erfgoedobject

Cinema Victoria

bouwkundig element
ID
214939
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214939

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Cinema Victoria
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Interbellumbioscoop gelegen achter drie modernistisch getinte panden in de Vennestraat. Deze straat is een drukke handelsstraat die de verbinding maakt tussen de steenkoolmijn van Winterslag en de bijhorende grote tuinwijk. Dankzij de vele mijnarbeiders ontstond er ook een bloeiend handelscentrum met bijhorende ontspanningsmogelijkheden, zoals deze bioscoop. De handelszaken in de Vennestraat werden opgericht door privé-ondernemers en niet door de mijnzetel.

De bioscoop is bijzonder omdat hij waarschijnlijk nog een authentiek interieur uit het interbellum herbergt, na de neergang van de kleinere bioscopen sinds de jaren 1960. Cinema Victoria is tevens onlosmakelijk verbonden met het sociaal leven verbonden aan de nieuwe mijncités van Winterslag.

Historiek

Tijdens het interbellum was er op deze locatie al een danszaal aanwezig, achter een bestaand pand waar volgens de heemkundige kring van Genk al een cinema was gebouwd in 1911. De danszaal werd kadastraal geregistreerd in 1921, maar werd nog niet vermeld als danszaal maar als "huis". In 1924 werd er een vergroting van een kleiner bestaand volume, de danszaal, opgetekend. Andries Van de Broek zou in 1924 een vergunning aangevraagd hebben voor de oprichting van een "feestzaal", waar danspartijen en toneelvertoningen werden gehouden. De danszaal kreeg waarschijnlijk de functie van een volwaardige bioscoop rond circa 1937. In 1938 werd er melding gemaakt van de vergroting en verhoging van een "cinema" als eigendom van "Vandebroek – Jordens", herbergier. De bouwnaad in de achtergevel is een getuige hiervan. De zaal werd waarschijnlijk dan ook samen met deze verhoging ingericht als een volwaardige bioscoop (hiervan is geen aanvraag bewaard in het stadsarchief van Genk). Volgens de heemkundige kring van Genk werd de bestaande zaal in 1937 voorzien van een balkon (de verhoging van de voormalige danszaal met een metalen dakconstructie). Architect van deze werken was Maurice L. De Paepe, die zich kort daarvoor in Genk vestigde.

In 1939 volgen de registratie van het huis waar de huidige toegang tot de cinema ligt, gevolgd in 1941 door een gehele heropbouw (geregistreerd als vergroting) van de linkse woning. Vanaf dat ogenblik had de volledige straatgevel het huidige uitzicht dat duidelijk bestaat uit twee gescheiden panden (zie bouwnaad in dak en gevel). Vandaag is de linkse woning nogmaals in twee gesplitst.

Vanaf het midden van de jaren 1920 kende ons land een bijzonder hoog aantal filmzalen. In kleinere gemeenten en steden had men de zogenaamde buurtbioscopen. Uitbaters van cafés, concertzalen of theaters vertoonden films in bestaande ruimtes die weinig aanpassing behoefden. Deze filmzalen in bestaande zaken worden "café-cinés" genoemd, een fenomeen dat zich al ontwikkelde voor de Eerste Wereldoorlog. Dit is ook het geval in deze cinema in Genk waarbij de cinema ontstaan is uit zo’n "café-ciné" in de jaren 1920-1930. In de danszaal werden in de jaren 1920 al regelmatig films vertoond. Uiteindelijk werd de danszaal verbouwd tot een volwaardige filmzaal. In deze periode nam ook het aantal mijnarbeiders toe en dus ook het publiek voor deze ontspanningsfaciliteiten. De uitbater had in 1938 nog het beroep van "herbergier" wat verwijst naar de danszaal en mogelijk ook de bijhorende horeca-uitbating. Na 1938 werd zijn beroep gewijzigd in "cinéma-uitbater".

Beschrijving

Eenvoudig uitgewerkte straatgevel die qua uitzicht refereert aan het modernisme van tijdens het interbellum. Typerend zijn het gebruik van gele baksteen, muuromlijstingen met geglazuurde tegels en de halfronde en ronde muuropeningen. De begane grond van het linkse pand (nu twee gescheiden panden) werd heringericht voor de bestaande handelszaken met vergrote muuropeningen. Deels bewaard schrijnwerk (rechterpand met toegang cinema). Het inkomportaal van de cinema bevindt zich op de begane grond van het rechtse pand. Centraal bovenaan op de gevel lichtreclame "CINEMA". Op oude foto’s is te zien dat net boven het inkomportaal de letters "VICTORIA" waren aangebracht.

Typerend inkomportaal met centraal loket. De buisleuning, de houten wanden met toegangsdeuren en loket met afgeronde hoeken en de spiegeltjes boven de toegang zijn bewaard.

Het pand waar de bioscoop zelf zich bevindt, is een sober bakstenen gebouw onder een zadeldak. Er zijn bouwnaden zichtbaar van het eerste lagere pand op deze locatie (verwijzend naar de verhoging geregistreerd in 1938).

Interieurbezoek werd niet toegestaan, maar de volledige inrichting met houten klapstoelen zou nog aanwezig zijn (zichtbaar op foto’s van 2000).

  • Kadasterarchief Limburg, mutatieschetsen Genk, afdeling VII (Genk), 1921/56, 1924/28, 1938/3, 1939/2 en 1941/4.
  • BILTEREYST D. & MEERS P. 2007: De verlichte stad. Een geschiedenis van bioscopen, filmvertoningen en filmcultuur in Vlaanderen, Leuven.
  • WISSELS L. 1976: Een avondje met Maria en Andre Van de Broek, Heidebloempje (tijdschrift heemkundig kring Genk), 16-26.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Cinema Victoria [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214939 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.