Bovengrondse betonnen militaire constructie tegen de westelijke zijde van de gebouwen van Wippe 8. Een gelijkaardige constructie is zo’n 100 meter in noordelijke richting terug te vinden, tegen een bijgebouw van Wippe 7. Het gehucht De Wippe ligt ca. 1 kilometer ten zuidwesten van het dorpscentrum van Woesten.

Historische beschrijving

Eén van twee gelijkaardige, vlakbij bij elkaar opgetrokken betonnen militaire posten uit de Eerste Wereldoorlog. De constructies zijn van geallieerde makelij en wellicht opgericht als hoofdkwartier of commandopost voor artillerie-eenheden.

Woesten ligt tijdens de oorlog op relatief veilige afstand van het front. Niettemin worden er stellingen uitgebouwd, waaronder een stelling rond het dorpscentrum van Woesten en een bretelle (schuine stelling) tussen het dorpscentrum van Woesten en Coppernollehoek, waar een aansluiting is met de stelling Oostvleteren – Coppernollehoek. Deze bretelle, die pas in de zomer van 1918 uitgebouwd wordt, loopt net ten zuidoosten van de baan Woesten – Poperinge. Uit documenten blijkt ook dat de Belgische legerleiding in de zomer van 1918 nog een loopgraaf plant tussen het rangeerstation van Ondank (zie verder) en de bretelle, die langs beide militaire posten passeert. Of deze loopgraaf effectief is aangelegd, is niet geweten.

Er heerst tijdens de oorlog een drukke militaire activiteit ter hoogte van De Wippe. Zeker ten westen van de baan Ieper-Veurne kunnen militaire activiteiten ontwikkeld worden, die typisch zijn voor een hinterland. Belangrijk hierbij is de geallieerde dubbele spoorlijn, die tijdens de oorlog wordt aangelegd en het front rond Poelkapelle – Passendale met Calais verbindt. Deze spoorlijn vormt één van de belangrijkste geallieerde aanvoerlijnen richting front voor het transport van mensen, materieel, munitie en bevoorrading. Langs deze spoorlijn wordt o.m. bij Ondank – net ten noorden van de bewaarde bunkers van De Wippe – het hoger vermelde rangeerstation uitgebouwd, met een bijhorend geniepark.

Tijdens de oorlog worden hier eveneens heel wat kampementen (met barakken) opgetrokken. Hier liggen reserve- en piketzones voor Franse, Belgische en Britse eenheden, dit naar gelang de oorlogsperiode. Op een Britse kaart van 18 juli 1918 is er onder meer sprake van De Wippe Camp bij het kruispunt van de baan Woesten – Poperinge en de Burgweg. Iets ten noorden van dit kampement, ter hoogte van de bewaarde militaire posten, ligt Box Camp. In de omgeving van De Wippe ligt ook een oefenterrein, waar zowel Franse als Britse (en mogelijk ook Belgische) eenheden onderworpen zijn aan oefeningen.

In de omgeving van De Wippe worden eveneens artillerie-eenheden opgesteld. Afgaande op de ligging en het grondplan van de betonnen constructies kan verondersteld worden dat beide betonnen constructies als hoofdkwartier of commandopost bedoeld zijn, wellicht ten behoeve van artillerie-eenheden. In juli 1918 zijn hier bijvoorbeeld de Etat-Majors van het Belgische Eerste Artillerieregiment en van de eerste groep batterijen van dit regiment gelegen.

Wie de bouwers van deze opvallende militaire posten bij De Wippe zijn, kon niet met zekerheid vastgesteld worden. Goed mogelijk dat de constructies opgetrokken zijn door Belgische eenheden in de lente/zomer van 1918, met gebruik van Brits cement (De Wippe ligt dan net tegen de grens tussen de Belgische en Britse sector). Opvallend is het feit dat bij de ene constructie (Wippe 7) meer aandacht besteed is aan de afwerking dan bij de andere constructie (Wippe 8). Dit kan er op wijzen dat er minder tijd was en dat er minder kwaliteitsvolle materialen ter beschikking waren om de constructie bij Wippe 7 te realiseren.

Beschrijving

Bovengrondse betonnen militaire constructie met rechthoekig grondplan en een hoogte van ongeveer 380cm. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Er zijn ronde wapeningsijzers te zien. Het dak is vlak en heeft een dikte van meer dan één meter. De dakrand aan de noordelijke hoek is beschadigd.

Aan westelijke zijde zitten twee smalle, hoge deuropeningen, met ernaast telkens een vensteropening. De muuropeningen zijn bovenaan lichtjes steekboogvormig afgewerkt en bevatten meerdere uitsparingen. Links en rechts van de vensteropeningen zit telkens één kleine ronde opening. In de zijmuren zit telkens een kleine vierkante opening.

De tussenmuur tussen de twee binnenruimtes is naderhand deels afgebroken. Ook de binnenruimtes lijken volledig tegen een houten bekisting gegoten te zijn. Er zijn diverse uitsparingen en openingen te zien, waarin soms nog houtrestanten aanwezig zijn.

 

• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie militaire stafkaarten, Woesten (Plan Directeur Armée Belge), 29/4/1918.
• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Eerste Legerdivisie, nr. 1317/116, Croquis des cantonnements actuels de 1 D.A., 5/7/1918.
• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Tweede Legerdivisie, doos 45, Map IV (2 D.A. en réserve d’Armée Août – Septembre 1918), plan Emplacements d’Artillerie (2 D.I., E.M., 1er Bon,), croquis N° 2, s.d.
• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Derde Legerdivisie, doos 91, plan Ligne Woesten – Coppernolle (4e Régiment du Génie, Etat-Major), s.d.; doos 93, plan met bijhorende nota Lignes de Abeelenhof – Noordhoek – Woesten; Woesten – Coppernolle; Woesten – Vuile Seule (G.Q.G., Commandement de genie), augustus 1918.

• SOHIER W. 2003: Over militaire hospitalen en frontspoorwegen in de streek Proven-Roesbrugge-Haringe tijdens W.O. I (deel 1), IJzerbode, XXXIII.2 (februari).

• S.N. s.d.: War Diary van de 7th Bedfordregiment [online], http://bedfordregiment.org.uk/7thbn/7thbtn1917diary.html (geraadpleegd in 2011).
• S.N. s.d.: William Tall’s War (met fragmenten van de War Diary 3rd Battalion Grenadier Guards) [online], http://www.grahamtall.co.uk/family_history/Tall%20Family/Tall%20Family%20page%208.htm (geraadpleegd in 2011).
• S.N. 1914-1916: Journal des Marches et Opérations (J.M.O.) 121e Régiment d’Infanterie Territoriale, 3e bataillon détaché, 5/8/1914 – 5/6/1916 [online], website van SGA – Mémoire des hommes: http://www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr/index.php (geraadpleegd in 2011).

• Captured German Trench and Operations Maps from the National Archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Stellungskarte Diksmuide Süd, Blatt XII, 11/09/1917, Batteriekarte Ieperen, Blatt XIX, 7/10/1917.
• The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum],  Elverdinghe, Ed. 4A, 28NW I, 18/7/1918.

• Informatie meegedeeld door Peter Oldham aan Aurel Sercu (januari 2005).

Locatiebeschrijving

Op het gehucht Wippe, op circa 1250 meter ten zuidwesten van Woesten en op circa 4800 meter ten zuidoosten van Oostvleteren, staan 2 gelijkaardige, hoge betonconstructies: de ene constructie is gebouwd tegen het huis van Wippe nummer 8, de andere constructie bevindt zich circa 100 meter noordwaarts, in een weide bij boerderij Wippe nummer 7. De omgeving is vlak en deels bebouwd.

Historische Achtergrond

De constructies van Wippe nummer 7 en Wippe nummer 8 zijn van geallieerde, mogelijks van Belgische makelij, daterend uit het voorjaar van 1918, waarbij de Belgische genie gebruik maakte van Britse bouwmaterialen.

Op Britse militaire stafkaarten wordt het kruispunt van de Burgweg/Elzendammestraat met de Poperingestraat "De Wippe Cabaret" genoemd. Ten noordoosten (aan de Kruisstraat) lag "Ondank Cabaret".

In de omgeving van het gehucht "De Wippe" en "Ondank", achter de 3de linie, waren tijdens de oorlog diverse kampementen opgetrokken. Hier lagen reserve- en piketzones voor zowel Belgische, Franse als Britse troepen. Iets meer ten noorden liep de belangrijke spoorweglijn Ieper-Calais, die tijdens de Eerste Wereldoorlog het transport van mensen, materieel, munitie en bevoorrading van en naar het front verzorgde. Er was onder meer een groot depot voor de Britse genietroepen ("Royal Engineers").

Kenmerken

Bovengrondse betonnen constructie (waartegen huis gebouwd is), met rechthoekig grondplan en een hoogte van circa 380 centimeter. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Er zijn ronde wapeningsijzers zichtbaar. Het dak is vlak en is aan de noordhoek bovenaan beschadigd.

Aan de westkant zijn 2 deuropeningen, met telkens ernaast een rechthoekige vensteropening, die dichtgemaakt zijn. De deuropeningen zijn bovenaan lichtjes steekboogvormig afgewerkt en bevatten meerdere uitsparingen. De tussenmuur tussen de oorspronkelijk 2 ruimtes is naderhand gedeeltelijk afgebroken. Het plafond en de binnenmuren zijn gegoten tegen een houten bekisting. Er zijn diverse uitsparingen en openingen te zien, waarin soms nog houtrestanten aanwezig zijn.