erfgoedobject

R.V.S. Building

bouwkundig element
ID
214872
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214872

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed R.V.S. Building
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Appartementsgebouw in art-decostijl naar een ontwerp door de architect Jos. Baeyens uit 1938. Opdrachtgever was de Belgische tak van de Rotterdamsche Verzekering Sociëteiten (R.V.S.), een van oorsprong Nederlandse levensverzekeringsmaatschappij opgericht in 1838. Het project dat primair als investering in vastgoed bedoeld was, diende ongetwijfeld ook een publicitair doel. Prominent gelegen op de hoek van de Italiëlei en de populaire "Geuzenhofkes" (huidige Franklin Rooseveltplaats), een verkeersdrukke locatie met een hoge graad van visibiliteit, werd de "R.V.S. Building" bekroond door het gebeeldhouwde logo van de levensverzekeringsmaatschappij. Dit laatste, met de alom gekende voorstelling van een bejaard echtpaar met hondje en parasol, naar een ontwerp uit 1905 van Nederlandse reclametekenaar en illustrator Tjeerd Bottema (1884-1978), gaat vandaag schuil achter een lichtreclame. In eerste instantie was de R.V.S. in zee gegaan met architect Joseph Somers, die in 1937 uitgaande van hetzelfde programma een sterk verwant flatgebouw had ontworpen, met een uurwerk als bekroning. De reden waarom de levensverzekeringsmaatschappij een jaar later, ondanks het verkrijgen van een bouwvergunning, nieuwe bouwplannen liet opmaken door Jos Baeyens, is niet gekend. Voor de bouw verdween een neoclassicistisch herenhuis met met koetshuis en stal, dat in 1873 samen met het aanpalende hotel was opgetrokken door Ferdinand Corvilain (1829-1907). Deze laatste was eigenaar van een munitiefabriek in Oosterweel, die in 1889 werd getroffen door een ontploffingsramp met tientallen dodelijke slachtoffers. Tien jaar vóór de R.V.S., in 1928, had de Antwerpse Stouwersfederatie hier al een prestigieus nieuwbouwproject van veel grotere schaal opgezet, dat uiteindelijke geen doorgang vond. Architect van dit imposante, twaalf bouwlagen hoge art-decocomplex met hoektoren, dat uit winkels, een feestzaal en 36 appartementen van hoge standing bestond, was Camille Janssens.

De "R.V.S. Building" is representatief voor de zakelijke art-decostijl, die het rijpe oeuvre van Jos Baeyens tijdens het late interbellum kenmerkt. Het appartementsgebouw behoort samen met de in 1935 ontworpen "Meir Building" op de hoek van de Meirbrug en de Wiegstraat, tot zijn meest opmerkelijke realisaties. Waar hij kort vóór de Eerste Wereldoorlog zijn debuut maakte als architect, bleef Baeyens actief tot eind jaren 1950. Even verderop op de Frankrijklei, had hij eerder al de sterk verwante “City” Building tot stand gebracht.

Het afgeschuinde hoekgebouw met een gevelbreedte van negen traveeën, telt acht bouwlagen onder een plat dak. Opgetrokken met een structuur uit gewapend beton, onderscheidt de gevel zich door een verzorgd, volledig natuurstenen parement, op een plint uit arduin. De volumetrie van het gebouw wordt bepaald door de overstekende bovenverdiepingen, die zijn afgewerkt onder de vorm van een attiek. Waar verticaal de klemtoon ligt op de hoger opgetrokken, driezijdige hoekpartij, beantwoordt de compositie aan een nadrukkelijk horizontale geleding, met registers van brede raampartijen belijnd door lekdrempels. Opmerkelijk gestroomlijnd is de geprofileerde sierlijst, die in een doorlopende, getrapte beweging de erkervormige hoekpartij omgordt, en vervolgens de typisch geribde attiek aflijnt. Zoals hoger vermeld vormt een gebeeldhouwd reliëf met het R.V.S.-logo de bekroning van de hoekpartij, geflankeerd door vlaggenmasten. Van de pui is enkel het privé-portaal inclusief de metalen inkomdeur bewaard; het portaal van de kantoren en de benedenvensters werden vanaf de jaren 1980 aangepast. Ook de toegevoegde dakverdieping met een koperen koepeldak boven de hoekpartij is het resultaat van een verbouwing in deze periode.

Volgens de bouwplannen omvatte het programma de kantoren van de R.V.S. die met de conciërgewoning de begane grond innamen, en in totaal veertien flats per twee gegroepeerd op de bovenverdiepingen rond de centrale traphal met lift. Respectievelijk gesitueerd aan de Italiëlei of de Franklin Rooseveltplaats, zijn beide appartementen gelijkwaardig van indeling en oppervlakte, en uitgerust voor inwonend personeel. Zij bestaan uit een suite van salon en eetkamer, twee slaapkamers, een badkamer, een keuken met terras en een meidenkamer grenzend aan de lichtschacht. Het interieur van de inkomhal, uitgevoerd in roodgevlamd marmer, is bewaard.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 18#10438 en 18#12469 (Baeyens), 18#8765 (Somers), 1928#32252 (Janssens), 1873#1002 (Corvilain); foto’s GP#4460, GP#203-204, FOTO-OF#5529 en FOTO-OF#5530.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: R.V.S. Building [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214872 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.