Gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog, gelegen langs het jaagpad langs het kanaal Ieper-IJzer, ter hoogte van kilometerpaal 10.

Historiek

Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, 'Naamstenen' genoemd. Ze werden vooral in de frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen of installaties uit de Eerste Wereldoorlog.

De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van “Nooit meer oorlog”. Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die vier jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan. Deze naamsteen is de zesde en laatste van de eerste reeks naamstenen die onthuld werden in 1984.

Deze naamsteen herdenkt de locatie van de voorpost Maison du Passeur op de linkeroever van de Ieperlee. Maison du Passeur is de naam die de Fransen tijdens de oorlog aan de herberg Het Witte Huis gaven. Zoals vele herbergen aan de IJzer en het Kanaal Ieper-IJzer, had ook deze een eigen veerdienst.

De herberg en omgeving viel in Duitse handen na de Slag aan de IJzer (oktober 1914). Er werd een loopgravennet aangelegd en de herberg werd versterkt. Op 28 november 1914 raakte de herberg verwoest. Het gebied werd nu door de Fransen gecontroleerd. Vanaf maart 1915 ging de verdediging van het kanaal van Drie Grachten tot Steenstrate over in Belgische handen. Voor Maison du Passeur werd een brug over het kanaal gelegd en het werd versterkt tot een redan, een soort bruggenhoofd. Dit was meermaals het doelwit tijdens de zware gevechten bij Steenstrate na de Duitse gasaanval van 22 april 1915. De Belgen gaven de post niet op, omdat hij zo dicht bij de vijandelijke linies gelegen was en er van daaruit verkenningstochten ondernomen konden worden. De Belgen werden dan ook regelmatig onder vuur genomen. De Duitse voorpost stond op 400 meter ten noorden van de herberg op de kanaaloever opgesteld. Nadat de Belgen deze post tweemaal overvallen hadden, werd er een grote, stevige bunker gebouwd, beschermd door een dubbele prikkeldraadversperring. Op 16 oktober 1916 vielen de Belgen opnieuw aan. Hun grote vertrouwdheid met het terrein en een goede artillerieondersteuning maakte het mogelijk om snel door te stoten, zodat de verraste Duitsers zich overgaven. De bunker werd opgeblazen met dynamiet en enkele dagen later werd de post volledig verlaten. De rust zou echter pas echt weerkeren na de Derde Slag bij Ieper. Op 11 november 1917 nam het Belgische leger de sector Merkem over. Net zoals Drie Grachten en Luigem lag Maison du Passeur nu ver genoeg verwijderd van de zware gevechten, die in 1918 nog zouden plaatsgrijpen.

Beschrijving

Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 op 80 op 10 centimeter) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.

Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst "Maison du passeur Voorpost 1914 - 1918". De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.

Hoogte 140 centimeter, breedte 50 centimeter, diepte 20 centimeter.

Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel).