erfgoedobject

Eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
214319
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214319

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Eclectisch burgerhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl gebouwd in opdracht van juffrouw Marie-Eugenie Buelens, naar een ontwerp door architect Jos. Bascourt uit 1887. Deze bescheiden rijwoning is de allereerste realisatie van de architect, die pas twee jaar voordien was afgestudeerd. Marie-Eugenie Buelens was de tante van Bascourt, die hem vanaf zijn prille jeugd had opgevoed. Nadat vader Camille Bascourt zijn in Schaarbeek gevestigde handel in koffie en kerkelijke voorwerpen wegens ziekte had moeten stopzetten, werden de drie oudste kinderen van het gezin van zeven door hun moeder Joseph-Marie Buelens ondergebracht bij haar ongehuwde zus Marie-Eugenie in Antwerpen. Bascourt groeide op boven de winkel in stoffen en lingerie - later garen en band - van zijn tante op de Groenplaats, gelegen naast het zuidportaal van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Ook na haar overlijden in 1894 bleef hij daar wonen, tot zijn huwelijk met Constance Vereecken in 1900, en dit ondanks de bouw van een eerste woning voor eigen rekening in de Kleinehondstraat in 1896. Het is niet bekend of het huis in de Markgravelei door Marie-Eugenie Buelens bedoeld was om zelf te bewonen, of als vastgoedinvestering.

Met een gevelbreedte van twee traveeën, telt het burgerhuis drie bouwlagen onder een mank zadeldak (pannen). Voor zijn eerste opdracht paste Bascourt een veeleer sober, academisch geïnspireerd eclecticisme toe, vergelijkbaar met zijn latere, meest eenvoudige realisaties in de wijk Zurenborg uit de vroege jaren 1890. De architectuur onderscheidde zich desalniettemin van het conventionele neoclassicisme, dat destijds de kleinschalige bebouwing van de Markgravelei kenmerkte. Pas in de jaren 1900, na de aanleg van Arthur Goemaerelei, de Bosmanslei en de Van Putlei zou het straatbeeld tot zijn huidige schaal en karakter evolueren. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel met een arduinen plint, wordt nadrukkelijk in horizontale registers opgedeeld door zware entablementen, en afgelijnd met een houten kroonlijst op klossen. De gevelcompositie beantwoordt aan de klassieke driedeling, met een door platte banden belijnde pui, een geaccentueerde bel-etage met schijnvoegen, en een lagere attiekverdieping met een pilastergeleding. In tegenstelling tot de asymmetrische pui, vertoont de bovenbouw een volkomen axiale opbouw met drielichten en een centraal balkon, als afspiegeling van de interieurindeling. Als bindteken vormt de rechter balkonconsole daarbij de sluitsteen van het benedenvenster. Karakteristiek voor de onconventionele stijlinterpretatie van Bascourt is het stucdecor van de bel-etage, met blinde cirkelmedaillons, een bollenfries, een diamantkopsleutel en een balkonbalustrade. Het houten schrijnwerk van de deur en vensters is bewaard, evenals de gietijzeren vensterleuningen van de bovenste verdieping.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een voorbouw en een smalle achterbouw in entresol bestaat. Op de begane grond wordt de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda met bovenlicht, geflankeerd door de vestibule, het trappenhuis en de keuken. De grote slaapkamer neemt op de eerste verdieping de straatzijde in, met aansluitend een kleinere slaapkamer en vermoedelijk een badkamer of 'cabinet de toilette' in de achterbouw. De tweede verdieping herbergt één of twee mansardekamers vooraan, en een zolder achteraan.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 572#1014.
  • Archives d’Architecture Moderne, archief Jos. Bascourt, dossier Buelens.
  • STRAUVEN, F. 1993: Jos. Bascourt 1863-1927. Art Nouveau in Antwerpen, Brussel, 22 en 72.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214319 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.