Teksten van Herenhuis in cottagestijl

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213668

Herenhuis in cottagestijl ()

Herenhuis in cottagestijl gebouwd in opdracht van de bankier Edward Marsily, directeur van de Banque d’Anvers. De bouwplannen uit 1909 zijn gesigneerd door architect Richard Vaes, maar de publicatie van de woning in het architectuurtijdschrift L’Émulation van 1912 vermeldt zijn zoon en schoonzoon Florent Vaes en Joan Coninck Westenberg als auteurs. De schoonbroers Vaes en Coninck Westenberg waren vóór de Eerste Wereldoorlog geassocieerd in een gezamenlijke praktijk die een kantoor deelde met vader Richard Vaes, vermoedelijk officieel de hoofdaansprakelijke van het architectenbureau. Naar analogie met hun eigen tweewoonst, kan het ontwerp van de woning Marsily daarom aan Vaes en Coninck Westenberg worden toegeschreven. Deze rijwoning in halfopen bebouwing beantwoordt aan het type van de stadsvilla, dat in de Bosmanslei en de Van Putlei het merendeel van de bebouwing uitmaakt. De pittoreske architectuur onder invloed van de Engelse 'Old English'-stijl, die traditionele en regionalistische stijlkenmerken koppelt aan een op huiselijkheid gerichte vernieuwing van de wooncultuur, is één van de hoofdstromingen in het werk van de jonge Vaes en Coninck Westenberg, naast het meer klassieke beaux-arts burgerhuis. Vergelijkbaar zijn de huizen Magée, van der Groen en Engeringh in de Bosmanslei en de Van Putlei.

Het gebouw op een rechthoekige plattegrond omvat een souterrain en twee bouwlagen, onder een complex zadeldak (pannen). Opgetrokken in rood gevoegde baksteenbouw, schaars verwerkt met natuursteen, wordt het karakter in grote mate bepaald door houten stijl- en regelwerk van de topgeleding, met beraping in de fries. De typische kenmerken van de cottagestijl, vrij geïnspireerd op 16de-eeuwse Engelse renaissance-voorbeelden, worden verwerkt tot een speelse, schijnbaar organisch gegroeide architectuur. De gevelopstand strekt zich in een asymmetrische en contrastrijke compositie uit over de drie gevelzijden van het volume, met een evenwichtige verdeling van open en gesloten delen. De vensterordonnantie die de indeling van het interieur weerspiegelt, is gericht op een doelmatige verlichting van de vertrekken. L’Émulation meldt in dit verband: “Les architectes Vaes et Westenberg ont réussi, en étudiant conscieusement cette construction dans ses moindres détails, en traduisant dans les façades l’expression sincère du plan, à produire une oeuvre moderne, sans prétention, bien personnelle toutefois, originale et charmante.” Opvallend is de verscheidenheid in afmeting en vorm van de vensters - van grote veellichten tot kleine oculi, en de verzorgde detaillering van het schrijnwerk met houten kruiskozijnen en glas-in-loodramen. De hoekpartij krijgt een belangrijk accent door de inkom bestaande uit een open pijlerportaal en een rondboogloggia, en het afgeschuinde drielicht met smeedijzeren balkon erboven. De brede zijtravee van de voorgevel wordt gemarkeerd door een bow-window, en een oorspronkelijk volledig houten, tweeledige puntgevel. Deze laatste vindt zijn pendant in de dakkapel met windwijzer van de zijgevel, waar een erker en een hoge schoorsteen de cosy-corner aangeven. Het voortuinhek werd gedeeltelijk verwijderd.

Volgens de bouwplannen is de plattegrond georganiseerd rond de ruime traphal met bovenlicht, die op de begane grond integraal deel uitmaakt van een doorlopende suite van woonvertrekken. De hal met biljart en open trap in het centrum van de woning, staat via een open boog in verbinding met de woonkamer aan de tuinzijde, die uitgeeft op het terras. De woonkamer wordt aan de korte zijde geflankeerd door een cosy-corner met open haard, en verder neemt de eetkamer met office de straatzijde in. Behalve de kelders biedt het souterrain ruimte aan de keuken met keukenlift vooraan, en de wasplaats achteraan; de slaapkamers nemen de bovenverdieping in. Het interieur met parketvloeren onderscheidt zich eveneens door de verzorgde detaillering van het houtwerk, met name de lambrisering van de cosy-corner.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1909#1466 en 1910#909; foto FOTO-OF#16567.
  • S.N. 1912: Nos planches, L’Émulation 37.11, 88 en LXIII-LXIV.
  • VANHOVE, B. 1978: De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 64.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis in cottagestijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/136910 (geraadpleegd op ).


Burgerhuizen ()

Nummers 7-9, 10, 18, 22, 27. Burgerhuizen uit het eerste kwart van de 20e eeuw met cottage- en art-nouveau-elementen.

Nummers 7-9: bouwmeesterswoningen van J. Coninck-Westenberg en R. en F. Vaes, ontwerp van 1907, uitgevoerd in 1908. Nummer 10 van dezelfde architecten van 1909 en nummer 18 van 1910 naar ontwerp van D. Rosseels. Bakstenen woonhuizen, halfopen bebouwing of rijhuizen (nummers 7 en 18), van twee à drie bouwlagen onder complexe pannen zadeldaken, verspringende lijstgevels met markerende puntgevels, houten windborden en erkers. Decoratief gebruik van art-nouveaumotieven bij nummer 7 (balkonleuningen) en nummer 18 (vensteromlijsting). Rechthoekige en rondboogvormige muuropeningen. Recente garages op nummers 7 en 27.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers D2, 1907 (+ 23 maart 1908), Modern Archief 20.432, dossier 685; 1909, Modern Archief 20.456, dossier 1466; 1910, Modern Archief 20.472, dossier 1577.
  • L'Emulation, 1912, Pl. 63-64, p. 88.
  • VANHOVE B., De Art Nouveau-architectuur in het Antwerpse: een doorsnede , onuitgegeven licentiaatsverhandeling R.U.G., 1978, p. 64-65.
  • VELDEMAN M., Art Nouveau-architectuur in Groot-Antwerpen , Gazet van Antwerpen, 8 augustus 1986, p. 22.

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis in cottagestijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/136902 (geraadpleegd op ).