Internationaal zeemanshuis ingehuldigd onder de naam "Stella Maris" in 1951, en herdoopt tot "Antwerp Seafarer’s Centre" in 1972. Opgericht door de Belgische afdeling van het Apostolatus Maris, huisvest het complex vandaag vier zeemansmissies van verschillende christelijke strekking: het Apostolatus Maris (rooms-katholiek), de Missons to Seafarer's (anglicaans), de Deutsche Seemannsmission (luthers) en de British Sailor's Society (presbyteriaans). Het zeemanshuis behartigt het apostolaat bij zeelieden, en fungeert als ontmoetingsplaats en centrum voor sociale dienstbaarheid. Daarnaast is ook het Koninklijk Belgisch Zeemanscollege, de in 1857 opgerichte beroepsvereniging van koopvaardijkapiteins en -officieren, in het gebouw gevestigd.

Historiek

Het Apostolatus Maris werd in 1920 als internationale katholieke organisatie voor zeeliedenapostolaat opgericht in Glasgow. De Belgische afdeling kwam in 1930 tot stand onder impuls van oud-legeraalmoezenier Eugeen Boogaers (1881-1956), en was oorspronkelijk gevestigd in de gebouwen van de Compagnie Maritime Belge op de Ernest Van Dijckkkaai. Gestart als bibliotheekdienst en later foyer voor zeelieden, organiseerde Apostolatus Maris ook ziekenzorg, en tijdens de Tweede Wereldoorlog bijstand aan families van omgekomen zeelieden. In 1947-1948 tekende architect Robert Van Averbeke het ontwerp voor het nieuwe zeemanshuis “Stella Maris” op de Italiëlei, dat in 1951 werd voltooid. Naast Apostolatus Maris, vond ook de door de redemptoristen opgerichte Amicale des Marins Congolais hier onderdak. Kort na de ingebruikname kon het zeemanshuis al worden uitgebreid door aankoop van het aanpalende herenhuis Italiëlei 74, dat inwendig aan de nieuwe functie werd aangepast. In 1959 volgde een bescheiden uitbreiding van de feestzaal, naar ontwerp van architect André Dufour.

Architectuur

Ontworpen in een gematigd modernistische stijl van traditionalistische inslag, is het zeemanshuis "Stella Maris" representatief voor het vroege naoorlogse oeuvre van Robert Van Averbeke. Kort vóór "Stella Maris" ontwierp de architect de garage John Lins (1944-1946), die grotendeels het bouwblok Grote Tunnelplaats, Italiëlei en Koeikensgracht inneemt. Actief van de late jaren 1920 tot de jaren 1960, behoort de heropgebouwde IJzertoren in Diksmuide tot de belangrijkste en meest bekende realisaties van Van Averbeke uit de naoorlogse periode. De architectuur van zowel "Stella Maris" als de garage John Lins, wordt gekenmerkt door een veeleer klassieke gevelcompositie en modenatuur, nog terug te voeren op de zakelijke art deco uit het late interbellum.

Het zeemanshuis waarvan het programma een complex van feest- en recreatiezalen combineert met een bibliotheek en logementaccommodatie, omvat een voorbouw van vier bouwlagen en een langgerekte achterbouw van één bouwlaag, beide onder plat dak. De eerste versie van het ontwerp uit 1947 en de tweede uit 1948, verschillen van elkaar door een toegevoegde verdieping. De statige, vijf traveeën brede lijstgevel heeft een natuurstenen parement, op een pui uit Zweeds graniet. Symmetrisch van opzet legt de compositie de klemtoon op het brede, hoger opgetrokken middenrisaliet, daar waar de bel-etage wordt gemarkeerd door een gevelbreed smeedijzeren balkon. De vensteropeningen zijn ritmisch gekoppeld tot twee- of drielichten in oplopende omlijstingen, rondbogig in de zijtraveeën en met sluitstenen in het risaliet. Oorspronkelijk uit staal, is het schrijnwerk vernieuwd. Aan de balkonleuning is het wapen van het Koninklijk Belgisch Zeemanscollege bevestigd.

De begane grond bestaat volgens de bouwplannen achtereenvolgens uit een café, een traphal met lift, een vergaderzaal en kantoren voor de aalmoezenier en de uitbater, een ruime feestzaal met podium waarvan de grootkeuken zich op kelderniveau situeert, en een bibliotheek. In de voorbouw wordt de bel-etage aan weerszij van de traphal ingenomen door de officiersclub en de speelzaal. Op de twee hogere verdiepingen bevinden zich het aalmoezeniersverblijf, een damesclub, en in totaal negen logementkamers met gemeenschappelijke badkamer.