Historisch overzicht

Op 20 mei 1920 beslist het Diestse stadsbestuur op het Verstappenplein een monument te laten oprichten ter nagedachtenis van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Architect Pol Berger (1884-1954) en beeldhouwer Jules Bernaerts (1882-1957, signatuur op de sokkel) werden aangesteld voor het ontwerp en de uitvoering van het gedenkteken. De plechtige inhuldiging gebeurde op 28 november 1920. Sinds zijn oprichting heeft het monument enkele wijzigingen ondergaan: in 1934 werd een medaillon van de hand van Heinrich Heuser toegevoegd met afbeelding van Koning Albert I naar aanleiding van diens overlijden, tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de vier oorlogstuigen die het monument aanvankelijk flankeerden, meegenomen door de Duitsers, en in 1952 werd het ijzeren hek rond het monument vervangen door een laag muurtje, na een verwoede discussie - zonder verder gevolg - over de verplaatsing van het monument naar de ingangspoort van de Warande.

Beschrijving

Uit Euvillesteen gekapt oorlogsgedenkteken, gevormd door een drie treden tellend verhoog waarop een monumentale, steekboogvormige gedenksteen, gevat tussen twee door een fruit- en bloemenboeket getopte vierkante pilasters, en rustend op een sokkel waarop links een zittende vrouwenfiguur - symbool voor de stad Diest - en rechts een gedrapeerd vaandel, beide in brons uitgevoerd.

De gedenktafel is aan de voorzijde voorzien van een bronzen plaat met lauwertakken, het opschrift "STAD DIEST/ GESNEUVELD VOOR HUN VADERLAND" waaronder de namen van 44 gesneuvelden, en het opschrift "BURGERLIJKE SLACHTOFFERS" met de namen van 7 burgerslachtoffers. Onderaan prijkt het wapen van Diest en het jaartal 1920. Boven de gedenkplaat, een medaillon met beeltenis van Koning Albert en omlopend opschrift "ALBERT/ KONING/ DER/ BELGEN". Aan de achterzijde is de gedenktafel voorzien van een in de steen uitgekapte lauwerkrans en sabel en de jaartallen "1914-1919", duidend op het begin van de Eerste Wereldoorlog en de Vrede van Versailles (28 juni 1919).

De zittende vrouwenfiguur, gehuld in een gedrapeerd gewaad, kijkt op naar de bronzen gedenkplaat, houdt in de linkerhand een sabel en in de rechterhand een bol waarop oorspronkelijk een Nikè-beeldje zou gestaan hebben (geen afbeeldingen bekend). Rechts van de gedenktafel ligt, diagonaal naar de bronzen gedenkplaat gericht, een vlag, gedrapeerd rond een vlaggenstok.

Het monument is omgeven door een laag muurtje met een houten poortje tussen pijlers waarop twee sierlantaarns.