Oorlogsmonument genaamd de 'Puinruimer' of 'Piocheur', voor de gesneuvelden, de burgerlijke slachtoffers en de opgeëisten van de stad Deinze van de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
Historiek
Het initiatief voor de oprichting werd genomen door "het comiteit tot het oprichten van een gedenkteken ter vereering der gesneuvelde soldaten en der opgeeischten der stad Deinze". Zij zorgden voor de financiering van de helft van alle kosten, 15.000 frank, terwijl de stad Deinze de andere helft voor haar rekening nam. Bij de inhuldiging op 8 oktober 1922 was prins Leopold, de latere Leopold III, aanwezig. Vroeger stond er een kanon achter het beeld. Later werden de namen van de burgerlijke slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog toegevoegd op een arduinen boek, dat vooraan werd neergelegd in een arduinen rotonde met grasperk. Een tiental jaar geleden werd het monument gerestaureerd door Wilhelmina Barbé-De Gucht.
Beschrijving
De beeldhouwer van dit herinneringsteken is Antoon Van Parys. Dit gedenkteken wordt de 'Piocheur' genoemd. Het stelt een jonge man voor die het puin van de oorlog opruimt. Deinzenaar en gewezen brandweerman Emiel Vanden Berghe stond hiervoor model. Het gedenkteken is een typisch voorbeeld van hoe Van Parys in zijn herinneringstekens de nadruk legde op de heropbouw. De serene en mystieke uitstraling van de figuren is typisch voor het werk van Van Parys.
Bovenop een arduinblok staat de bronzen piocheur of puinruimer. Het beeld doet zowel qua thematiek als qua vormgeving denken aan Constant Meunier. Op de wanden van het blok staat een ongewapende soldaat die samen met een boerenjongen een gesneuvelde kameraad wegdraagt van het slagveld. De boerenjongen doet expressionistisch aan door zijn over geproportioneerde handen en voeten. Naast de boerenjongen staat gesigneerd: "ANT. VAN PARYS 1922" Voor het standbeeld ligt een stenen boek.
Opschrift: "DE STAD DEINZE AAN HARE DOODEN/ 1914-1918/ 1940-1945".
Kleine stenen plaat met volgende tekst (onderkant aan de voorzijde van het monument): "FERDINAND LIBOR SLOCK LAFFELIJK VERMOORD DOOR DE DUITSCHERS TE BRUGGE 17 SEPTEMBER 1915".
Aan de linkerzijde wordt een opsomming gegeven van de gesneuvelde soldaten, onderaan prijkt de boodschap: "VERGEET NOOIT".
Aan de rechterzijde staan de namen van de "OPGEËISTEN" hieronder staat de vermelding "EN ONZE 37 GEVALLEN CIVIELEN".
Aan de achterkant staat een vrouwenfiguur met een soldatenhelm in haar handen. Naast haar staat te lezen: "AAN HEN DIE HOPEN BLEVEN/ BINST ZIELESMART EN ROUW/ AAN HEN DIE’T LAND GETROUW/ DEN OORLOG OVERLEVEN/ II NOV 1918".
BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N3, Brussel - Turnhout.
CASSIMAN K. 1995: Antoon Van Parys, Luc Van Parys een thematische en stilistische benadering, Twee generaties beeldhouwers Antoon en Luc Van Parys, Deinze, 58-229.
CASSIMAN P. 1995: Antoon Van Parys biografisch, Twee generaties beeldhouwers Antoon en Luc Van Parys, Deinze, 5-23.
MARX M. & ENGELEN C. 2000: Antoon Van Parys, Beeldhouwkunst in België vanaf 1830 3, Brussel (Algemeen Rijksarchief), 1674-1676.
S.N. 2006: Beeldig Deinze. Een tocht door Deinze langs standbeelden en monumenten’, brochure, uitgave van de stad Deinze, 7.
Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DO002348, Oorlogsmonumenten in Oost-Vlaanderen Auteurs: Van Branden, Gudrun Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)