Historiek en context

Handels- en wooncomplex gebouwd in opdracht van F. Goossens, zaakvoerder van het niet nader geïdentificeerde winkelbedrijf met dezelfde naam. De architecten Vincent Cols en Jules De Roeck tekenden in 1928 voor het ontwerp, in samenwerking met de architect Georges Thielens. Het gebouw met een structuur uit gewapend beton werd opgetrokken door de aannemer Van Riel-De Clerck uit Deurne. Aanvankelijk gepland met slechts drie woonlagen, werd tijdens de bouw in 1929 nog een extra vierde verdieping aan het hoofdgebouw toegevoegd. Het complex bestaat uit een handels- en appartementsgebouw in art- decostijl zijde Frankrijklei, en een pakhuis in modernistische stijl zijde Tabakvest. Ruim opgezet rond een vide met bovenlicht, beslaat de winkel drie opengewerkte niveaus over twee derden van de perceeldiepte. De vier appartementen nemen telkens een volledige verdieping van de voorbouw in; het achterliggende pakhuis herbergt de garage, de conciërgewoning en opslagruimten.

Opgericht in 1912, maakte het succesvolle architectenbureau Cols en De Roeck vanaf de jaren 1920 vooral naam met tuinwijken en woningen voor een bemiddeld cliënteel, overwegend in traditionalistische stijl. Het zwaartepunt van de productie verplaatste zich omstreeks 1930 naar grootschaliger bouwprojecten als bedrijfs-, kantoor- en appartementsgebouwen, in een meer eigentijdse vormentaal met gebruik van nieuwe materialen en technieken. Tot de belangrijkste realisaties uit deze periode behoren het Century Hotel op de De Keyserlei, de automobielfabriek van de Ford Motor Company op de Noorderlaan, en de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Middelares en Heilige Lodewijk in Berchem. Het handelsgebouw F. Goossens vertegenwoordigt zowel de zakelijk art-decostijl die Cols en De Roeck voor representatieve opdrachten toepasten, als het functionele modernisme dat hun bedrijfsgebouwen kenmerkte. Actief tot 1965, bracht het bureau ook in de naoorlogse periode nog een indrukwekkende oeuvre residentiële en bedrijfsarchitectuur tot stand.

Architectuur

Handels- en appartementsgebouw

Met een gevelbreedte van drie traveeën, telt het handels- en appartementsgebouw zes bouwlagen onder een plat dak. Symmetrisch van opzet beantwoordt de compositie aan de representatieve functie van het gevelfront, dat zich onderscheidt door een volledig natuurstenen parement. De lijstgevel is horizontaal opgedeeld in de winkelpui met entresol en de rijzige bovenbouw, die een verticaal ritme vertoont van hoger opgetrokken hoekpostamenten en rechthoekige lisenen. Oplopende driezijdige erkers bekroond door een smeedijzeren balkon, leggen de klemtoon op de zijtraveeën. Het decor van de veeleer vlak behandelde gevel is beperkt tot stervormige medaillons en palmetten op de borstweringen, en een gecanneleerde fries onder de kroonlijst. Typisch art deco is het smeedwerk van de balkonborstweringen en de bewaarde inkomdeur. Het overige schrijnwerk, oorspronkelijk uit staal in de pui en uit hout op de bovenverdiepingen, is grotendeels vernieuwd.

De winkel deelt de inkomhal met de appartementen, en is georganiseerd rond een centrale, octogonale traphal die de drie niveaus – souterrain, gelijkvloers en entresol - met elkaar verbindt. Aan de straatzijde wordt het gelijkvloers niveau ingenomen door de eigenlijke winkel, met kantoren en een keuken op de entresol. Achteraan is de handelsruimte dan weer opgevat als een opengewerkte hal met een door galerijen omringde vide, afgedekt met een glazen bovenlicht. De plattegrond van de appartementen biedt ruimte aan een hal met vestiaire, een suite van salon en eetkamer, een keuken met terras, twee grote slaapkamers met badkamer, en twee kleine slaapkamers wellicht bestemd voor inwonend personeel. Tot de uitrusting van de gemeenschappelijke traphal behoort een lift.

Pakhuis

Het pakhuis met rechthoekige plattegrond telt vijf bouwlagen onder een plat dak. Asymmetrisch van compositie en getuigend van een louter functionele logica, wordt de opstand gekenmerkt door een geometrische vlakverdeling met horizontale en verticale accenten. De gevel uit baksteenmetselwerk in kruisverband, is vanaf de pui alternerend opgebouwd uit bandramen en betonnen borstweringen. Als contrast wordt het zijwaarts ingeplante trappenhuis beklemtoond door een doorlopende lichtstrook en een korte kroonlijst. Het oorspronkelijk stalen schrijnwerk met kleine roeden is naar het oorspronkelijke model vernieuwd. Waar op de begane grond plaats is ingeruimd voor de conciërgewoning en de garage, vormen de bovenverdiepingen open plateaus met een door de centrale pijler opgevangen balkenstructuur.