Op het einde van de Sint-Wivinadreef gelegen laat 19de-eeuwse begraafplaatsen van de zusters en broeders van Don Bosco en van de broeders van de Christelijke Scholen.

De begraafplaats bestaat uit twee ommuurde delen, één voor de broeders en zusters van Don Bosco en één voor de broeders van de Christelijke Scholen, voorheen woonachtig in het Sint-Wivinaklooster. De Sint-Wivinadreef verbindt de begraafplaats in één rechte lijn met zowel het Sint-Wivinaklooster, als het Don Boscoklooster. De begraafplaats werd in 2012 gesloten voor nieuwe begravingen.

Historiek

Op de Villaretkaart (1745-1748) en de Ferrariskaart (1771-1778) is de noordelijke flank van de Steenvoordbeek bebost. Op de Popp-kaart (1842-1879) staat het bos aangegeven als het Vallenbergbos. De huiskroniek van het Sint-Wivinaklooster meldt dat er in 1898 bij de bestendige deputatie van de provincie Vlaams-Brabant gepleit wordt voor de inrichting van een begraafplaats voor de broeders van de Christelijke Scholen. In 1899 wordt de begraafplaats aangelegd op het grondgebied van Sint-Ulriks-Kapelle. De eerste bijzetting vindt nog hetzelfde jaar plaats. De kadastrale registratie volgt pas in 1902. De calvarie is opgericht in 1912 en in 1923 wordt aan de voet ervan een half ondergrondse knekelput ingericht om de beenderen van ontgraven broeders bij te zetten.

In eerste instantie wordt de broeders begraven onder houten kruisjes. In 1930-1932 worden die vervangen door de huidige betonnen stèles met hardstenen tekstplaten. In 1939 zijn voor rekening van broeder visiteur Bruno Denijs de paden van de begraafplaats voor de eerste keer verhard. De huiskroniek vermeldt expliciet dat de begraafplaats nu bij alle weersomstandigheden kan bezocht worden.

In 1949 wordt de begraafplaats volgens Capenbergs ten oosten uitgebreid. Daar worden de broeders en de zusters van Don Bosco begraven. De oudste vermelding van een zuster van Don Bosco dateert uit 1921. De oudste bewaarde stèle is die van zuster Marie St-Jean uit 1951. Tegen de oostelijke muur bevindt zich een herdenkingssteen van de Soeurs de Charité de Notre Dame du Bon et Perpétuel Secours met vermelding van tien zusters die overleden tussen 1877 en 1945.

In 1979 werden nieuwe ontwerpplannen voor de begraafplaats gemaakt door Alfons Hoppenbrouwers (1930-2001), ingenieur-architect en broeder van de Christelijke Scholen. De plannen voorzagen in een behoud van de ommuring en de stèles met hun fundering. Om de helling te overbruggen ontwierp Hoppenbrouwers een structuur in licht gewapende beton evenals treden. De bestaande betontegels uit 1939 werden hergebruikt voor de bestrating. Op de bestaande muren werden geprefabriceerde lichtgewapende betonnen muurkappen geplaatst. Waar nodig werd de oude muur hersteld. Een nieuw bakstenen altaar met een hergebruikt hardstenen altaarblad verving de oude knekelput.

Op de begraafplaats werden tussen 1900 en 2012 niet minder dan 829 broeders van de Christelijke Scholen en 47 broeders van Don Bosco begraven, drie priesters, dertig zusters van Don Bosco, drie zusters van de congregatie Soeurs de Charité de Notre Dame du Bon et Perpétuel Secours en vier leken. Er werden dus in totaal 912 personen begraven in 200 graven. De graven werden dan ook regelmatig hergebruikt en er werden vier tot zes personen per graf begraven. De namen werden steeds toegevoegd op de tekstplaat. Bij de heraanleg van de site in 1979 werd de begraafplaats wellicht geruimd. De tekstplaten werden toen tegen de muur opgehangen ter hoogte van de rij waar de vermelde doden ooit lagen. Op de betonnen stèles werden nieuwe hardstenen tekstplaten aangebracht waarop de namen van de nieuwe overledenen werden gebeiteld. In 2008 werd de site vermoedelijk voor een laatste maal (gedeeltelijk) ontknekeld.

Beschrijving

De site is bereikbaar via een kleine niet-verharde weg, afgezet door coniferen, die ten zuiden van de Sint-Wivinakapel vertrekt en vervolgens westwaarts naar de begraafplaats loopt. De begraafplaatsen van de broeders van de Christelijke Scholen en de broeders en zusters van Don Bosco sluiten bij elkaar aan. Beiden zijn omringd door een bakstenen muur met betonnen dekstenen. Om de helling van de beekflank te overbruggen werden beide begraafplaatsen trapsgewijs aangelegd.

Het grote westelijke perceel gebruikt door de broeders van de Christelijke Scholen is toegankelijk via een overdekte poort in de oostmuur met een steil leien schilddak. Het dak wordt onderaan afgesloten met een geschilderde houten lijst. De begraafplaats is symmetrisch opgedeeld door een centraal gesitueerd klimmend noord-zuid gericht pad naar de overluifelde calvarie tegen de noordmuur. Haaks op het pad bevinden zich de zes rijen met telkens zeven eenvormige grafstèles op een betonnen fundering met flankerende grasvelden. De stèles op de vier middelste rijen zijn dienstig voor twee graven die kop-aan-kop liggen. De stèles tegen de zuid- en noordmuur bedienen slechts één perceel. De graspercelen zijn afgeboord met betonnen randen die meteen ook de treden van de trappen vormen. De scheidende paden zijn belegd met betontegels.

Tegen de noordelijke muur werd in 1912 een eenvoudige calvarie onder een zadeldakvormige luifel met nok haaks op de muur geplaatst. De luifel bestaat uit een open witgeschilderde houten constructie met leien bedekt. De zichtbare houten dakconstructie met zijn korbelen die steunen op de hardstenen consoles refereert aan de cottagestijl. Tussen de korte zijmuren werd een altaar met een hardstenen blad gemetseld.

De stèles uit de jaren 1930 verjongen naar boven toe en lopen uit op een gebogen hoofdgestel dat steunt op eenvoudige oortjes. In de top van de stèle is langs voor- en achterzijde een Grieks kruis in een verdiepte cirkel verwerkt. De verdiepte achtergrond was vermoedelijk wit geschilderd zoals verfsporen nog aantonen. Op de stèles hangen hardstenen tekstplaten met daarop de namen van de overledenen en hun geboorte- en sterfjaar en een porseleinfoto. Voor en achter elke grafsteen is er een grasstrook voor de begraving voorzien.

Tegen de muren werden 144 tekstplaten aangebracht die ooit op de stèles hingen.

Ten oosten van deze begraafplaats ligt de kleinere, eveneens ommuurde begraafplaats van de zusters en de broeders van Don Bosco. De begraafplaats heeft eenzelfde structuur en materiaalgebruik als die van de broeders van de Christelijke Scholen. Een trap tegen de westelijke muur ontsluit de site. Haaks erop staan vijf rijen van zeven stèles. Ook hier bedienen de drie middelste rijen twee grafvelden. De stèles tegen de noord- en zuidmuur bedienen één perceel. De oudste bijzetting dateert uit 1951 terwijl de eerste namen op de tekstplaten tegen de muren dateren van 1877 (Soeurs de Charité de Notre Dame du Bon et Perpétuel Secours ) en 1921 (zuster van Don Bosco). Net zoals bij de broeders van de Christelijke Scholen werden twee tekstplaten na ontmanteling tegen de bakstenen muren gehangen. De plaats van de verschillende kloosterorden werd aangeduid met opschriften op hardstenen platen, eveneens opgehangen tegen de oostmuur. De opschriften luiden “Hic in Domino Recuiescat/ Sodales Societatis Salesianorum/ Sancti Joannes Bosco” (noord), “Rustplaats van de/ zusters van Don Bosco” (midden) en “Hic in Domino Recuiescat/ Sorores Caritatis a Nostra Domina de/ Bano et Perpetuo Succursu” (zuid).

Op het einde van de Sint-Wivinadreef op de grens met Groot-Bijgaarden gelegen begraafplaats van de zusters en broeders van Don Bosco en van de broeders van de Sint-Wivina-abdij. Deze begraafplaats werd volgens de toenmalige pastoor opgericht in 1899. In 1902 wordt op het kadaster een perceelswijziging doorgevoerd en wordt het perceel afgesplitst van een groter perceel bouwland en aan de gemeente Sint-Ulriks-Kapelle geschonken als begraafplaats. Op de begraafplaats worden zowel de broeders van de Christelijke Scholen (abdij van Groot-Bijgaarden) als de zusters, broeders en paters van Don Bosco begraven.

De begraafplaats bestaat uit twee percelen met trapvormige aanleg die beide volledig ommuurd zijn. Het grote westelijke perceel is symmetrisch opgesteld met centraal een klimmend pad naar een overluifelde calvarie tegen de muur. Langs het pad bevinden zich de haakse rijen met allemaal dezelfde eenvoudige grafstenen. De in oorsprong houten kruisen op de begraafplaats, werden in de jaren 1930 vervangen door betonnen kruisen. Voor en achter elke grafsteen is er een grasstrook voor de begraving. In elk graf werden meerdere personen begraven.

Alfons Hoppenbrouwers (1930-2001) ligt hier begraven als broeder van de Christelijke Scholen. Hij was een belangrijke figuur voor het architectuur- en kunstonderwijs en ontwerper van het Ontmoetingscentrum Westrand en in 1968 stichter van het Sint-Lucasarchief .

In 2010 lag de begraafplaats bijna helemaal vol, waarna er zal worden overgegaan tot begraving op de gemeentelijke begraafplaats van Groot-Bijgaarden (Bosstraat zonder nummer).