erfgoedobject

Geheel van drie meergezinswoningen in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
215165
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215165

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van drie meergezinswoningen in eclectische stijl, gebouwd in opdracht van Jos. De Keyser en Leon Paters, naar een ontwerp door de aannemer Frans Geerts uit 1912. Aannemer Geerts bouwde vóór de Eerste Wereldoorlog minstens een tiental van dergelijke rijhuizen in de Eglantierlaan en vermoedelijk een vijftal in de achterliggende Varenlaan, zowel voor eigen rekening als voor individuele opdrachtgevers. Begin jaren 1920 volgden er nog enkele. Gevestigd op het Kiel, lijkt de aannemer in Antwerpen actief te zijn geweest van kort vóór 1910, tot begin jaren 1920, periode waarin hij verhuist naar Mortsel-Oude God. Waar de plattegrond van de meergezinswoningen aan een standaardtype beantwoordt, kenmerken de gevelontwerpen zich door een uitgesproken voorkeur voor de klassieke neostijlen. Typisch voor deze drie panden is de integratie van tegelpanelen in art-nouveaustijl. Het middenpand (nummer 93) toont een sterke verwantschap met het pand Varenlaan 19, dat van een jaar later dateert; beide zijpanden (nummers 91 en 95) zijn dan weer van hetzelfde type als Varenlaan 13, waarvan geen bouwdossier werd teruggevonden.

Met een gevelbreedte van elk drie traveeën, tellen de rijhuizen drie bouwlagen onder een zadeldak. Samengesteld uit een hoger opgetrokken middenpand (nummer 93), geflankeerd door twee identieke zijpanden (nummers 91 en 95), beantwoordt het gevelfront aan een symmetrisch opzet. De lijstgevels hebben een parement uit witte Silezische brikken in kruisverband, contrastrijk verwerkt met zowel arduin als natuursteen voor structurele onderdelen als de plint, pui- en waterlijsten, speklagen, balkons, dorpels, hoekblokken en sluitstenen. Nadrukkelijk horizontaal geleed en afgewerkt met een houten kroonlijst, zijn de opstanden opgebouwd uit regelmatige registers van overwegend rechthoekige muuropeningen met een latei op kraagstenen. De asymmetrische compositie van het middenpand legt de klemtoon op het brede zijrisaliet, gemarkeerd door een rondboogtweelicht met colonnette op de begane grond, en een driezijdige houten erker met gebuikt gietijzeren balkon op de bel-etage. Symmetrisch van opbouw ligt het accent in de twee zijpanden op het door balkons met balustrade of gebuikt gietijzeren hek gemarkeerde middenrisaliet. Het meest opmerkelijk zijn de voor de drie panden verschillende tegelpanelen in art nouveau, die een kleurrijk fries vormen onder de kroonlijst. Ernstig aangetast en deels verdwenen, werden deze laatste recent grondig gerestaureerd. Waar deze in de boogvelden van de zijpanden respectievelijk een geometrisch en een floraal patroon volgen, zijn de tegelpanelen in het middenpand figuratief van aard, met afbeelding van een vrouwenhoofd in stralenkrans en putti; het tegelpaneel met foutief jaartal ANNO 1911 is niet oorspronkelijk. Ook het loodglas in het linker pand, met hetzelfde patroon als de tegelpanelen, is een recente reconstructie; tot op halve hoogte van de begane grond werd hier bovendien een garage ingebracht. Van het houten schrijnwerk bleven de drie inkomdeuren en de vensters van het linker en middenpand behouden.

De plattegrond van de drie, volgens repeterend schema gekoppelde panden, beantwoordt aan de typologie van de eenvoudige meergezinswoning, die uit een voorbouw en een smalle achterbouw in entresol bestaat. Volgens de bouwplannen samengesteld uit twee kamers en een keuken met pomphuis en toilet, worden de drie huurkwartieren per pand ontsloten door de zijdelings ingeplante, gemeenschappelijke inkom- en traphal. De gelijkvloerse woningen beschikken over een extra veranda met bovenlicht; het dakniveau herbergt telkens drie mansardes.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 238#480.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van drie meergezinswoningen in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215165 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.