Gelegen langs de Kerkstraat, links voor het kerkhof.

Historische Achtergrond

De oprichting, op initiatief van de plaatselijke V.O.S. (Vlaamse Oud-Strijders) en de officiële onthulling van het monument op 18 juli 1926, die gepaard ging met de traditionele verstoring van de plechtigheid door de V.O.S. waarbij het muziekkorps weigerde het Belgische volkslied uit te voeren, gaf aanleiding tot briefwisseling tussen de gouverneur en de arrondissementscommissaris te Ieper. Hieruit bleek dat de beeldhouwer de door de gemeenteraad voorgeschreven tekst: "Gestorven voor God en Vaderland" zonder meer gewijzigd had in "Gestorven voor God en Vlaanderland". Als protest hiertegen heeft burgemeester E. Heugebaert geweigerd de naam van zijn zoon op het monument te laten aanbrengen en besliste voor die zoon op het kerkhof een afzonderlijke grafsteen te plaatsen met de vermelding "Gestorven voor God en Vaderland". Ook had de burgemeester op 16 juli 1926 het ondertussen klassiek geworden verbod uitgevaardigd op de dag van de plechtigheid politieke redevoeringen te houden of beledigingen te richten aan de nationale vlag, het nationale volkslied en de openbare macht. De plechtigheid werd niet alleen verstoord door het optreden van de V.O.S. onder leiding van volksvertegenwoordiger E. Butaye, maar bovendien had de gemeenteonderwijzer Belgische vlaggetjes uitgedeeld waarvan de rode strook afgesneden was, zodat alleen de Vlaamse kleuren (zwart en geel) overbleven. Na de plechtigheid werd door de V.O.S. een meeting georganiseerd voor de vrijlating van dokter August Borms. Niettemin was de arrondissementscommissaris, na een bezoek ter plaatse, van mening dat het monument geen enkele anti-militaristische betekenis had. De huidige tekst luidt nu anders, maar de boodschap is dezelfde gebleven.

Kenmerken

Binnen een bloemperk staat op een cementen platform een geprofileerde sokkel, waarop een rechthoekige gedenkzuil is geplaatst. Deze heeft in het midden een geprofileerde, doorlopende kroonlijst met een klein driehoekig fronton. Bovenaan de zuil is er een dubbele kroonlijst waartussen een tandlijst en een laurierbladtorus lopen. Het geheel wordt bekroond met een kruis, met de letters "AVV-VVK". Op de zuil: op de voorzijde van de zuil is een banderol met het woord "Hulde", een palmtak en een lauwerkrans uitgehouwen. Hieronder staat een kleine soldatenfiguur in hoogreliëf afgebeeld. In de ene hand houdt hij zijn geweer, de andere is tegen de borst aangedrukt. Op de doorlopende lijst "Voor.God.en.Vlaanderen.gaven.wy.alles". Onderaan de zuil, eveneens een lauwerkrans met daarin "1914-1918" en daaronder een klimmende leeuw staande op een gekruiste palm- en lauriertak. Op de linkerkant bovenaan de namen van de "Burgers" (vermoedelijk Eerste Wereldoorlog) (niet gerangschikt); links onder, de namen van de "Gesneuvelde soldaten" Eerste Wereldoorlog (chronologische volgorde). Op de rechterkant bovenaan de namen van de "Burgers", (vermoedelijk Eerste Wereldoorlog) (niet gerangschikt) behalve de laatste naam met de datum "18-6-1944"; rechts onder de namen van de "Gesneuvelde soldaten" Eerste Wereldoorlog (chronologische volgorde). Op een witmarmeren plaat geplaatst voor het monument staat: "Aan onze Betreurde Strydmakkers en Burg. slachtoffers V.O.S./Dickebusch". Hoogte: 411,5 centimeter, breedte: 235 centimeter, diepte: 237 centimeter.