Betonnen militaire constructie, gelegen in een weide langs de Komenseweg, aan de overzijde van de Pollepelhoeve en de Britse militaire begraafplaats Railway Dugouts Burial Ground (Transport Farm).

De Pollepelhoeve lag tijdens de oorlog steeds in geallieerd gebied, hoewel de frontlijn tijdens het Duitse Lenteoffensief in het voorjaar van 1918 wel erg dichtbij kwam. In de bedding van spoorlijn 69 achter de hoeve, waarvan de sporen waren opgeblazen op 6 oktober 1914, groeven de Britten schuilplaatsen uit, die op Britse militaire stafkaarten aangeduid werden met Railway dugouts. Vanaf de Tweede Slag bij Ieper (22 april-24 mei 1915) werden de eerste doden begraven ten zuiden van de hoeve, die op Britse stafkaarten werd aangeduid met Transport Farm. Door de inrichting van Advanced Dressing Stations of vooruitgeschoven verbandposten in de dugouts en op de hoeve vanaf 1916 groeide het aantal graven. Ondanks herhaalde vernielingen werd de begraafplaats gebruikt tot aan het einde van de oorlog.

Gaandeweg werd er in de omgeving van de hoeve en van Zillebekevijver een netwerk van loopgraven en smalspoorlijnen aangelegd. Een klein spooremplacement ten noordwesten van de hoeve, aangeduid met “Zillebeke Lake Siding”, verscheen na de Derde Slag bij Ieper (31 juli-10 november 1917) op militaire stafkaarten. Bij de hoeve kruisten twee smalspoorlijnen elkaar. Het eerste smalspoor liep langs de Komenseweg naar het spooremplacement Zillebeke Lake Siding. Het tweede spoorlijntje liep vanuit Voormezele door de Tunnel Junction onder de spoorwegberm, raakte bijna de hoevegebouwen, stak de Komenseweg over en vervolgde langs de westdijk van de Zillebekevijver zijn weg richting front.

Bij de kruising van de twee smalspoorlijntjes tegenover Transport Farm bouwden de Britten na november 1917 één of meerdere bomvrije betonnen schuilplaatsen. Gezien de ligging nabij de medische post van “Transport Farm” kan of kunnen deze bunker(s) gediend hebben voor het transport van gewonden. Deze werden dan per smalspoor aangevoerd en bij de schuilplaats(en) ‘uitgeladen’ om naar de medische post op de hoeve te worden gebracht of om van de hoeve te worden overgebracht naar het andere spoor richting “Zillebeke Lake Siding”. Bij een hevig bombardement konden de gewonden of het (medisch) personeel ook in de bunker schuilen.

De vandaag bewaarde schuilplaats behoort tot een type betonnen bunkers dat het Britse leger na de Derde Slag bij Ieper (31 juli-10 november 1917) massaal bouwde. Bij deze bunkers werd het betonnen dak gegoten op de gebogen stalen (en dus zware) golfplaten, die aangeduid werden met ‘eleplant plates’ of ‘olifantenplaten’. Het plafond in gegolfd plaatijzer zorgde ook voor een betere bescherming voor wie bij een beschieting in de bunker schuilde. Deze ‘elephant shelters’ zijn erg herkenbaar door zijn halve cilindervorm. Op de Duitse “Feindkarte” van juni 1918 is de opstelling van een mortier aangegeven ter hoogte van deze bunker(s).

Beschrijving

Halfcilindervormige betonnen constructie met een rechthoekig grondplan van ongeveer 4,7 op 4,15 meter, opgetrokken aan de hand van zware gebogen plaatijzers, waarop beton werd gegoten. Aan de buitenzijde zijn afdrukken van zakjes aarde of zand goed afleesbaar, waartegen het beton werd gegoten en die bij een impact bijkomende bescherming boden. Het beton is versterkt met ronde ijzers. De noordoostelijke voormuur van de bunker is tot één meter dik, de achtermuur met toegang is 30 à 40 cm dik. Deze achtermuur is gegoten tegen een houten bekisting. Het iets lager gelegen bodemvlak van de bunker is toegankelijk via betonnen trapjes, omgeven door lage muurtjes en een deuropening van ongeveer 145cm hoog en 88cm breed. Links van de deuropening steekt een ronde opening, op het niveau van de bovendorpel. Her en der zijn er haken aanwezig.

Binnenin zijn de afdrukken van zware golfplaten met brede golving duidelijk afleesbaar. De voormuur werd gegoten tegen verticaal geplaatste golfplaten. In deze muur steken twee schuine, ronde openingen met deels bewaarde buizen.

Locatiebeschrijving

Gelegen langs de Komenseweg nummer 21, naast het restaurant "De Stenen Haan", op circa 150 meter ten zuidwesten van Zillebeke-vijver, en op circa 1200 meter ten westen van het dorp van Zillebeke. Aan de overkant ligt de boerderij, die tijdens de Eerste Wereldoorlog aangeduid werd met "Transport Farm". Vlak naast deze boerderij ligt de Britse militaire begraafplaats "Railway Dugouts Burial Ground (Transport Farm)". Omgeving is vrij landelijk en vlak.

Historische Achtergrond

Bomvrije schuilplaats, waarbij een dikke laag beton gegoten werd op zogenaamde "olifantenplaten". Dit soort betonconstructies waren relatief gemakkelijk en snel te construeren. Het werd algauw één van de Britse standaardontwerpen.

Kenmerken

Vrijstaande, betonconstructie met rechthoekig grondplan (circa 470 centimeter lang en 415 centimeter breed). Het beton is gewapend met ronde ijzers. Het dak is gebogen en gegoten tegen zandzakjes. De noordwestkant (met de deuropening) is gegoten tegen een houten bekisting. Voor de deuropening zijn betonnen trapjes omgeven door lage muurtjes , waardoor het iets lager gelegen bodemvlak van de betonconstructie makkelijker bereikt kan worden. Links van de deuropening (circa 145 centimeter hoog, 88 centimeter breed en 30 centimeter diep) is een ronde opening. Her en der zijn haken aanwezig.

Binnenin zijn duidelijk de indrukken van zware golfplaten met brede golving (zogenaamde "olifantenplaten") aanwezig. De verste muur werd gegoten tegen verticaal geplaatste golfplaten, met een fijnere, ondiepe golving. Hier zijn eveneens 2 ronde openingen aanwezig, die schuin lopen en waar nog gedeeltelijk buizen in steken.