Teksten van Neoclassicistisch herenhuis

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214922

Neoclassicistisch herenhuis ()

Deze neoclassicistische herenwoning werd in 1873 ontworpen door bouwmeester François Baeckelmans voor Karl August Schmid-Kreglinger (Obertürkheim, 1819-Antwerpen, 1883). Hij was gehuwd met Sophie Theodora Kreglinger (°Karlsruhe, 1834). De families Schmid en Kreglinger maakten deel uit van de grote groep Duitse ondernemers die zich in de 19de eeuw in Antwerpen hadden gevestigd, gericht op de handel in de haven. Ook Karl August Schmid is in het kadaster geregistreerd als koopman. Zijn firma Ch. Schmid & Cie handelde in voedingsconserven en was actief als scheepsbevoorrader.

De Compagnie Belge des Mines, Minerais et Métaux liet achteraan op het perceel over de volledige breedte een laboratorium van één bouwlaag optrekken, naar een ontwerp door de architect Emile Vereecken uit 1920, uitgevoerd in 1921. Vervolgens liet de Union Commerciale d'Outremer tussen het herenhuis en het laboratorium een kantoorvleugel van één bouwlaag optrekken, over de volledige oppervlakte van de vroegere tuin, naar een ontwerp door de architect David Moëd uit 1929.

Het monumentale pand maakt deel uit van een authentieke en vrij intacte rij herenwoningen (nummers 103 tot 115) in het bouwblok tussen de Louiza-Marialei en de Maria-Henriëttalei, waarvan ook beide hoekhuizen bewaard zijn. Nergens aan de Frankrijklei is het 19de-eeuwse straatbeeld zo gaaf en goed herkenbaar als hier. De woningen zijn gebouwd op grote, brede kavels, die oorspronkelijk doorliepen tot aan de achterliggende Rubenslei, waar zich vaak remises, stallingen of tuinmuren bevonden. Ondertussen zijn deze bijgebouwen vervangen door appartementsgebouwen.

Het hotel Schmid-Kreglinger is een voorbeeld van de typische bebouwing die sinds eind jaren 1860 tot stand kwam op de nieuwe kavels die langs de Frankrijklei werden aangelegd, na het afbreken van de 16de-eeuwse vestinggordel rond Antwerpen. Talrijke statige neoclassicistische herenhuizen van vier tot zes traveeën werden toen gerealiseerd in opdracht van vooraanstaande burgers zoals zakenlui, advocaten en zo meer. Deze bouwstijl is atypisch voor het oeuvre van François Baeckelmans, die gezien kan worden als een vertegenwoordiger van het academische eclecticisme van de tweede helft van de 19de eeuw. Een andere, ondertussen gesloopte realisatie van deze architect op de Frankrijklei 75-77, kreeg wel een kleurrijke eclectische façade.

De voorname rijwoning met enkelhuisopstand telt vijf traveeën en drie bouwlagen en een mezzanino onder een zadeldak. De gevelafwerking sluit aan bij die van de belendende herenhuizen, namelijk met een bepleisterd en witgeschilderd parement, houten kroonlijst op gekoppelde modillons en een hardstenen plint. Horizontale ritmering door puilijst, doorlopende onderdorpels en over de drie centrale traveeën doorlopende balkons met ijzeren leuningen. De accentuering van de centrale traveeën komt bij de meeste herenhuizen op de Frankrijklei terug. Regelmatig geplaatste, rechthoekige muuropeningen in sobere omlijstingen, vlak op de begane grond, geprofileerd op de verdiepingen. De kleine vensters in de mezzanino zijn niet op de geveltekening van de bouwaanvraag te zien. Een andere wijziging bij de realisatie is de plaatsing van de dubbele voordeur (hier rechts, op plan links) en de andere lijnvoering in het ijzerwerk en de borstweringen. Bewaarde houten koetspoort.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1873#1055, 1920#10669 en 1929#34670.
  • Archief van het kadaster Antwerpen, kadastrale legger, Antwerpen, 8ste Afdeling, Sectie H, artikel 1089.

Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Hooft E. 2013: Neoclassicistisch herenhuis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/144273 (geraadpleegd op ).


Herenhuizen in neoclassicistische stijl (107-113, 121, 123, 127) ()

Bewaarde herenhuizen in neoclassicistische stijl, uit tweede helft 19de eeuw, behorend tot de oorspronkelijke bebouwing van de zogenaamde Leien. Brede bepleisterde en beschilderde lijstgevels van vier à vijf traveeën en drie soms vier bouwlagen met enkelhuisopstand. Nummer 109 met benadrukte ingangstravee en rondboogdeur, voorts overwegend horizontaliserende elementen zoals geblokte begane grond, doorlopende kordons en brede balkons, nummers 123 en 125 met erker. Rechthoekige vensters en deuren, op bovenverdieping in geriemde omlijsting, vaak met bewerkte sleutels. Nummer 127 met verbouwde gelijkvloerse verdieping (zie winkelfunctie).

Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. 1989: Herenhuizen in neoclassicistische stijl (107-113, 121, 123, 127) [online], https://id.erfgoed.net/teksten/144464 (geraadpleegd op ).