is aangeduid als beschermd monument Duitse bunker Cryer Farm
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse militaire post Cryer Farm
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Medische post Cryer Farm
Deze vaststelling was geldig van tot
Halfondergrondse constructie, die volledig onder aarde is gebracht ten westen van woning Menenstraat 43, op 300 meter ten noordoosten van het kruispunt met de N8 (Meenseweg / Menenstraat), ter hoogte van het gehucht Zandberg. De constructie ligt op ongeveer 2200 meter ten noordwesten van de dorpskern van Geluveld.
In oorsprong Duitse militaire post uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken op het Geluveldplateau, meer bepaald tegen de hoogte van de Zandberg en Beukenhorst (64m hoog).
Ten gevolge van de Tweede Slag bij Ieper valt de omgeving van de Zandberg in Duitse handen. In de daaropvolgende maanden en jaren bouwen de Duitsers ook hier een heus defensiesysteem uit, met opeenvolgende stellingen (Albrechtstellung, Wilhemstellung) en tal van betonnen versterkingen.
Onderhavige betonnen constructie wordt na de Tweede Slag bij Ieper opgetrokken op ongeveer 650 meter ten oosten van de Duitse frontlijn, tussen de Geierweg en de Meisengasse, twee communicatiegangen die bij de Britten gekend zijn als respectievelijk de Jargon Drive en de Jap Avenue. De militaire post ligt ten oosten van de Höhenlinie en ten westen van de Duitse 2. Stellung, ook wel gekend als de Albrecht-Stellung (ter hoogte van Jar of Jargon Trench, confert Britse militaire kaarten). Via smalsporen is de militaire post verbonden met de Meenseweg, een belangrijke aan- en afvoerlijn in deze zone. Enkele tientallen meters meer zuidwaarts ligt het (nu kleinere) Herenthagebos, bij de Britten gekend als Inverness Copse. Het huidige kruispunt van de Menenstraat met de N8 (Meenseweg/Menenstraat) wordt tijdens de oorlog door de Britten aangeduid met Clapham Junction. Het Beukenhorst kasteel ten zuidwesten van Clapham Junction is bij de Britten gekend als Stirling Castle.
De constructie is opgetrokken op de plaats van een vooroorlogs gebouw. Wellicht is de constructie opgevat als een medische post (Truppenverbandplatz). Onder leiding van het Grenadier-Regiment 119 worden in de lente van 1916 enkele medische hulpposten opgetrokken. In december 1916 maakt het Reserve Infanterie Regiment 209 melding van de bouw van een “grosser neuer Sanitätsunterstand am Geierweg vor der II. Stellung”. Mogelijk betreft dit onderhavige constructie.
Op 31 juli 1917, de eerste dag van het grootse geallieerde offensief (Derde Slag bij Ieper), slaagt het Britse leger er in op te rukken vanaf het Hoge tot aan Clapham Junction, ongeveer 1100 meter langs de Meenseweg. Maar dan blijft het offensief hier steken in de modder, net als elders in de Ieperboog. De volgende weken blijven de geallieerden er ter plekke trappelen. Ze maken gebruik van de relatieve rust tussen 28 augustus en 20 september om de totaal vernietigde infrastructuur herop te bouwen, zodat materieel en munitie aangevoerd kunnen worden en de artillerie naar voor geschoven kan worden. Tegelijk wordt getracht betere aanvalsposities te bekomen, door pijnpunten in de voorlopige frontlinie weg te werken.
Eén van de pijnpunten vormt onderhavige militaire post. De Duitsers hebben inmiddels de militaire post omgevormd tot een moeilijk in te nemen bolwerk. Verschillende pogingen om het bolwerk in te nemen, mislukken steeds opnieuw. Het bolwerk blijkt een gevaarlijke salient te vormen in de nieuwe geallieerde frontlijn en een verdere geallieerde opmars in deze zone te blokkeren (wat de Slag om de Meenseweg, 20 – 25 september 1917 zou worden). De geallieerden worden voortdurend vanaf dit bolwerk onder vuur genomen.
Het 7th Battalion (London) Regiment onder leiding van Lieutenant B.N. Cryer krijgt de opdracht af te rekenen met dit bolwerk. De eenheid bestudeert de omgeving goed door middel van verschillende nachtelijke patrouilles. Op 15 september 1917 gaat de raid-party over tot een aanval op het Duitse bolwerk, gesteund door een spervuur van granaten. Tien Duitsers worden naar verluidt tijdens deze aanval gedood, 36 Duitsers krijgsgevangen genomen en één mitrailleur veroverd. In de vroege ochtend van 16 september volgt een Duitse tegenaanval, die mislukt. De alom geprezen Lieutenant Cryer komt bij deze tegenaanval evenwel om het leven. Ter herinnering aan hem wordt de militaire post voortaan Cryer Farm genoemd.
Na de verovering passen de geallieerden de militaire post aan de gewijzigde frontsituatie aan, door de oorspronkelijke (Duitse) toegangen af te blokken en een nieuwe toegang te creëren. Deze regio zou tijdens het Duitse Lente-Offensief opnieuw in Duitse handen vallen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de militaire post van Cryer Farm opnieuw in gebruik genomen, nu als schuilplaats voor de burgerbevolking. Daarna fungeert ze tot 1985 als beerput. Tijdens de opgravingen in 2001 door de Association for Battlefield Archaeology in Flanders (ABAF) worden verschillende voorwerpen uit de oorlog teruggevonden.
Halfondergrondse betonnen militaire constructie uit de Eerste Wereldoorlog, die volledig onder aarde is gebracht. De constructie heeft een veelhoekig grondplan, bestaande uit een langwerpige galerij met aan beide zijden een toegangsblok. De maximale lengte bedraagt 1680cm, de maximale breedte 710cm. De bedaking is vermoedelijk 130cm dik. Het beton is versterkt met ronde wapeningsijzers.
De galerij meet aan binnenzijde ongeveer L. 810cm x Br. 300cm. Het plafond van deze grootste ruimte bestaat uit golfplaten, waarop vervolgens het dak gegoten is. Deze ruimte is via twee ruimtes bereikbaar via brede toegangen. Aan oostelijke zijde steekt een vensteropening, met daarnaast een schuin opgaande verwarmingspijp. In beide toegangsblokken zit een luchtpijp en zijn telkens twee nissen aanwezig.
Her en der zijn restanten van een houten bekisting en roofing met teerpapier terug te vinden. Twee isolatoren in witte porselein wijzen op de aanwezigheid van elektriciteit.
Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/33037/101.1, Duitse militaire post ‘Cryer Farm’ (DECOODT H., 2013)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Menenstraat
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post Cryer Farm [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213576 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.