erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Pieters-Banden

bouwkundig element
ID
21415
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21415

Juridische gevolgen

Beschrijving

Basilicale kruiskerk met ingebouwde westelijke toren. De oorspronkelijke kerk werd in 1467 verwoest door de Bourgondische troepen; de heropgebouwde kerk werd in 1584 nogmaals door brand geteisterd en in 1592 heropgericht; de ijzerzandstenen resten van de huidige kerk (laatgotische Demergotiek) dateren van de wederopbouw na de verwoesting in 1654 door de Lorreinse troepen. Na de instorting van de toren in 1838 werd de huidige opgetrokken en de kerk hersteld en grondig aangepast (1834-1844). Middenschip en koor zijn gotisch, terwijl de zijbeuken en de toren behoren tot de laatste bouwcampagne. De rechtse sacristie dateert, te oordelen naar de muuropeningen, uit de 18de eeuw, de noordelijke sacristie is, hoewel uit ijzerzandsteen opgetrokken, recenter. De gotische gedeelten zijn van ijzerzandsteen, de neogotische in bak- en kalksteenbouw. De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van drie traveeën, een transept van één travee, een koor van een rechte travee met driezijdige sluiting, geflankeerd door sacristieën, en een ingebouwde, vierkante westelijke toren met eigenaardige naaldspits (in de volksmond "de Peperbus").

Basilicale opstand met ijzerzandstenen middenschip onder zadeldak (leien), voorzien van getoogde vensters met gietijzeren maaswerk; bakstenen zijbeuken onder lessenaarsdaken (leien), en transeptarmen (kalkstenen plint) voorzien van steunberen en spitsboogvensters. Het koor bezit nog de oorspronkelijke spitsboogvensters met afzaat tussen steunberen met drievoudige versnijding.

Inwendig is de kerk volledig bepleisterd. Een spitsboogarcade met tenietlopend profiel (id est typisch voor de Demergotiek) op zuilen met octogonale sokkel scheidt de beuken. De middenbeuk is overwelfd door middel van kruisribgewelven op kraagstenen; gelijkaardige overwelving voor de zijbeuken. Tongewelven met stucwerk over de transeptarmen. Het koor is afgedekt met een tongewelf en een halve koepel, beide rijkelijk met barok stucwerk versierd.

Mobilair: Barok hoofdaltaar met geschilderde voorstelling van Christus aan het kruis, van Quellin van Antwerpen (vierde kwart 17de eeuw); twee barokke zijaltaren met schilderijen van F. Coubau, voorstellende de Hemelvaart en kroning van Maria en de Kruisvinding (vierde kwart 17de eeuw).

Barokke sculptuur, voorstellende Christus in het graf, met gepolychromeerde Christusfiguur (circa 1700); verschillende witgeschilderde, 18de-eeuwse heiligenbeelden; processiemadonna (eerste helft 19de eeuw).

Eiken lambrisering, waarin biechtstoelen zijn verwerkt, een is voorzien van het wapenschild van pastoor Weustenraedt (1654-1695); gelijkaardig koorgestoelte; preekstoel (circa 1700); het meubilair werd gemaakt door Daniël Van Vlierden, Laurens Vandenreyt en Tilman Janssens uit Hasselt, Jan Rutten uit Sint-Truiden en Giellienus uit Antwerpen.

Aan de buitenzijde, tegen het koor, 18de-eeuwse grafstenen en een calvarie (17de eeuw?).

  • DE DIJN C.G., Monumentenroutes 1975 (Kunst en Oudheden), Hasselt, 1975 pagina 30.
  • GEUKENS D., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Limburg, Kanton Beringen, Brussel, 1977, pagina 13.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieters-Banden [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/21415 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.