De Sint-Bernardusmolen, gebouwd in 1869-1870, is een bewaarde molenromp die teruggaat op een korenmolen, van het type bovenkruier, stenen bergmolen (beltmolen).
Joseph Vrijdaghs kreeg in 1869 de toestemming om een molen op te richten. In 1903 werd de molen voorzien van een petroleummotor, geplaatst in een afgesloten ruimte. De bloemmolen werd geplaatst op het gelijkvloers. Een schoorsteen zou de verbrandingsgassen van de petroleummotor naar buiten leiden via een opening op de tweede verdieping in de buitenmuur van de molen. De petroleum werd bewaard in een klein bijgebouw, in de tuin van de molenaarswoning. De petroleum werd schaars en duur en in 1916 werd de Sint-Bernardusmolen voorzien van een armgasmotor.
In 1936 werden het wiekenkruis en de kap van de molen verwijderd en de romp werd met beton dichtgemaakt. De belangrijkste verbetering van de maalinstallatie kwam in 1941 toen in het gebouw naast de molenromp een liggende dieselmotor geplaatst werd, van de Engelse firma Ruston en Hornsby Ltd. De Rustonmotor werd in de machinekamer geplaatst alsook de waterbakken voor het afkoelen van de motor. In de ruimte daarnaast kregen twee koppels molenstenen een plaats. Het eerste koppel maalde de tarwe tot bloem, het tweede koppel de rogge tot voeder voor de dieren. Tot in het vierde kwart van de 20ste eeuw bleef de molen voor de boeren malen (dierenmeel). De molenaarswoning en de molenromp met de bijgebouwen werden in 2012 verkocht en gerenoveerd.
Momenteel rest nog een achterin gelegen conische bakstenen molenromp van een beltmolen op een met gras begroeide belt. In de belt bevindt zich de nog de oorspronkelijke invaart (doorgang), gekenmerkt door een segmentboogvormige poortopening. Op de belt is de molen toegankelijk via een segmentboogdeur, de rondboogvensters zijn op één verticale lijn geplaatst. De romp heeft bovenaan steigergaten en is met beton gedicht. De zoldervloeren zijn er nog, maar het draaiend werk (maalinrichting) is grotendeels verwijderd. Er zou nog een steenkoppel zonder steenkist bewaard zijn.
De naast de molen gelegen vroegere maalderij, een volume onder zadeldak (nok evenwijdig aan de Geestbeek), aan de rechterzijde van de oprit, waarin zich de mechanische installatie met dieselmotor bevond, is sterk gerenoveerd en verbouwd tot een woning.
Het volume ten zuidoosten van de molen was vermoedelijk de molenaarswoning.
Auteurs: De Sadeleer, Sibylle; Thomas, Hans
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: De Sadeleer S. & Thomas H. 2020: Sint-Bernardusmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/359671 (geraadpleegd op ).
Bakstenen molen, gelegen op een lichte verhoging in het terrein (molenberg). Opgericht door Jozef Vrijdags, die op op 22 september 1869 de toestemming verkreeg van de Bestendige Deputatie van de (voormalige) provincie Brabant een stenen graanwindmolen op te richten. Kadastraal geregistreerd in 1870.
In 1936 werd het wiekenkruis verwijderd, later de rest van het bovenwerk. De kuip is bovenaan met beton gedicht. In het interieur zijn de zoldervloeren nog aanwezig, het binnenwerk is verwijderd.
Auteurs: Thomas, Hans
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Thomas H. 2011: Sint-Bernardusmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/139170 (geraadpleegd op ).