Historiek en context

Villa in eclectische stijl opgetrokken in opdracht van Léon Schellemans, naar een ontwerp door de architect Guillaume Peeters uit 1913. Aannemer Eduard Van Biesen die aanvankelijk zou instaan voor de bouw, trok zich nog voor het begin van de werken uit het project terug. De bouwmaatschappij "Vooruitzicht" nam het in 1914 van hem over, gebruik makend van de bouwplannen door Peeters. Voor de garage met serre en hoenderhok, die in 1917 in de tuin werd opgetrokken leverde Jules Hofman als huisarchitect van “Vooruitzicht” het ontwerp. De villa Schellemans maakt deel uit van de oudste bebouwing in de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt", en is van hetzelfde type als het aanpalende nummer 12 en de villa Wargenau hogerop aan de Hagedoornlaan.

De villa Schellemans behoort tot het vroege oeuvre van Guillaume Peeters, die als architect in Antwerpen actief lijkt te zijn geweest vanaf omstreeks 1905. Kort vóór de Eerste Wereldoorlog werkte hij net als zijn confrater Edmond Lauwens nauw samen met Eduard Van Biesen, een van de belangrijkste aannemers en bouwpromotors uit de ontstaansfase van de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt". Peeters ontwierp meerdere burgerhuizen of meergezinswoningen van een standaardtype voor Van Biesen, in de Berkenlaan, de Eglantierlaan, de Varenlaan en de Kruishofstraat, zowel in eclectische als art-nouveaustijl. Voor zover gekend behoort de villa Schellemans tot zijn meest prestigieuze realisaties uit deze periode. Uit het vroege interbellum dateert de villa Schenck op de hoek van de Della Faillelaan en de Eglantierlaan, een ontwerp van Peeters in cottagestijl.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant in de diepte van het perceel, op een quasi rechthoekige plattegrond, omvat het gebouw een souterrain, twee bouwlagen en een pseudo-mansarde (leien). Waar de voorgevel zich onderscheidt door een volledig natuurstenen parement, zijn de achter- en zijgevels opgetrokken uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, verwerkt met natuursteen voor speklagen, waterlijsten en omlijstingen, op een arduinen plint. Twee ongelijke traveeën breed en asymmetrisch van opzet, legt de compositie van de voorgevel de klemtoon op het zijrisaliet. Gemarkeerd door een een bow-window met smeedijzeren balkon, wordt dit laatste bekroond door een dakvenster met voluten, Ionische pilasters en vazen. Het topstuk van het dakvenster neemt de vorm aan van een gebeeldhouwd scheepje op de golven, waarvan de smeedijzeren mast als windwijzer fungeert. Een klassiek hoofdgestel vormt de gevelbeëindiging. In de oostelijke zijgevel bepalen het middenrisaliet met het inkomportaal, en het getrapte, rondbogige drielicht van de traphal het gevelritme; in de westelijke zijgevel tekenen de schoorstenen en de erker van de eetkamer zich af. Waar het geveldecor van guirlandes en medaillons is ontleend aan de Lodewijk-XVI-stijl, vertoont het fraaie smeedijzer van de balkonborstwering en het traliewerk, de beglaasde portaalluifel en het voortuinhek, de typische invloed van de art nouveau. Het houten schrijnwerk van inkomdeur en vensters is bewaard. De huidige garage wijkt af van het ontwerp uit 1917, door een extra travee en verdieping.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een voorbouw en een smalle achterbouw bestaat. Volgens de bouwplannen wordt de enfilade van salon, eetkamer, veranda en overdekt terras, op de begane grond geflankeerd door een kantoor, de vestibule en traphal, en de office. Het souterrain herbergt de keuken, die met een keukenlift is uitgerust, en een 'eetplaats'. De eerste verdieping is samengesteld uit twee slaapkamers met 'cabinet de toilette' en terras, een badkamer en een derde kamer. De pseudo-mansarde telt twee overige slaapkamers en twee kleinere vertrekken.