erfgoedobject

Herenhuis in art deco

bouwkundig element
ID
212792
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212792

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis in art deco
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Voornaam herenhuis in art-decostijl, gebouwd in opdracht van de industrieel Jan Van den Heuvel, naar een ontwerp door architect Ernest Nagels uit 1935. Jan Van den Heuvel (Antwerpen, 1867-1944) was stichter, eigenaar en zaakvoerder van de Portlandcementfabriek Ciments J. Van den Heuvel in Hemiksem. Het bedrijf werd opgericht in 1905, en groeide na de Eerste Wereldoorlog door expansie en bedrijfsovernames uit tot een vooraanstaande, moderne onderneming die omstreeks 1930 zowat 40% van de Belgische cementproductie voor zijn rekening. Het gebouw behoort tot de meest opmerkelijke art-decohotels aan de Jan Van Rijswijcklaan. Hoewel atypisch getuigt de architectuur van een hoge graad van verfijning, met name wat het smeedijzer betreft. Het ontwerp geldt als de belangrijkste realisatie van Nagels, wiens loopbaan kort vóór de Eerste Wereldoorlog van start ging. In zijn weinige gekende bouwprojecten uit het interbellum, paste hij de art deco consequent toe. Recent omgevormd tot kantoren, staat het gebouw vandaag in verbinding met het aanpalende nr. 2.

Het brede en diepe rijhuis omvat drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde. De lijstgevel is opgebouwd volgens een symmetrische compositie, die de middenas beklemtoont en de overwegend horizontale geleding doortrekt in het materiaalgebruik. Het sobere, haast klassieke karakter berust op een veeleer vlakke gevelbehandeling in een verzorgde detailuitvoering, met name wat de profilering van het lijstwerk betreft. De eerste twee bouwlagen hebben een parement in witte Euvillesteen, belijnd door de brede kroonlijst. De bovenste verdieping en de blinde attiek zijn als contrast uitgevoerd in gele baksteen met een decoratief metselverband, een afgeleide van het Noords verband met regelmatige koppen. Geelkleurig glas in lood, koperen goten, en een leien dakbedekking vervolledigen het kleurpalet. De middenas wordt geaccentueerd door het portaal onder een korte luifel, en een tweelicht met spiegelpenant. Het flankerende benedenvenster - uitgewerkt als driezijdige erker – en de vroegere dienstingang worden bekroond door een gebeeldhouwd boogveld met dolfijnen in een barok aandoende schelp. Opmerkelijk details zijn de fries van driehoekige verluchtingsgaten in de daklijst, en de geblokte dakvorst. Bijzonder kunstig is de art-decovleugeldeur in smeedijzer en verguld brons, met een fraai patroon van bloemtuilen in een weelderige zetting. Het stalen schrijnwerk bleef inclusief de beglazing behouden; het voortuinhek is verwijderd. De dienstingang - oorspronkelijk met een houten poort - werd verbouwd tot venster.

De plattegrond is georganiseerd rond de monumentale traphal, die de centrale as van de vestibule doortrekt en volgens de bouwplannen uitmondt in een wintertuin. Links hiervan strekten zich in een doorlopende suite de woon- en ontvangstvertrekken uit, met de woonkamer aan de straatzijde, een cosy-corner met open haard en wandkasten in het midden, en een veranda bij de tuin. Rechts van de hal bevonden zich de spreekkamer, en verder dienstruimten als de vestiaire, de keuken en de dienstingang met een bergplaats voor rijwielen. De eerste verdieping bood ruimte aan een privé-salonnetje en de grote slaapkamer met en suite badkamer, twee overige slaapkamers en een badkamer. De tweede verdieping, bereikbaar via de diensttrap en mogelijk bestemd als personeelsverblijf, omvatte nogmaals vier slaapkamers, een badkamer en een zolder. Van het gedeeltelijk verbouwde interieur, moet vooral de monumentale traphal uitgevoerd in wit en zwart geaderd marmer vermeld worden.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 18#3756 en 18#4917.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis in art deco [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212792 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.