Historiek en context

Statige villa in beaux-artsstijl gebouwd in opdracht van René Meeûs, naar een ontwerp door de Brusselse architecten Marcel en Maurice Schmitz uit 1927. De villa Meeûs maakt deel uit van een homogene groep van vier aanpalende, klassiek geïnspireerde landhuizen, aan de zuidzijde van de Sorbenlaan (nummers 24 tot 30).

Marcel Schmitz, die zich na architectuurstudies in Leuven en Londen in 1912 in Brussel vestigde, staat vooral bekend als architectuurcriticus. In 1937 publiceerde hij L’Architecture moderne en Belgique, een eerste overzicht van de architectuur uit het interbellum, waarin hij de sensuele materialiteit van de moderne Belgische architectuur benadrukt, en een pleidooi houdt voor een eigentijds classicisme als verzoening van traditie en moderniteit. In zijn architectuur uitte Marcel Schmitz zich als een vertegenwoordiger van het eigentijdse regionalisme, onder meer met de Kapel van de Kerkelijke Kunst op de Wereldtentoonstelling van 1935 te Brussel. Over Maurice Schmitz, wellicht een broer van Marcel, is tot op heden weinig bekend. Beide lijken alvast tijdens de jaren 1920 een gezamenlijke praktijk te hebben gevoerd. Uit dezelfde periode als de villa Meeûs dateert een ensemble van tien burgerhuizen in beaux-artsstijl in de Mignot Delstanchestraat te Elsene.

Architectuur

Vrijstaand ingeplant in de breedte van het perceel, op een rechthoekige plattegrond van vijf bij drie traveeën, omvat het gebouw twee bouwlagen onder een steil schilddak met dakkapellen. Het gevelparement bestaat uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van contrasterende witte natuursteen, voor de deuromlijsting, plint, puilijst, sluitstenen en dorpels, en leien voor de dakbedekking. Axiaal symmetrisch van opzet, is de architectuur geïnspireerd op de Franse classicistische 'manoir' uit de latere 18de eeuw. Horizontaal geleed door de plint, de puilijst en het klassieke hoofdgestel, worden de vier gevelzijden geritmeerd door lisenen. De opstanden beantwoorden aan een regelmatig ordonnantieschema met registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen met sluitsteen voorzien van vensterluiken. Gemarkeerd door een breed middenrisaliet met driehoekig fronton en ronde oculus, legt de compositie van de voorgevel de klemtoon op het centrale inkomportaal. Dit laatste heeft een trappenbordes, flankerende pilasters en ovale oculi, en een bekronend smeedijzeren balkon. De tuingevel, die zich onderscheidt door rondboogvensters op de begane grond, wordt in de middenas gemarkeerd door een neobarok fonteintje met schelpvormig bekken, en een balkon met smeedijzeren leuning. Tegen beide zijgevels leunt een ondiepe, eenlaagse aanbouw aan, volgens de bouwplannen bekleed met treillages voor klimplanten. Het houten schrijnwerk van de vensters, volgens de bouwplannen met kleine roedeverdeling, is mogelijk vernieuwd of vereenvoudigd; de inkomdeur met bovenlicht is wellicht nog oorspronkelijk. De voortuinafsluiting is daarentegen vernieuwd.

De plattegrond is georganiseerd rond de traphal, die een centrale inplanting kreeg in de villa. Volgens de bouwplannen sluit de vestibule met vestiaire in de middenas van de begane grond bij de traphal. Links en rechts hiervan aan straatzijde bevinden zich de inpandige garage en de keuken met office, keukenlift en dienstingang. Vanwege de zuidelijke oriëntatie neemt de ruime suite samengesteld uit het fumoir en de eetkamer met haard in de typische vorm van een 'inglenook’ over de volledige breedte de tuinzijde in, palend aan het terras. De bovenverdieping biedt ruimte aan vier slaapkamers, de badkamer, een boudoir en de linnenkamer. Het dakniveau, slechts bereikbaar via de zoldertrap, herbergt twee mansardekamers voor het inwonende personeel en twee zolders. Bij een latere verbouwing werd de garage ondergebracht in het souterrain.