Grotendeels halfondergrondse betonnen militaire constructie, nu in weide gelegen achter hoeve Klerkenstraat 137. In de weide zijn ook nog restanten van de vooroorlogse omwalling te zien. De boerderij ligt ten zuiden van het gehucht Madonna, op ca. 2 kilometer ten noordoosten van Langemark.

Historische beschrijving

Duitse bunker vóór de Derde Slag bij Ieper opgetrokken in bestaande hoevegebouwen. De vooroorlogse hoeve ligt verder van de straat verwijderd dan de wederopgebouwde hoeve.

Op Duitse militaire stafkaarten wordt de hoeve aangeduid met Lager Eisenbeton, wellicht verwijzend naar de betonnen militaire posten die op en rond de hoeve zijn opgetrokken. De aanduiding Lager verwijst naar het feit dat er bij de hoeve manschappen ondergebracht zijn. In de omgeving zijn nog andere Duitse kampementen terug te vinden. De hoeve ligt na de Tweede Slag bij Ieper namelijk enkele kilometers verwijderd van de frontlijn en komt achter (ten noorden van) de Duitse Wilhelmstellung te liggen. Op deze relatief ‘veilige’ afstand van het front kunnen veel manschappen gelegerd worden. Aan de hand van luchtfoto’s kunnen heel wat barakken op de site onderscheiden worden.

Op Belgische militaire stafkaarten wordt de hoeve aangeduid met Ferme Diderot, maar er is ook sprake van Camp du Béton Armé. Op Britse stafkaarten staat de hoeve aangeduid met Vee Bend, verwijzend naar de scherpe bocht in de weg (huidig: Klerkenstraat), net ten noorden van deze hoeve.

De bunker is opgetrokken in een bestaand bakstenen hoevegebouw, getuige de vele bakstenen restanten aan zuidelijke en westelijke zijde. Het betreft hier een kelder, die met beton tot militaire post versterkt is. Er wordt aangenomen dat de militaire post in oorsprong bedoeld is als commandopost (Bereitschafts-Truppen-Kommandeur of Kampf-Truppen-Kommandeur). Vermoedelijk fungeert het hogere deel aan oostelijke / zuidelijke zijde als plaats van waaruit lichtsignalen gegeven worden aan de commandoposten in de buurt. Dit gebeurt dan via de hoogste opening.

De verovering van de versterkte hoeve tijdens de Derde Slag bij Ieper (31 juli – 10 november 1917) blijkt moeilijk te verlopen. Vooraleer de Britten de hoeve veroveren, blijkt het er opvallend druk te zijn, aldus Patrick Campbell, Observation Officer bij de Royal Field Artillery. Op een Britse militaire stafkaart van 18 september 1917 noteert hij: “Many visits here!”

Op 9 oktober 1917 (Slag bij Poelkapelle) kunnen de 2nd Grenadier Guards en 2nd Coldstream Guards, beiden behorend tot de 1st Guards Brigade, de Broenbeek oversteken en oprukken richting Houthulstbos. De aanval verloopt vrij voorspoedig, maar toch hebben de manschappen van de 1st Guards Brigade af te rekenen met weerstand uit de bunkers bij Vee Bend. De Coldstream Guards kunnen de Duitsers bij Vee Bend uiteindelijk omsingelen en er 35 Duitsers krijgsgevangenen nemen. Ze veroveren hierbij ook drie mitrailleurs.

Vee Bend wordt na haar verovering door de 150th Royal Field Artillery als observatiepost gebruikt, aldus de getuigenis van Patrick J. Campbell in In the Cannon’s Mouth. Op 22 oktober 1917 trachten de geallieerden verder op te rukken richting Houthulstbos. Enkele dagen voordien is Campbell op verkenning geweest. Er blijkt alvast één goede bunker te zijn, die ze kunnen gebruiken als observatiepost. Wanneer Campbell op 22 oktober 1917 Vee Bend nadert, merkt hij dat de desbetreffende bunker vol zit met (geallieerde) infanteristen, die deel uitmaken van de tweede aanvalsgolf. Hij moet hen uitleggen dat de bunker gebruikt wordt als observatiepost voor de artillerie. De bevelvoerende officier stelt vervolgens voor om zijn manschappen uit de bunker te halen, maar dit laat Campbell niet toe omdat hij beseft dat de positie hevig bestookt zou worden, eens de Britse beschietingen van start gaan.

De bunker wordt later ook als schuilplaats gebruikt door de Highland Light Infantry. In april 1918 wordt de versterkte hoeve door de Belgische 10de linie (4de Legerdivisie) gebruikt voor het onderbrengen van één peloton. Bij de hoeve is dan eveneens een poste de secours gevestigd.

Ten gevolge van het Duitse Lente-Offensief komt de site terug in Duits gebied te liggen. Bij de hoeve zijn verschillende batterijen opgesteld en is een commandopost gevestigd, zoals te zien op Belgische militaire stafkaarten.

In september 1929 zijn nog enkele militaire posten aanwezig bij de hoeve, aldus notities van Patrick Campbell. In de jaren ’30 zouden de meeste constructies volgens de huidige eigenaars afgebroken worden, op onderhavige constructie na.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie van grosso modo 880 x 650cm, opgetrokken in een oorspronkelijk bakstenen hoevegebouw, meer bepaald in de kelder. Aan westelijke en zuidelijke zijde zijn de bakstenen muren van dit vooroorlogs gebouw deels bewaard. Andere muren zijn gegoten tegen een houten bekisting.

De constructie is grotendeels halfondergronds te situeren, behalve een uitspringend toegangsdeel met trappen aan zuidelijke zijde. Het dak van deze hogere toegangspartij is afgeschuind, confer de vooroorlogse keldertrap. Een muur die de toegang diende te beschermen, is niet volledig bewaard. Aan noordelijke zijde zit eveneens een uitspringend (halfondergrondse) toegangsdeel met trappen. Aan deze zijde is eveneens een bijkomende muur te zien (niet volledig bewaard), die de muuropeningen dienden te beschermen. Beide toegangspartijen verlenen naar verluidt toegang tot een aparte ruimte.

Aan noordelijke zijde zijn twee openingen te zien. Ook in de oostelijke muur zitten twee openingen. Doorheen deze openingen aan oostelijke zijde lopen de wapeningsijzers door.