In het Kroonaardbos, in het stuk bos ten oosten van de Voormezelestraat, liggen verschillende betonnen verdedigingsconstructies of restanten ervan. Eén constructie ligt aan de rand van het bos, niet ver verwijderd van Vierstraat nr. 35 (Kroonaard 1), andere constructies (Kroonaard 2, 3 en 4) liggen circa 150 meter meer naar het noordoosten, nog twee andere constructies (Kroonaard 5 en 6) liggen nog meer noordoostwaarts op één lijn, aan de meest oostelijke hoek van het bos. Het Kroonaardbos ligt op circa 900 meter ten noorden van Wijtschate, op circa 500 meter ten zuidoosten van de Hollandsche Schuur. Het bos is niet publiekelijk toegankelijk.

Historische achtergrond

Duitse betonnen militaire verdedigingsconstructie uit de periode vóór de Mijnenslag van 7 juni 1917.

Het huidige Kroonaardbos stond op Duitse militaire kaarten aangeduid als Hessen-Wald, op Britse stafkaarten als Grand Bois. Ter hoogte van Vierstraat nr. 35 lag Rote Villa. Het bos lag net achter de Duitse eerste lijn en was sterk uitgebouwd, met talrijke Duitse loopgraven, commandoposten en steunpunten. Ter hoogte van de Hollandsche Schuur vormde de Duitse eerste lijn een kleine salient, die aangeduid werd met Nag’s Nose. Ter hoogte van de betonnen constructies liepen de Kuchen-Weg (noordoost – zuidwest georiënteerd) en Hessen-Weg (noordwest – zuidoost georiënteerd), op Britse stafkaarten aangeduid als Obstruction Lane en Obstruction Alley. De brede toegangen van constructie nr. 3 zouden er kunnen op wijzen dat deze constructie als medische post bedoeld was. In ieder geval staat op een Duitse kaart van het 179ste Infanterie Regiment (24ste Divisie) – een eenheid die vóór de Mijnenslag stellingen in Wijtschate bezette – "SAN" gemarkeerd ter hoogte van de groep bunkers, wat staat voor Sanitäter. De markering "D. KF." ter hoogte van de constructie nabij Rote Villa doet vermoeden dat deze constructie diende als commandopost voor de Kompanie Führer van compagnie D van het 179 Infanterie Regiment. Er liepen eveneens smalsporen in het bos, die aansluiting vonden bij de smalsporen langs de Vierstraat. Eén aftakking van dit smalspoor liep door tot aan de Hollandsche Schuur en passeerde de groep bunkers met medische post. Het andere spoor liep tot aan de uiterste noordwestelijke hoek van het bos en passeerde langs de constructie ter hoogte van Rote Villa.

Tijdens de Mijnenslag zou de 19de divisie deze zone veroveren. Daar men vreesde dat de uitsprong bij Hollandsche Schuur extra verstevigd zou zijn, waren drie mijnladingen onder de Duitse versterkingen voorzien. De omgeving van Grand Bois en het Wijtschatebos werden bovendien in de aanloop van de Mijnenslag zwaar bestookt met artillerie en gas. Nadat de mijnen op 7 juni 1917 's morgens om 3u10 tot ontploffing waren gebracht, konden de manschappen van de 7th North Lancashires en 9th Cheshires Grand Bois en Croonaert Wood (Bayernwald) veroveren – of althans wat er van overbleef. De weinig aangetroffen Duitsers gaven zich meestal spontaan over, enkelingen die toch tegenstand boden, werden onverbiddelijk gedood.

Kenmerken

Nagenoeg volledig ondergrondse constructie, met toegangen aan zuidwestelijke en noordoostelijke zijde die nauwelijks bovengronds uitsteken. Deze toegangen zijn opmerkelijk breed, aan zuidwestelijke zijde circa 120 centimeter, aan noordoostelijke zijde circa 100 centimeter. Aan zuidwestelijke zijde (en waarschijnlijk ook aan de noordoostelijke zijde) loopt de toegang schuin naar beneden, wellicht is een trapje aanwezig. Het schuine plafond van de toegang is gegoten tegen een golfplaat met fijne, diepe golving, die nog deels aanwezig is. Het beton is gegoten, de houten bekisting is binnenin deels bewaard. Binnenin bestaat de constructie uit één lange ruimte onder gebogen Duitse golfplaat en een kleinere rechthoekige ruimte (zuidwestelijke kant) onder rechte golfplaat. De ijzeren golfplaten zijn deels bewaard. De constructie staat onder water.