Historiek en context

Villa in beaux-artsstijl op de hoek van Della Faillelaan en Acacialaan, gebouwd in opdracht van Eugeen Marie Van Uffelen, naar een ontwerp door de architecten Léopold De Coninck en Maurice Potié uit 1924. Een latere eigenaar, François Lenaerts, liet de villa in 1939 verbouwen en herinrichten door de architect René Cnoops. De belangrijkste ingreep betrof de creatie van een ruime, nieuwe traphal, en de verplaatsing van het inkomportaal van de voor- naar de zijgevel. Van het plan om een nieuwe woonkamer aan te bouwen tegen de achtergevel zag hij uiteindelijk af. Begin jaren 2000 werd de villa fors uitgebreid met een nieuwbouwvleugel.

Ontworpen in klassiek geïnspireerde beaux-artsstijl, vormt de bescheiden villa Van Uffelen een uitzondering binnen de landhuisbouw door Léopold De Coninck en Maurice Potié, die tijdens de jaren 1920 hun handelsmerk maakten van de pittoreske, Engels geïnspireerde cottagevilla. In dat opzicht is het gebouw veeleer verwant met de voornamere villa Van Cauwenberghe uit 1922, op de hoek van Berkenlaan en Acacialaan. Opgericht in 1909, was het succesvolle architectenbureau drie decennia lang actief tot 1937. Potié zette de praktijk vervolgens minstens tot begin jaren 1950 onder eigen naam verder. Zowel tijdens de beginjaren als het interbellum liet het bureau zich in strikt stedelijke context opmerken met burger- en herenhuizen in neorégencestijl. Haast even exclusief was de voorkeur voor de 'Old English'-stijl, geïnspireerd op de traditionele Engelse architectuur uit de 16de eeuw, in de landhuisontwerpen van het bureau bestemd voor residentiële verkavelingen. Hun eerste reeks cottagevilla's, waaronder de eigen woning van De Coninck, kwam al vóór de Eerste Wereldoorlog tot stand in de wijk van de Lourdesgrot in Edegem. Met in totaal een veertigtal woningen, drukten De Coninck en Potié tijdens de jaren 1920 hun stempel op de vroege ontwikkeling van de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt". Na hun eerste cottage in de Hagedoornlaan in 1920, bouwde het bureau het jaar daarop negen woningen van hetzelfde standaardtype voor de bouwmaatschappij "Voorspoed" in de Acacialaan. De meest voorname cottagevilla's kwamen vervolgens tot stand in de Della Faillelaan, waar een opmerkelijke reeks van een tiental van dergelijke landhuizen het straatbeeld bepaalt.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant in de diepte van het perceel , op een oorspronkelijk quasi rechthoekige plattegrond met een gevelbreedte van drie bij drie traveeën, omvat het gebouw twee bouwlagen onder een complex schilddak met dakkapellen. De constructie is opgetrokken uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband (papesteen), met gebruik van witte natuursteen voor hoekblokken, lateien, dorpels, kozijnen en gevelornamenten, blauwe hardsteen voor de plint, en leien voor de dakbedekking. Het karakter wordt vooral bepaald door de halfronde hoektoren met veellichten, leien helm en smeedijzeren windwijzer, en de aan de beaux-artsstijl ontleende voluutmedaillons die de hoeken van het zijrisaliet en de vroegere inkom markeren. Verder beantwoorden de lijstgevels aan een vrij regelmatige ordonnantie, met registers van rechthoekige vensters. Het in 1939 toegevoegde rondboogportaal is verdwenen voor de recente nieuwbouwvleugel; in de blinde oostelijke zijgevel tekent zich een rondboognis af. Het vensterschrijnwerk is vernieuwd, het smeedijzeren voortuinhek – voor zover bewaard – overgroeid door de haag.

Volgens de oorspronkelijke bouwplannen werd de begane grond over de volledige diepte opgedeeld door de smalle vestibule, ten westen geflankeerd door een zitplaats, het trappenhuis met dienstingang en de keuken met pomphuis en office, en ten oosten door de suite van salon en eetkamer. Op de bovenverdieping bevonden zich drie slaapkamers, een bad- en linnenkamer, onder het dak drie mansardekamers. Door de verbouwing van 1937 werd een ruime traphal gecreëerd in de zuidwesthoek, door samenvoeging van zitplaats, trappenhuis en een deel van de vestibule, met een nieuw inkomportaal ter plaatse van de dienstingang.