is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duits-Britse bunker Goumier Farm
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Duits-Britse bunker Goumier Farm
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duits-Britse bunker Goumier Farm
Deze vaststelling was geldig van tot
Nu vrijstaande bovengrondse betonnen militaire constructie met bijhorende beschermende muren naast de hoeve op adres Briekestraat 59 te Ieper, tegen de grens met de gemeente Langemark-Poelkapelle. De constructie is zichtbaar vanaf de straat.
In oorsprong Duitse bunker, waartegen later Britse muren aan noordoostelijke zijde zijn gebouwd.
De Duitse constructie is opgetrokken in bestaande bakstenen gebouwen van een hoeve, die op Duitse militaire stafkaarten wordt aangeduid met Candit Troere Hof. Bij de boerderij is tijdens de oorlog een Ehrenfriedhof aangelegd, een Duitse begraafplaats. Op Britse stafkaarten spreekt men van Gournier Farm of Goumier Farm. Een goumier is een cavalerist van een goum, een Noord-Afrikaanse verkenningspatrouille. De naam Goumier Farm verwijst dus waarschijnlijk naar de oorlogsperiode waarin Franse troepen deze regio bezetten, wat vóór 22 april 1915 (begin Tweede Slag bij Ieper) betekent.
Na de Tweede Slag bij Ieper loopt de twee lijn van de eerste Duitse verdedigingspositie noordwest-zuidoostwaarts, net ten noordoosten van Goumier Farm. Deze verdedigingslijn bestaat uit een loopgraaf en prikkeldraadversperringen, aldus de beschikbare militaire stafkaarten. Langs de Briekestraat ten zuidoosten van de constructie loopt een verbindingsgang richting eerste lijn, met onder meer prikkeldraadversperringen. Rond de hoeve worden ook verschillende smalsporen aangelegd, die een aanvoerverbinding met de voorste lijn moeten verzekeren.
In de hoevegebouwen van Goumier Farm hebben de Duitsers een stevige bunker opgetrokken, met schietgaten aan noordwestelijke en zuidwestelijke zijde. Deze bunker wordt op 31 juli 1917, de eerste dag van de Derde Slag bij Ieper (meer bepaald van de Slag bij Pilkem) veroverd door het Schotse 6th Black Watch van de 51st Division. Deze verovering kost heel wat bloedvergieten – het bataljon wordt onder meer vergast op dodelijk mitrailleurvuur vanuit Goumier Farm – maar uiteindelijk slagen de Britten er in twintig Duitsers gevangen te nemen en twee mitrailleurs en een veldkanon te veroveren.
Volgens een andere versie zou de bunker tijdens de Slag bij Pilkem meermaals van bezetter gewisseld zijn en zou ook de 38th Welsh Division (cf. gedenkplaat op de bunker) hierbij een rol gespeeld hebben. Een peloton van de 15th Welsh Regiment (behorend tot de 38th Welsh Division) zou namelijk de bunker in eerste instantie veroverd hebben. Later zouden het Schotse 6th Black Watch heel zware verliezen lijden tijdens de herovering van de bunker, maar uiteindelijk konden zij de bunker definitief veroveren en twintig krijgsgevangenen maken. Het vreemde aan deze versie is echter het feit dat de 38th Welsh Division volgens het aanvalsplan in feite bijna 600m meer noordwestwaarts diende aan te vallen.
Na zijn verovering ‘keren’ Britse genietroepen de bunker, door bij de oorspronkelijke achterzijde van de constructie, die minder sterk is uitgebouwd dan de oorspronkelijke frontzijde en bovendien met onveilige muuropeningen (kijkopeningen, deuropening) voorzien is, een tweedelige beschermingsmuur op te trekken. Zodoende wordt de noordoostelijke zijde, die nu aan frontzijde ligt, bijkomend beschermd.
Bovengrondse betonnen militaire constructie, bestaande uit een oorspronkelijk Duitse rechthoekige betonnen bunker waartegen later Britse betonnen muren zijn gebouwd aan noordoostelijke zijde.
De oorspronkelijk Duitse constructie heeft een min of meer rechthoekige plattegrond en is opgetrokken in een bestaand bakstenen hoevegebouw, getuige hiervan de restanten van bakstenen muren (onder meer aan de binnenzijde) en de afdrukken van baksteen in het beton (onder meer aan de zuidwestelijke zijde). De muren aan buitenzijde zijn eerder onregelmatig en mogelijks deels beschadigd door oorlogsgeweld, waardoor een deel van het rooster met ronde wapeningsijzers zichtbaar is. Hier en daar zijn wellicht ook zandzakjes ter bekisting van het beton gebruikt. Via een toegang aan zuidoostelijke en noordoostelijke zijde kan de constructie betreden worden.
Aan de binnenzijde zijn het grootste deel van de muren en plafonds gegoten tegen een houten bekisting. De randen tussen muren en plafond zijn schuin afgewerkt. Binnenin kunnen één gang en twee ruimtes onderscheiden worden, ondersteund door pilaren en balken.
Behalve de toegangen zijn er nog verschillende muuropeningen, waaronder schietgaten aan noordwestelijke en zuidwestelijke zijde en kijkgaten aan zuidwestelijke, zuidoostelijke en noordoostelijke zijde. In het dak zitten enkele (wellicht vijf) verluchtingsgaten.
Boven een kijkopening aan zuidoostelijke zijde is een zwarte granieten gedenkplaat bevestigd, met de tekst “IN MEMORY OF / COMRADES OF / 38TH (WELSH) / DIVISION / 1914 – 18”.
Na de verovering van de Duitse bunker zijn aan noordoostelijke zijde twee bijkomende betonnen muren opgetrokken (om de zwakkere noordoostelijke zijde, zijnde de voormalige zwakkere achterzijde van de constructie extra te beschermen). Het beton van de Britse muren is lichter van kleur dan het beton van de Duitse bunker. Deze Britse muren zijn bovendien gegoten tegen gegolfd plaatijzer, getuige hiervan de afdrukken ervan in het beton. Een opening in één van deze Britse muren toont ronde wapeningsijzers.
Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/33011/106.1, Duits-Britse bunker (WO I) Goumier Farm (DECOODT H., 2013)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Sint-Jan
Is deel van
Slagveld Pilkem Ridge
Is gerelateerd aan
Wederopbouwschuur
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duits-Britse bunker Goumier Farm [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213657 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.