erfgoedobject

Grafmonument Jozef Wauters

bouwkundig element
ID
212579
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212579

Juridische gevolgen

Beschrijving

Begraafplaats Silsburg, perk F2, rij 2, graf 8, Herentalsebaan, Deurne (Antwerpen)

Dat Braem in 1930 het grafmonument van Jozef Wauters (1905-1930) ontwerpt, houdt verband met zijn lidmaatschap van de Joe English Gilde. Braem is in 1928 medeoprichter van deze studentenvereniging van de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten, die meedrijft op de golf van creativiteit die in de jaren 1920 in de kunsten voelbaar is en ook een pleidooi houdt voor de Vlaamse ontvoogding. Haar voorbeeld, Joe English, is een Vlaamse schilder van Ierse afkomst die tijdens de Eerste Wereldoorlog in zijn werk de ellende van de frontsoldaten aanklaagde en zo een symbool werd van de kunstenaar in dienst van het volk. Naast zijn toekomstige echtgenote, Elza Severin, leert Braem in de Joe English Gilde onder meer de architecten Jul De Roover en Octave De Koninckx, de schilder Marc Mendelson en latere opdrachtgevers zoals Bert Brauns en Huib van Hellem kennen. Vanaf 1933 echter valt de groep stilaan uiteen doordat sommige leden ideologisch meer naar links en anderen meer naar rechts evolueren, met als gevolg dat de vereniging kort voor de oorlog wordt opgedoekt. De jonggestorven Jozef Wauters was oud-voorzitter van de Lodewijk Dosfel Gilde, eveneens een Vlaams-nationalistische studentenvereniging.

Braem maakt een eenvoudig ontwerp met een zerk en een stèle van dezelfde breedte, gemetst in gele Belvédèrebaksteen en met accentuering van de voegen in verticale en horizontale richting. Tegen de stèle is een kruis aangebracht, dat in deze vorm bekend is van de heldenhuldezerken voor frontsoldaten, met het in kruisvorm gegoten letterwoord 'AVV VVK' ('Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus'). Vooraan op de zerk springt een plaat uit het vlak, met een opschrift en een rechtopstaande Vlaamse leeuw. Het geheel is links en rechts afgeboord met een haag. Het uitgevoerde ontwerp op de begraafplaats Silsburg is smaller en vertoont in de flanken van de stèle een decoratief metselverband in paarsrode baksteen. De stèle is afgedekt met een natuurstenen plaat en wordt achteraan gestut door steunberen, een element dat Braem ook overwoog in de voorbereidende schetsen voor zijn ontwerp. Het opschrift, in verheven letters, zegt: "Hier rust Jozef Wauters, 16.10.1905 - 24.05.1930, oud.voorzitter der V.N. Gilde Lod. Dosfel. Het vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood". De Vlaamse leeuw heeft een bescheidener plaats gekregen bovenaan rechts op de plaat.

In een variant op zijn ontwerp plaatst Braem het kruis op een holle zuil van bijna drie meter hoog in gebouchardeerd beton. Als voordelen van deze ongebruikelijke constructie haalt hij de besparing op materiaal aan, voor een monument dat slechts een geringe oppervlakte inneemt en bovendien nauwelijks onderhoud vraagt. Het kruis is uitgespaard in een kubus, die bijna het perfecte verlengstuk is van de zuil. De letters zijn verguld of zwart, het kruis verguld of wit.

  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs: Van Regenmortel, Eva
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Herentalsebaan (Deurne)

  • Is deel van
    Onze-Lieve-Vrouwbegraafplaats


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Grafmonument Jozef Wauters [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212579 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.