Historiek en context

Villa in cottagestijl, ongeveer gelijktijdig opgetrokken met het aanpalende landhuis aan de Olmenlaan, naar ontwerpen door de architect Edmond Lauwens uit 1924. Bouwheer was Albert De Groote, van beroep expert, boekhouder en vereffenaar, die in deze periode meerdere vastgoedprojecten in de Nieuw-Pakwijk "Den Brandt" tot stand bracht, met als eerste zijn privévilla aan de Hagedoornlaan. Voor het ontwerp van deze laatste in 1921, had De Groote in eerste instantie Lauwens geëngageerd, wiens project echter te duur was gebleken. Vervolgens deed hij beroep op de architecten Leopold De Coninck en Maurice Potié, die later in 1921 de privévilla aan de Hagedoornlaan ontwierpen, en begin 1922 twee aanpalende cottagevilla's aan de Della Faillelaan bestemd voor verkoop. Zijn laatste en meest bescheiden vastgoedprojecten in de wijk liet De Groote in 1924 alsnog door Lauwens ontwerpen: de twee aanpalende cottagevilla's op de hoek van Ahornenlaan en Olmenlaan, en de cottagevilla op de hoek van Sorbenlaan en Olmenlaan. Voor deze laatste, in 1929 verbouwd en uitgebreid door de architecten Alfred Portielje en Jan De Braey, werd overigens exact hetzelfde ontwerp gebruikt als voor "Les Erables".

Sinds 1925 stond "Les Erables" kadastraal geregistreerd op naam van kolonel Alfred Van Bever-De Bien, die de pas voltooide villa datzelfde jaar liet uitbreiden naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs. De toegevoegde vleugel in pseudo-vakwerkbouw, omvatte de garage, twee slaapkamers met badkamer en een verbindingsgalerij met het hoofdgebouw. Ook de huisnaam, afgeleid van de straatnaam, lijkt door Van Bever te zijn geïntroduceerd. Het buurpand Olmenlaan 13 was sinds 1928 kadastraal geregistreerd op naam van de weduwe Grace Thusnelda Palies-Warneken, die de villa eind oktober 1926 met haar twee dochters betrok.

Edmond Lauwens, wiens loopbaan als architect omstreeks 1910 van start lijkt te zijn gegaan, was ook vóór de Eerste Wereldoorlog al actief in de Nieuw-Parkwijk “Den Brandt”. Naast enkele burger- en opbrengsthuizen ontwierp hij in opdracht van de aannemer Eduard Van Biesen het hotel-restaurant "Au Rond Royal" op de hoek van Eglantierlaan en Varenlaan. Uit begin jaren 1930 dateert een vijfentwintigtal 'goedkope woningen' voor de bouwmaatschappij "Oost West Thuis Best" op het Kiel. De uitbreiding behoort tot het late oeuvre van Joseph Hertogs, die als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen geldt, met een loopbaan in dienst van de mercantiele burgerij die bijna een halve eeuw omspant, en een vijfhonderdtal woningen en openbare gebouwen opleverde.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant in de breedte van het perceel, op een oorspronkelijk rechthoekige plattegrond van vier bij twee traveeën, omvat het gebouw twee bouwlagen onder een overkragend zadeldak met dakkapellen. De in 1925 toegevoegde vleugel, met een L-vormige plattegrond van twee bij drie traveeën die loodrecht en geschrankt op het hoofdvolume aansluit, telt eveneens twee bouwlagen onder een zadeldak. De constructie is opgetrokken uit baksteenmetselwerk in kruisverband - rode Kempische machinesteen op een plint uit donkere Boomse (klamp)steen - met gebruik van natuursteen voor de dorpels, hout voor de lateien, vensterposten en het stijl- en regelwerk, en pannen voor de dakbedekking. Het pittoreske karakter eigen aan de cottagearchitectuur, komt vooral tot uiting in de informele volumeopbouw, het gebruik van pseudo-vakwerkbouw in de geveltoppen en de overkragende bovenbouw aan tuinzijde van de toegevoegde vleugel, en details als de driezijdige erkers van de zijgevels, en het omlopende afdak boven het portaal. Asymmetrisch van opzet legt de compositie van de langgerekte voorgevel de klemtoon op het uit de as geplaatste middenrisaliet, dat wordt bekroond door een puntgevel uit stijl- en regelwerk. Verder onderscheidt de ordonnantie zich door brede veellichten. De huisnaam "Les Erables" is als inscriptie in een gevelsteen aangebracht. Het houten schrijnwerk van inkomdeur en vensters is bewaard, evenals het smeedijzeren traliewerk en het voortuinhek. De oorspronkelijke overkapping uit ijzer en glas van het terras aan tuinzijde is verdwenen.

Volgens de bouwplannen beslaan de woonruimtes de oostelijke twee derden van de begane grond, en de circulatie- en dienstruimten het resterende westelijke derde. Inkom- en traphal met vestiaire bevinden zich aan straatzijde, met aansluitend de keuken met bijkeuken, dienstingang en –trap aan tuinzijde. De woonruimtes bestaan uit de spreekkamer bij de hal, de eetkamer met overdekt terras aan de tuin, en het ruime salon met erker en haard in de vorm van een 'inglenook' in de oostflank. De bovenverdieping omvat vier slaapkamers en twee badkamers, het dakniveau drie mansardekamers met bergkasten en een zolder. De toegevoegde vleugel omvat de garage met bergplaats en een tuinportaal op de begane grond, twee slaapkamers met badkamer en een overloop op de verdieping.