erfgoedobject

Duitse militaire post Kanal-Koffer

bouwkundig element
ID
213385
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213385

Juridische gevolgen

Beschrijving

Duitse tweeledige militaire constructie ingeplant tegen de oostelijke helling van een kunstmatige ophoging ten noorden van het verwezen kanaal Ieper-Komen, ten westen van de Komenseweg, ongeveer recht tegenover Komenseweg 109. Deze opgehoogde oever maakt deel uit van het provinciaal domein De Palingbeek. 

Historische beschrijving

Duitse militaire constructie uit de Eerste Wereldoorlog aan de rand van het provinciaal domein De Palingbeek.

Bij het uitgraven van het kanaal Ieper-Komen (vanaf 1864) wordt de uitgegraven aarde op de oevers gedeponeerd. Hieruit zijn langwerpige kunstmatige ophogingen ontstaan langs het uiteindelijk nooit voltooide kanaal bovenop het natuurlijk gevormde reliëf van de West-Vlaamse heuvelrug. Het hoogste punt zou dankzij de oorlog berucht blijven als The Bluff, of Die Grosse Bastion (56m). Onderhavige betonnen constructie is opgetrokken tegen de oostelijke helling van een oever, die tijdens de oorlog gekend is als Buffs Banks, op Duitse kaarten met Kanal-Koffer (45-46m). De nabijgelegen sluis langs de kanaalsleuf wordt aangeduid met Ecluse N° 6 Bis, op Britse militaire kaarten met Lock N° 6 Bis.

Deze opgehoogde oever situeert zich tijdens een groot deel van de oorlogsjaren ter hoogte van de Duitse II. Stellung. De frontlinie bevindt zich dan zo’n kilometer meer westwaarts, bij The Bluff (bluff = steile oever) of Die Grosse Bastion. Niet alleen de hoogteligging van The Bluff is cruciaal, ook het feit dat dit gebied tijdens de oorlog minder bebost is dan nu, waardoor vanaf deze oever een goede inkijk mogelijk is op de stellingen tussen Hill 60 en Sint-Elooi, maakt deze positie militair-strategisch gezien bijzonder belangrijk. Deze regio vormt één van de weinige posities bij Ieper waar de geallieerden het voordeel van hogere positie ten opzichte van de Duitsers bezitten, een situatie die de Duitse tegenpartij uiteraard ongedaan wil maken.

Het zijn Franse eenheden die deze hoogte in het najaar van 1914 weten te behouden, ondanks de Duitse druk tijdens de Eerste Slag bij Ieper en latere gevechten (december 1914). Vanaf januari 1915, tot aan het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918) zijn het Britten die The Bluff bezetten. Via ondermijning trachten de Duitsers de Britten uit hun stellingen bij The Bluff / Die Grosse Bastion te verjagen. De eerste ondergrondse mijn wordt in november 1915 onder de Britse stellingen bij The Bluff tot ontploffing gebracht, er zouden er nog een hele reeks volgen tot eind 1916. De Britten slagen er niettemin in hun stellingen op The Bluff te handhaven.

Na de Mijnenslag van juni 1917 zou de frontlijn enkele honderden meters oostwaarts opschuiven, waardoor The Bluff / Die Grosse Bastion voorlopig geen strijdtoneel meer vormt. Buffs Banks / Kanal-Koffer komt nu in de volle frontlinie te liggen. Ten gevolge van de Derde Slag bij Ieper wordt de frontlijn nog meer oostwaarts verlegd, waardoor ook Buffs Banks enkele honderden meters in Brits gebied komt te liggen. Tijdens het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918) vallen Buffs Banks en The Bluff in Duitse handen. Eind september 1918 komt de ooit zo gegeerde zone definitief in geallieerde handen.

Op en rond Buffs Banks / Kanal-Koffer worden in de periode 1914-1917 heel wat verdedigingswerken uitgebouwd. Op militaire stafkaarten worden loopgraven en verbindingsgangen weergegeven langs de noordelijke, oostelijke en zuidelijke rand van de opgehoogde oever. De loopgraaf die langs de oostelijke helling passeert, wordt aangeduid als een gevechtsloopgraaf en maakt deel uit van de II. Stellung.

Op Britse militaire stafkaarten wordt ter hoogte van de Komenseweg een Dressing Station (verbandpost) aangeduid. Er is ook sprake van een Light Station (om lichtsignalen te geven aan de verder gelegen troepen). Op en rond Buffs Banks / Kanal-Koffer verschijnen eveneens heel wat betonnen militaire constructies, waaronder onderhavige constructie.

Er is eveneens een batterij op Kanal-Koffer gevestigd, aldus de militaire stafkaarten. Het cijfer 105 bij de stalen deur verwijst naar het kaliber (105mm) van het geschut dat de batterijen hier hanteren. Dit cijfer, evenals de metalen deur en de talrijke sporen die verwijzen naar een vrij comfortabele inrichting (de hoogte binnenin, de witgekalkte muren, enzovoort) doen vermoeden dat de constructie als commandopost voor deze batterij fungeert. Door de inplanting tegen de oostelijke helling van de opgehoogde oever is de betonnen constructie beschut tegen de meer westelijk gelegen vijandelijke artillerie.

Het aanpalend lager gedeelte van de constructie dient vermoedelijk als onderkomen voor de manschappen.

Beschrijving

Tweeledige militaire constructie tegen een kunstmatig opgehoogde wal aangelegd, waarbij de twee delen in verschillende fasen zijn opgetrokken. Aan westelijke zijde steekt de constructie deels onder aarde. De muuropeningen bevinden zich aan oostelijke zijde.

Het zuidelijke deel van de constructie betreft een rechthoekige constructie van ongeveer 780cm lengte, opgetrokken uit gewapend beton, gegoten tegen een houten bekisting. De muur aan oostelijke zijde is ongeveer 80cm dik. Ongeveer 80cm boven de muuropeningen is een smal afdakje voorzien.

Aan oostelijke zijde zitten er twee toegangen, evenals twee vensteropeningen. In de meest zuidelijke deuropening zit een deur, bestaande uit twee stalen platen met hout ertussen. In de deur zit een kleine rechthoekige opening. De vensteropeningen versmallen geprofileerd naar binnen toe van H. 87 x Br. 88 naar H. 57 x Br. 49cm. Op en rond deze muuropeningen zijn (ook aan binnenzijde) diverse haken, hengsels, enzovoort terug te vinden.

Binnenin zijn er twee nagenoeg vierkante ruimtes te onderscheiden (ca. 280 x 280cm), met een hoogte van ongeveer 225cm, die van elkaar gescheiden worden door een muur en deuropening van H. 195 x Br. 85 x D. 60cm. De muren en het plafond zijn witgekalkt. In de muren zijn houten balken ingebetonneerd (deels bewaard). In het plafond zitten enkele ronde en rechthoekige openingen. In de meest zuidelijke binnenruimte steekt een zinkputje (L. 55 x Br. 44cm). Ter hoogte van de stalen deur staat “105” in rode cijfers op de muur geschilderd.

Tegen dit gedeelte bevindt zich aan noordelijke zijde een tweede, kleinere en lagere betonnen constructie, waarvan het beton gegoten is tegen een houten bekisting en op gegolfd plaatijzer (bewaard). De gegolfde plaatijzers zijn telkens in het midden met elkaar vastgeklonken met een stalen U-profiel. De muur aan oostelijke zijde is heel dun en wellicht slechts ten dele bewaard. Aan de achterzijde (westelijke zijde, kant wal) is deze constructie deels ingestort.

  • Kenniscentrum In Flanders Fields Museum, Collectie militaire stafkaarten W.O. I, Duitse militaire kaarten Meesen Nord, 4/3/1918; Meesen Nord, 2/6/1917;
  • Western Front Association, Duitse militaire kaarten Secret German map. Hill 60 and Observatory Ridge (Second Army), part of sheet 28, 5/7/1916; Hollebeke, 26/7/1917 (aangeleverd via Hugh Shipman).
  • Western Front Association, Britse militaire kaarten Hollebeke, 16/4/1916; Map N° 3. Map of German lines from the Railway Cutting to Eikhof Farm, 17/4/1917; C Corps Target Map, 22/12/1917.
  • DENDOOVEN D. 2006: Van The Bluff naar die Grosse Bastion: het provinciaal domein De Palingbeek tijdens de Eerste Wereldoorlog.
  • OLDHAM P. 1995: Pill-boxes on the western front. A guide to the design, construction and use of concrete pill-boxes 1914-1918, London.
  • MONUMENTENWACHT LIMBURG VZW 2010: Inspectieverslag Duitse bunker met schuilplaats (inspectienummer: W-21/51040/2010/B, inspectiedatum 19/4/2010), onuitgegeven rapport.
  • VERBOVEN H. 2011: W.O. I-rapport: Lieu de Mémoire Domein De Palingbeek / The Bluff / Bedford House cemetery (onuitgegeven rapport Onroerend Erfgoed).
  • The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum], Wytschaete, 28SW2, Ed. 5A, 1/4/1917; Wytschaete, 28SW2, Ed. 7C, 10/3/1918; Wytschaete, 28SW2, Ed. 7E, 17/7/1918.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, 4.001/33011/108.1, Duitse militaire post (WO I) Kanal Koffer (DECOODT H., 2013)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post Kanal-Koffer [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213385 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.