erfgoedobject

Woningen Brialmontomwalling

bouwkundig element
ID
213787
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213787

Juridische gevolgen

Beschrijving

Tussen de Kielsevest en de Desguinlei, ten zuiden van telefooncentrale (nr. 37), bevindt zich een driehoekig perceel met dichte beplanting. Nauwelijks zichtbaar vanop de openbare weg, zijn in deze tuin vier woningen ingeplant die teruggaan tot de Brialmontomwalling.

Historiek

De Brialmontvesting was een stadsomwalling met fortengordel bestaande uit acht vooruitgeschoven forten, aangelegd tussen 1859 en 1865. De Kielsevest werd tegelijkertijd (in 1874) met de Brialmontvesting aangelegd en verbond de Kielse met de Boomse Poort. Enkel aan de noordzijde van deze straat (even nummers) werden de gronden verkaveld voor privéwoningen. De bebouwing aan zuidzijde bestond uit constructies die bij de Brialmontvesting hoorden. Bij de afbraak van de omwalling in de jaren 1960, werden deze gebouwen afgebroken, met uitzondering van de woningen op nrs. 23-25 en 31-33. De huidige singel omheen de stad volgt het tracé van deze monumentale, geslechte omwalling.

Wegens de ligging van deze woningen binnen militaire zone, zijn de geijkte bronnen zoals bouwdossiers of mutatieschetsen in het kadaster, niet bruikbaar, waardoor een exacte datering niet mogelijk was. Afgaande op een aantal plattegronden van Antwerpen waarop de Brialmontvesting is weergegeven, kan een relatieve bouwdatum worden gesteld. De huizen worden bijvoorbeeld schetsmatig afgebeeld op de "Hypsoskaart", een plattegrond van de stad Antwerpen die in 1913 ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling in Gent in 1913 werd vervaardigd. Afgaande op de pittoreske bouwstijl van de woningen, kunnen we de bouwdatum schatten rond 1900. Wellicht gaat het om woningen voor militairen, wat ook af te leiden valt uit de bevolkingsregisters uit die tijd. Troupain en Veeckman vermelden in hun nota dat het wellicht ging om woningen van (onder)officieren.

Beschrijving

De huizen op de Kielsevest nrs. 23-25 en 31-33 zijn twee identieke twee-onder-éénkapwoningen, met de voorgevels gericht naar de Desguinlei. Het gaat om bakstenen woningen van anderhalve bouwlaag en twee traveeën onder pannen zadeldaken, met een lage achterbouw onder platte bedaking. De woningen zijn twee per twee spiegelend aan elkaar gekoppeld. De bakstenen gevels zijn witgeschilderd en zijn in voor- en zijgevels voorzien van een geprofileerde kordonlijst die de eerste bouwlaag aflijnt. De muuropeningen waren oorspronkelijk allemaal getoogd: in de voorgevel een voordeur in de buitenste travee en twee smalle, gekoppelde vensteropeningen; in de achtergevel een getoogde achterdeur in de uiterste travee en een getoogde vensteropening naast de achterbouw. Door verbouwingen in voor- en achtergevel werden de muuropeningen deels gewijzigd. In de zijgevel verlicht een oculus de zolderkamers. Het pittoreske karakter van de woningen wordt vooral bepaald door de afwerking van de zadeldaken met fraaie houten windborden, ook aan de achterbouwen en door de houten dakvensters die de kroonlijst in voorgevel doorbreken, oorspronkelijk allemaal met een zadeldak.

  • Stadsarchief Antwerpen, Plattegronden van Antwerpen, 12 # 8835 (1875), 12 # 8853 (1908), 12 # 4227 (1913).
  • Stadsarchief Antwerpen, Audiovisueel Archief, GP # 4935, FOTO-ALB # 4282-4284.
  • TROUPAIN G. en J. VEECKMAN 2009: Cultuurhistorische evaluatie van twee militaire (officiers)woningen van de Brialmontomwalling, onuitgegeven nota Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Monumenten- en Welstandszorg 2008.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woningen Brialmontomwalling [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213787 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.