In het Kroonaardbos, in het stuk bos ten oosten van de Voormezelestraat, liggen verschillende betonnen verdedigingsconstructies of restanten ervan. Eén constructie ligt aan de rand van het bos, niet ver verwijderd van Vierstraat nr. 35 (Kroonaard 1), andere constructies (Kroonaard 2, 3 en 4) liggen circa 150 meter meer naar het noordoosten, nog twee andere constructies (Kroonaard 5 en 6) liggen nog meer noordoostwaarts op één lijn, aan de meest oostelijke hoek van het bos. Het Kroonaardbos ligt op circa 900 meter ten noorden van Wijtschate, op circa 500 meter ten zuidoosten van de Hollandsche Schuur. Het bos is niet publiekelijk toegankelijk.

Historische achtergrond

Duitse betonnen militaire verdedigingsconstructie uit de periode vóór de Mijnenslag van 7 juni 1917.

Het huidige Kroonaardbos stond op Duitse militaire kaarten aangeduid als Hessen-Wald, op Britse stafkaarten als Grand Bois. Ter hoogte van Vierstraat nr. 35 lag Rote Villa. Het bos lag net achter de Duitse eerste lijn en was sterk uitgebouwd, met talrijke Duitse loopgraven, commandoposten en steunpunten. Ter hoogte van de Hollandsche Schuur vormde de Duitse eerste lijn een kleine salient, die aangeduid werd met Nag’s Nose. Ter hoogte van de betonnen constructies liepen de Kuchen-Weg (noordoost – zuidwest georiënteerd) en Hessen-Weg (noordwest – zuidoost georiënteerd), op Britse stafkaarten aangeduid als Obstruction Lane en Obstruction Alley. De brede toegangen van constructie nr. 3 zouden er kunnen op wijzen dat deze constructie als medische post bedoeld was. In ieder geval staat op een Duitse kaart van het 179ste Infanterie Regiment (24ste Divisie) – een eenheid die vóór de Mijnenslag stellingen in Wijtschate bezette – "SAN" gemarkeerd ter hoogte van de groep bunkers, wat staat voor Sanitäter. De markering "D. KF." ter hoogte van de constructie nabij Rote Villa doet vermoeden dat deze constructie diende als commandopost voor de Kompanie Führer van compagnie D van het 179 Infanterie Regiment. Er liepen eveneens smalsporen in het bos, die aansluiting vonden bij de smalsporen langs de Vierstraat. Eén aftakking van dit smalspoor liep door tot aan de Hollandsche Schuur en passeerde de groep bunkers met medische post. Het andere spoor liep tot aan de uiterste noordwestelijke hoek van het bos en passeerde langs de constructie ter hoogte van Rote Villa.

Tijdens de Mijnenslag zou de 19de divisie deze zone veroveren. Daar men vreesde dat de uitsprong bij Hollandsche Schuur extra verstevigd zou zijn, waren drie mijnladingen onder de Duitse versterkingen voorzien. De omgeving van Grand Bois en het Wijtschatebos werden bovendien in de aanloop van de Mijnenslag zwaar bestookt met artillerie en gas. Nadat de mijnen op 7 juni 1917 's morgens om 3u10 tot ontploffing waren gebracht, konden de manschappen van de 7th North Lancashires en 9th Cheshires Grand Bois en Croonaert Wood (Bayernwald) veroveren – of althans wat er van overbleef. De weinig aangetroffen Duitsers gaven zich meestal spontaan over, enkelingen die toch tegenstand boden, werden onverbiddelijk gedood.

Kenmerken

Eén van twee gelijkaardige betonnen verdedigingsconstructies op één lijn gelegen. De muren zijn opgetrokken uit betonblokken. Het betonnen dak is gegoten op gebogen golfplaat en neemt zelf een licht gebogen vorm aan. Op het dak van de meest zuidwestelijke constructie (Kroonaard 5) zijn over bijna de volledige breedte stroken ijzeren platen te zien onder een laag gegoten beton, van circa 3 meter lang en 40 à 50 centimeter breedte. Het dak moet ongeveer één meter dik zijn en bevat twee vierkante openingen. In de zuidoostelijke muur zijn twee openingen zichtbaar, bovenaan versterkt met stalen balken. In deze muur is voegspecie tussen de betonblokken bewaard gebleven. Binnenin bestaan de constructies uit twee ruimtes, met een brede opening tussenin. Het plafond van deze ruimtes bestaat uit gebogen Duitse golfplaten (met diep uitgesneden golving), die steunen op lagere zijmuren.

• S.N. 1989: Histories of two hundred and fifty-one divisions of the German Army which participated in the war (1914-1918), London.
• BURKE T. 2007: The 16th (Irish) and 36th (Ulster) Divisions at The Battle of Wijtschate - Messines Ridge, 7 June 1917. A battlefield tour guide, Eigen beheer.
• OLDHAM P. 2003: Battleground Europe. Messines Ridge. Messines - Wytschaete - St Eloi, Barnsley.

• The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum], Wytschaete, 28SW2, 5a, 1/4/1917.
• Captured German Trench and Operations Maps from the National Archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Stellungskarte N° X vom 2.V.17 Wytschaetebogen, 1/20.000, 2/5/1917; Stellungsplan Abschnitt II Inf. Regt. 179.