Historiek en context

Voornaam burgerhuis in neotraditionele stijl gebouwd in opdracht van Armand Steens, naar een ontwerp van de architecten Alfred Portielje en Jan De Braey uit 1928. Armand Steens, die de nieuwe woning voor zijn zoon (?) René liet optrekken, was de eigenaar van het belendende herenhuis. Het lijkt aanvankelijk zijn bedoeling te zijn geweest tussen beide woningen in ook nog een derde huis te bouwen, maar dat plan vond geen doorgang. Samen met de aanpalende woning Luks-Wellner, neemt de woning Steens het vroegere eigendom Gits in, een ruim perceel dat voordien slechts achterin de tuin was bebouwd met een pittoresk landhuisje en duiventil, ontworpen door architect Joseph Hertogs in 1907. Georges Gits (1839-1923) was als schepen en waarnemend burgemeester van Antwerpen in de periode 1882-1892, verantwoordelijk voor het rechttrekken van de Scheldekaaien.

De woning Steens behoort tot de vroegste realisaties van Alfred Portielje en Jan De Braey, die een gezamenlijke praktijk voerden vermoedelijk van 1926 tot 1934. Portielje was toen al een twintigtal jaar actief als zelfstandig architect, terwijl De Braey tot dan zijn vader Michel De Braey had geassisteerd. De associés legden zich vooral toe op de bouw van appartementsgebouwen van hoge standing, een nieuwe typologie in de jaren 1920, maar ontwierpen ook burgerhuizen en villa’s voor de betere kringen, zowel in neotraditionele en beaux-artsstijl als in een gematigde art deco. De carrières van beide architecten, die vanaf 1935 hun eigen weg gingen, kwamen tot een eind in de latere jaren 1950.

Architectuur

De rijwoning in halfopen bebouwing is opgetrokken in een expressieve baksteenbouw, schaars verwerkt met natuursteen onder meer voor de plint. Met een gevelbreedte aan de straat van twee brede traveeën, telt het volume drie bouwlagen onder een complex zadeldak (pannen). De architectuur refereert aan de Engelse 'Old English'-stijl, die hier echter tot zijn essentie is teruggebracht, met weglating van de gebruikelijke pittoreske details als houten stijl- en regelwerk. Het robuuste neotraditionele karakter berust hoofdzakelijk op de puntgevels die het profiel van de drie gevelzijden bepalen, en het verzorgde metselverband. Opvallend is het gebruik van een fijnere baksteensoort voor de hoekkettingen en de lateien, aangevuld met decoratieve elementen als de tandlijsten en de blinde boogvelden boven de vensters, de laatste uitgevoerd in een geometrisch patroon van rode en zwarte baksteen. De compositie van de voorgevel legt de klemtoon op het zijrisaliet, met een driezijdige erker die tot aan de kroonlijst oploopt. Een middenrisaliet met een oplopende rechthoekige erker, accentueert het rondboogportaal in de zijgevel, waarin verder de schoorsteen een opvallende vorm kreeg. De geveltoppen die de drie gevelzijden in symmetrie bekronen, zijn onderling verbonden door een blinde attiek. Het houten schrijnwerk van de deur en de vensterkozijnen, en het stalen schrijnwerk met kleine roedeverdeling bleven behouden, evenals het smeedijzeren voortuinhek.

De plattegrond beantwoordt aan de typologie van het burgerhuis voor de vermogende burgerij, uitgerust voor inwonend personeel. Een ruime traphal met bovenlicht in het verlengde van de inkomhal vormt het centrum van de woning, die op de begane grond ruimte biedt aan de vestiaire, de 'morning room', en de keuken met office, wasplaats en keukenlift. Op de bel-etage wordt de traphal vooraan geflankeerd door de ‘living room’, en achteraan door de eetkamer met office, waarbij het terras aansluit. De tweede verdieping omvat twee slaapkamers met badkamer en een 'cabinet de toilette', het dakniveau een derde slaapkamer en twee meidenkamers.

Nummers 36 en 38. Halfvrijstaande woning en rijhuis, nummer 36 in eclectische stijl naar ontwerp van Portielje en J. De Braey, van 1928, nummer 38 met art-deco-inslag.