erfgoedobject

Villa Coryn

bouwkundig element
ID
212409
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212409
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Beschrijving

Villa in regionalistisch modernisme, gebouwd in opdracht van de likeurstoker Henry Coryn, naar een ontwerp door de architect Renaat Braem uit 1945-1946. Gesloopt eind december 2013.

Kort na de bouw van zijn bedrijfspand op het Zuid, de Distillerie AGRA in de Coquilhatstraat, eveneens ontworpen door Braem, geeft Coryn aan Braem opdracht een villa te ontwerpen in de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt. Het gebouw moet worden opgetrokken op de fundamenten van een bestaande villa die door V1-inslagen ernstig beschadigd was. Deze laatste woning werd in 1914 ontworpen door architect Willie Pijl in opdracht van E.S. Honigmann, maar door de oorlogsomstandigheden pas in 1920 voltooid door de nieuwe eigenaar Edward Bracht. Het betrof een statige, vrijstaande herenwoning in beaux-artsstijl, een souterrain en twee bouwlagen hoog onder een masardedak, opgetrokken uit baksteen, witte natuursteen en blauwe hardsteen. Horizontaal geleed, werden de gevelopstanden geritmeerd door oplopende vensteromlijstingen en dakkapellen, met een perron en erkers als accenten. Tot het oorspronkelijke bouwprogramma behoorde een vrijstaande garage, en een smeedijzeren voortuinhek. De architectuur was representatief voor het vroege oeuvre van Pijl, die destijds zelf aan de Eglantierlaan gevestigd was, in een huizencomplex dat hij in 1911 voor zijn vader ontworpen had. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was in deze villa het hoofdkwartier van de Gestapo gevestigd, waar Braem zelf in 1942 werd verhoord na zijn arrestatie wegens verzetsdaden.

Op verzoek van Coryn ontwerpt Braem een villa in Normandische stijl, die aan het zuivere functionalisme verzaakt voor een naar eigen zeggen "Berlage-achtige eerlijkheid van opvatting". Het voorontwerp dateert van juli 1945, de uitvoeringsplannen komen kort na het begin van de afbraakwerken in februari 1946 tot stand. De bouw wordt een eerste maal stilgelegd in de zomer omdat niet werd gewacht op de bouwvergunning, en een tweede maal eind maart 1947 wegens een conflict met de eerste aannemer Van Reybrouck & De Bouvere. De ruwbouw kan pas in juni daarop worden hervat na een nieuwe aanbesteding, om begin 1948 te worden opgeleverd door de tweede aannemer Van De Mosselaer & Co. In dat jaar maakt Braem nog een ontwerp voor een tuinhuisje dat de vroegere garage met chauffeurswoning vervangt en voor een nieuw voortuinhek, uitgevoerd door de smederij Hellemans uit Lier.

De overname van de funderingen dicteert de compacte rechthoekige plattegrond en de vrij klassieke indeling van de villa, waarin het ruime trappenhuis met een bibliotheek op de overloop een centrale positie inneemt. De begane grond omvat een L-vormige woonkamer met salon, cosy corner en eetkamer in de zuidelijke helft, de keuken en de garage in de noordelijke helft. Op de verdieping bevinden zich drie slaapkamers, een badkamer met dressing en een kantoor. Dit programma ondergaat nauwelijks wijzigingen in de loop van het ontwerpproces. Vernaculaire details die het voorontwerp nog kleuren worden geleidelijk teruggebracht tot één essentieel kenmerk van de traditionele Normandische architectuur. De compositie van de voorgevel wordt bepaald door het steile, asymmetrische rieten zadeldak, met een breed uitlopend, half beglaasd dakvenster in de vorm van een paraboolboog. Door de uitvergrote, plastische vorm en de verzorgde detaillering van dit element probeert Braem zijn architectuur toch een eigentijdse uitstraling te geven. Ook de onregelmatige plaatsing van de vensters en deuren, het witgelakte schrijnwerk, de blokramen en het gebruik van breuksteen dragen daartoe bij. Oorspronkelijk is het de bedoeling de baksteenbouw - zoals vandaag - wit te schilderen op een zwarte plint na, maar het bouwreglement staat dit niet toe. De gebogen erker in de zijgevel stemt in het interieur overeen met de cosy corner en de open haard, centraal in de woonkamer. Hiervoor ontwerpt Braem een hele reeks varianten, van rustiek tot strak modern.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1914#5242 en 1920#9398 (Honigmann/Bracht), 18#20500, 18#23957 en 18#24060 (Coryn).
  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem, Dossiernummer 52.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Distillerie Agra

  • Is deel van
    Della Faillelaan


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Villa Coryn [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212409 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.