Drie Duitse militaire posten, opgetrokken vóór de Derde Slag bij Ieper langs het geknikte tracé van een loopgraaf, waardoor ze niet gelijk georiënteerd liggen. Dit betreft de meest oostelijke constructie. 

Historische beschrijving

Daar waar de omgeving van deze militaire posten na de Eerste Slag bij Ieper nog vrij ‘comfortabel’ in geallieerd gebied ligt, komt de zone ten gevolge van de Duitse gasaanval (22 april 1915) en de daaropvolgende gevechten tijdens de Tweede Slag bij Ieper in Duitse handen, op nauwelijks enkele tientallen meters van de Duitse frontlijn.

In de periode tussen juni 1915 en het begin van de Derde Slag bij Ieper (31 juli 1917) bouwen Duitse eenheden er een heus verdedigingssysteem uit. Ze hanteren hier, net als elders in de Ieperboog een systeem van verdediging in de diepte, bestaande uit drie verdedigingslijnen. De voorste linie is niet zwaar bemand, om het aantal slachtoffers van de vijandelijke beschietingen te beperken. In deze voorste linie worden sterke fortificaties en mitrailleursnesten ingericht, die de vijandelijke opmars in eerste instantie dienen te breken. Tussen de tweede en derde lijn staat het veldgeschut opgesteld en zijn infanterie-eenheden gelegerd die de aanval dienen op te vangen en een eerste tegenaanval dienen uit te voeren. Achter de derde lijn liggen de grotere Eingreifs-Divisionen gelegerd om de tegenaanval uit te voeren.

Het loopgravensysteem bij/achter Cambrai Trench is een goed voorbeeld van deze nieuwe militaire strategie. De drie militaire posten zijn opgetrokken in een loopgraaf, die deel uitmaakt van de voorste Duitse linies ter hoogte van Wieltje, meer bepaald in een verbindingsgang die haaks op Cambrai Reserve ligt. Het gaat om een min of meer getande loopgraaf (cf. stafkaarten/luchtfoto’s), wat verklaart waarom de drie constructies niet gelijk georiënteerd zijn. Rondom de militaire posten worden er eveneens (smal)sporen, paden en prikkeldraadversperringen aangelegd.

Oorspronkelijk staan er in deze omgeving vele tientallen betonnen constructies, die allen in de periode 1916-1917 bijna tegen elkaar zijn opgetrokken en op de eerste dag van de Derde Slag bij Ieper (31 juli 1917) veroverd worden.

Deze zone komt opnieuw pal op de frontlijn te liggen na het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918). De militaire posten van Cambrai Reserve liggen dan net binnen de Duitse frontlinie, terwijl bijvoorbeeld de nabijgelegen mitrailleurpost van Pickelhaube House in Britse handen is.

Opvallend is dat de meest oostelijke constructie duidelijk anders geconcipieerd is dan de andere constructies. Volgens sommigen zou het kunnen gaan om een commandopost. De belangrijkste redenen voor deze interpretatie zijn o.m. het feit dat de constructie een andere structuur/indeling heeft dan de twee andere militaire posten, het feit dat deze constructie is opgetrokken met een fijner samengesteld beton, en de aanwezigheid van openingen aan oostelijke zijde (= achterzijde), die gebruikt zouden zijn voor het seinen van boodschappen naar de achterhoede.

Op Britse stafkaarten van 11 juli 1917 en van 21 augustus 1917 staat aangegeven dat er bij deze constructies o.m. één loopgraafmortier en één mitrailleurpost zijn ingericht. Het symbool voor de loopgraafmortier staat min of meer op de plaats van de meest oostelijk bewaarde constructie. Maar of dit overeenstemt met de oorspronkelijke functie van deze Duitse militaire post kan niet met zekerheid bevestigd worden, wegens de onnauwkeurigheid en de grote foutmarges op Britse stafkaarten.

De twee andere militaire posten zijn wellicht als manschappenverblijf bedoeld. In het geval van een aanval kunnen de manschappen mitrailleurs hanteren vanaf het dak van deze posten.

In één van deze militaire posten bij het Cambrai-systeem richt Noël Chavasse, geneesheer-chirurg van het Royal Army Medical Corps (RAMC) een hulppost in, na de verovering van dit gebied aan het begin van de Derde Slag bij Ieper. Chavasse, die reeds in 1915 een Military Cross en in 1916 het Victoria Cross ontvangen had wegens heldenmoed, zou aan het begin van de Derde Slag bij Ieper in de omgeving van Cambrai Reserve een hoofdwonde oplopen. Desondanks zou hij op post blijven en gewonden blijven verzorgen in zeer zware omstandigheden, totdat hijzelf twee dagen later ernstig gewond raakt in de buik en arm. Zwaargewond zou hij overgebracht zijn naar het Casualty Clearing Station N° 32 op Brandhoek te Vlamertinge. Hier overlijdt hij op 4 augustus 1917 aan zijn verwondingen. Postuum wordt hem een tweede Victoria Cross toegekend (= V.C. and Bar). Hiermee is hij de enige militair uit de Eerste Wereldoorlog die deze hoogste Britse militaire onderscheiding twee keer ontvangen heeft. Chavasse ligt begraven op Brandhoek New Military Cemetery.

Beschrijving

Vrijstaande, halfondergrondse rechthoekige betonnen militaire constructie met afmetingen L. 805 x Br. 420cm en met plat dak met verluchtingsgaten. Het beton werd gegoten tegen een houten bekisting, en bij de meest oostelijke constructie werd ook rijshout gebruikt aan zuidwestelijke zijde. Deze laatste constructie is trouwens opgetrokken met een fijner samengesteld beton. Het beton is verstevigd met ronde wapeningsijzers van ongeveer 1cm dikte, evenals met vlechtwerk. De plafonds/daken zijn wellicht verstevigd met ijzeren profielen. Het beton werd in lagen gestort.

De meest oostelijke constructie is eerder noordwest-zuidoostelijk georiënteerd. Het dak van deze constructie is circa 90cm dik. Deze constructie is duidelijk op een andere manier ingedeeld in vergelijking met de twee andere constructies. De toegangen tot de binnenruimtes volgen een hoekig patroon. In de iets afgeschuinde noordoostelijke en zuidoostelijke hoek zit telkens een toegang, evenals in de (oostelijke) achterzijde. Aan deze kant zit eveneens een insprong van ongeveer L. 215 x D. 110cm, waarin twee openingen zichtbaar zijn die telkens uitmonden in een binnenruimte. Ook bij de derde binnenruimte is een bijkomende opening voorzien in de hoekige toegangsgang aan oostelijke zijde. Binnenin zou de constructie uit drie ruimtes bestaan.

• IN FLANDERS FIELDS MUSEUM, Collectie militaire stafkaarten W.O. I, Frezenberg, Ed. 3, 21/8/1917; Sint-Juliaan, 28NW2, ed. 6A, 13/5/1918.
• IN FLANDERS FIELDS MUSEUM, Collectie militaire luchtfoto’s W.O. I, Langemark, SW of St-Julien, IFFLF825 (IWM Box 5 – BB771), 11/11/1915; Ieper Sint-Jan, East of Wieltje, IFFLF824 (IWM Box 5 – BB615), 18/10/1915.

• OLDHAM P. 1995: Pill-boxes on the western front. A guide to the design, construction and use of concrete pill-boxes 1914-1918, London.

• MONUMENTENWACHT LIMBURG VZW, Inspectieverslag Duitse bunkers ‘Cambrai Reserve’ (inspectienummer: W-21/51041/2010/B, inspectiedatum 19/4/2010), onuitgegeven rapport.
• VERBOVEN H. 2011: W.O. I-rapport: Lieu de Mémoire Wieltje – Frezenberg, onuitgegeven rapport Onroerend Erfgoed.

• The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum): Britse militaire kaarten St-Julien, 28NW2, Ed. 5A, 1/4/1917; St-Julien, 28NW2, Ed. 6B, 30/3/1918.
• Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Batteriekarte Ieperen, Blatt XII, 11/9/1917; Stellungskarte Ieperen, Blatt XXII, 6/10/1917
• Mapping the Front: German maps. Military Mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (DVD uitgegeven door de Western Front Association, in association with the Imperial War Museum, 2010): Stellungskarte Diksmuide-Süd, 20/7/1917.
• Mapping the Front: Ypres. British mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (DVD uitgegeven door de Western Front Association, in association with the Imperial War Museum, 2008): Frezenberg, Ed. 2, 22/7/1917; Pilckem, Ed. I, 11/7/1917; The Ypres Salient, kaart met aanduiding van begraafplaatsen, gedenktekens en militaire posten, 1924.

• MISSINE R. & T. 1999: Cambrai Reserve 1, 2 & 3 [online], http://www.digilife.be/teleducatie/vbssj/omd99/BUNKERS/Bunkerinventaris.htm (laatst geraadpleegd op 21 februari 2022).

Locatiebeschrijving

In een weide nabij het kruispunt van de Roeselaarsestraat met de Verlorenhoekstraat liggen 3 betonnen constructies: Cambrai 1 (de meest zuidwestelijke constructie), Cambrai 2 en Cambrai 3 (dichtst bij de Verlorenhoekstraat). De constructies liggen circa 2 kilometer ten noordoosten van de kerk van Sint-Jan, op circa 150 à 200 meter ten noorden van de autostrade A19. Circa 200 meter ten noordwesten ligt de Duitse mitrailleurpost "Pickelhaube", op circa 200 meter naar het zuiden toe ligt de betonnen constructie "Cambrai Trench". De omgeving is licht heuvelachtig en grotendeels landelijk.

Historische Achtergrond

1 van 3 bewaard gebleven betonnen constructies, die gelegen waren in een verbindingsloopgraaf die liep van "Cambrai Reserve" naar "Cambrai Trench". Vandaar dat de 3 constructies niet gelijk georiënteerd zijn, maar de loopgraaf volgen. Het beton is in vergelijking met de 2 andere "Cambrai"-constructies van een andere textuur. Ook de indeling van de constructie is heel anders. Vermoedelijk dienden de openingen aan de achterkant onder meer om signalen door te seinen. Vandaar dat gedacht wordt dat deze constructie eerder als commandopost fungeerde.

Oorspronkelijk stonden in deze omgeving ruim 30 betonnen constructies, die allen in 1916-1917 gebouwd werden en op de eerste dag van de "Derde Slag om Ieper" (31 juli 1917) veroverd werden. Ze maakten deel uit van de frontlinie in de zomer van 1918.

In één van deze schuilplaatsen richtte Noël Chavasse, geneesheer-chirurg van het RAMC, een hulppost in. Hij had reeds een Military Cross en het Victoria Cross ontvangen wegens zijn heldenmoed. De eerste dag dat hij in deze omgeving werkte, liep hij een hoofdwonde op, maar hij weigerde zijn post te verlaten. Twee dagen later werd hij ernstig geraakt in buik en arm. Zwaargewond werd hij overgebracht naar het "Casualty Clearing Station No 32" (medische post) op de Brandhoek in Vlamertinge, waar hij aan zijn verwondingen overleed op 4 augustus 1917. Hij werd begraven op "Brandhoek New Military Cemetery" (Vlamertinge). Postuum werd hem een tweede Victoria Cross toegekend. Hij is de enige militair die tijdens de Eerste Wereldoorlog twee Victoria Crosses mocht ontvangen.

Kenmerken

Vrijstaande, halfondergrondse betonnen constructie van circa 805 centimeter lang en 420 centimeter breed. Het beton is fijner samengesteld dan de 2 andere "Cambrai"-constructies en is gegoten tegen een houten bekisting en deels tegen rijshout (aan de voorkant = zuidwestkant). Het dak is nagenoeg vlak en circa 90 centimeter dik. In de oosthoek en noordhoek, die iets afgeknot zijn, steekt telkens een opening. In de achterkant is een insprong van circa 215 centimeter lang en 110 centimeter diep, waarin 2 openingen steken, die naar binnen toe verbreden. Iets meer naar rechts is een deuropening van circa 100 centimeter breed.

Binnenin zou de constructie uit 3 ruimtes bestaan.