kaartdocumenten: een aftakking van die beek liep naar het kasteel; nabij de steenweg ook cirkelvormige gracht rond "eilandje". Ten zuiden van het kasteel nog groot gedeelte bos, en klein aandeel bouwlanden, die doorsneden worden door centrale (dreef)weg met loodrecht erop andere (dreef)wegen. De dreven ten zuiden van het eigenlijke kasteelpark op heden, zijn nog restanten hiervan. Het is onduidelijk in hoeverre dit structuren waren van parkaanleg in Franse geometrische stijl.

In de tweede helft van de 19de eeuw verandert de directe omgeving van het kasteel vrij ingrijpend door aanleg van park in landschappelijke stijl, omsloten door steenweg in noorden, Aletebeek in oosten, dreef in zuiden en andere dreef loodrecht erop in westen. Ten zuiden van het kasteel ovaalvormige graspartij die zicht biedt op dreef die verder zuidwaarts loopt buiten het eigenlijke park. Ten oosten ervan parkbos met diverse paden; vroegere cirkelvormige gracht wordt omgevormd tot waterpartij met grilliger vorm. Ten noordoosten van het kasteel wordt een moestuin voorzien. In zuidwestelijke hoek ook moestuin en/of boomgaard. Deze structuur is goed bewaard gebleven en nog herkenbaar. Toegang tot het kasteeldomein via een hek bevestigd aan bakstenen muren met afzonderlijke voetgangerstoegang. Vlakbij de ingang ook kapelletje en grote merkwaardige boom (Noorse esdoorn, stamomtrek 4m40); vervolgens korte oprit naar kasteel zelf, met aan beide zijden rechthoekige grasperken; aan linkerzijde grote solitaire paardenkastanje.

Aan de achterzijde van het kasteel ovaalvormige graspartij, met gemoduleerd reliëf (geschulpt grasland dat zacht oploopt naar de randen, met uitloper in de vorm van heuveltje), en aan de randen enkele speciale parkbomen (variëteit van paardenkastanje - Aesuclus pavia, parrotia - Parrotia persica, moerascypres, rode beuken, linde, plataan en enkele naaldbomen). Deze open graspartij loopt verder in oostelijke richting tot aan de vijver waar grote monumentale rode beuk staat (stamomtrek 5,10 m). Verderop dicht parkbos met soms zeer kronkelende paden, met in de struiklaag veel hulst en rododendron, boomlaag voornamelijk beuk en eik.

Van de moestuin resteert enkel nog een muur (hoog en laag gedeelte) parallel met steenweg, en serre. Langs steenweg ook nog oude haag van beuk en ander hek aan bakstenen pijlers. Vermoedelijk liep de toegang vroeger via huidige dreef ten westen van domein (dubbele beukendreef met aan straatzijde linden), die liep tot net voorbij nutsgebouw en dan afdraaide in de richting van het kasteel. In het verlengde van dat tracé ligt boogbrug en een ander hek aan bakstenen pijlers langs de Zedelgemsesteenweg.

Weilanden ten zuiden van domein worden omgeven door dreven en bomenrijen, met centrale dreef van voornamelijk Amerikaanse eiken, op as van het kasteel. Andere dreven en bomenrijen bestaan uit beuk (dreef op zuidgrens domein), canadapopulier en eik. Aan westelijke zijde nog restant van voormalige boomgaard. Op einde van westelijke dreef nog de voormalige opzichterswoning.

Conciërgewoning – hovenierswoning - koetshuis. Volume op onregelmatige plattegrond fasegewijs tot stand gekomen. Hovenierswoning, ten noorden van het erf gelegen. Weergegeven op het primitief kadasterplan van circa 1835. Toegankelijk via een houten hekken gevat tussen bakstenen pilasters met arduinen dekstenen overgaand in een bakstenen muur. Breedhuis met dubbelhuisopstand van vijf traveeën en één bouwlaag onder pannen zadeldak. Geïntegreerd bakhuis. Verankerde witbeschilderde baksteenbouw met een gepekte plint. Opengewerkt met rechthoekige muuropeningen onder strek. Rechthoekige deur onder een geprofileerde kroonlijst. De noordgevel van drie traveeën is opengewerkt met rechthoekige muuropeningen en voorzien van een opkamertravee. Behouden venster- en deurschrijnwerk. Ten zuiden van de hovernierswoning lag de vroegere moestuin. Enkel de bakstenen ommuring is bewaard gebleven.

Duiventoren en kippenhok. Ten zuiden van het erf gelegen volume van twee bouwlagen onder een pannen zadeldak. Volgens het kadaster gebouwd in 1951, maar is wellicht ouder. Verankerde witbeschilderde baksteenbouw met een lage zwarte plint. Toegankelijk via een rondboogdeur. De top is opengewerkt met een radvenster. Dakvlak onderbroken door een dakkapel afgewerkt met een puntgevel. Opengewerkt met vlieggaten.

Conciërgewoning.De voormalige hovernierswoning wordt volgens het kadaster in 1847 in oostelijke richting uitgebreid met een volume van zes traveeën en één bouwlaag onder een pannen zadeldak. Verankerde bakstenen lijstgevel, witbeschilderd boven een gepekte plint. De linkertravee is uitgewerkt als een puntgevel met schouderstukken. Op de begane grond opengewerkt met een korfboogpoort en in de top een korfboogvenster met afgeschuinde dagkanten. De rechtertraveeën zijn opengewerkt met rechthoekige muuropeningen voorzien van behouden schrijnwerk en een bakstenen onderdorpel. Behouden deur- en vensterschrijnwerk. Bakstenen pomp. De oostgevel is opgevat als een puntgevel met steunberen. Opengewerkt met rechthoekige muuropeningen. De noordgevel is opengewerkt met rechthoekige vensteropeningen onder een ontlastingsboog. Behouden blokramen met kleine roedeverdelingen en voorzien van traliewerk. Korfboogvormige deur met afgeschuinde dagkanten.

Koetsierswoning. Ondergebracht in een uitbreiding van 1893 volgens de muurankers. Volume van één bouwlaag onder een pannen zadeldak centraal voorzien van een getrapt dakvenster. Verankerde witbeschilderde bakstenen lijstgevel. Korfboogvormige deur met afgeschuinde dagkanten, geflankeerd door twee rechthoekige muuropeningen voorzien van een bolkozijn.

Boswachterswoning. Dubbelhuis van één bouwlaag en vier traveeën onder een pannen zadeldak. Verankerde witbeschilderde baksteenbouw boven een gepekte plint. De gevel is opengewerkt met rechthoekige muuropeningen onder een strek. Behouden deur- en vensterschrijnwerk met luiken.

Kapel. Aan de straat gelegen, toegankelijke Heilig Hartkapel, gebouwd in 1926 (zie jaarsteen) door de familie Lantonnois. Ingewerkt in de tuinmuur van het domein. Rode baksteenbouw onder een zadeldak bedekt met grijze natuurleien. De voorgevel is opgevat als een puntgevel afgewerkt met muurvlechtingen en voorzien van een smeedijzeren kruis. Rondboogvormige deur gevat in een vlakke bakstenen omlijsting voorzien van een schouderboog. Interieur. Rechthoekige plattegrond. Naakt muurparement en smeedijzeren altaarhek.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Primitief kadasterplan, 207: Mutatieschetsen, Eernegem, 1850/52, 1879/13, 1886/96, 1893/73, 1899/21, 1901/50, 1927/22, 1951/1/45.
  • DEGRANDE V., Inventaris van kapellen in West-Vlaanderen. Gemeente Eernegem, in Inventaris van de Kapellen in West-Vlaanderen, Assebroek, 2005.

Bron: GILTÉ S. & VANNESTE P. met medewerking van BAERT S., BOONE B. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem, Deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Lantonnois van rode [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/211228 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.