erfgoedobject

Ensemble in cottagestijl van de Berchemse Bouwhandel

bouwkundig element
ID
215544
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215544

Juridische gevolgen

Beschrijving

Op de hoek van de Pretoria- en de Velodroomstraat realiseerde de N.V. Berchemse Bouwhandel rond 1925 een ensemble van vijf woningen in cottagestijl. Het ontwerp werd getekend door de vaste huisarchitect Charles Wuyts.

De hypotheek-, krediet- en spaarkas "Berchemse Bouwhandel" werd opgericht in 1909 en had als hoofdactiviteit de oprichting van gebouwen. Het bedrijf liet in de periode 1910-1930 honderden huizen optrekken, waarvan een groot deel in Zurenborg. In de Pretoriastraat bijvoorbeeld, vinden we zes bouwdossiers terug van de maatschappij. Het gaat om burgerhuizen en meergezinswoningen in alle toen gangbare stijlen. Er worden zowel eigentijdse ontwerpen getekend, in cottagestijl of art deco, als woningen die er door hun conventionele neoclassicistische gevels 19de-eeuws uitzien.

Deze groep van vijf woningen kreeg van de groepen die de Berchemse Bouwhandel in de Pretoriastraat realiseerde, het opvallendste ontwerp. Wuyts tekende vijf huizen van twee traveeën en twee bouwlagen onder hoge gemansardeerde leien daken, met gevels die door de mijter- en puntgevels, door de combinatie van baksteen en imitatievakwerk en door de steeds wisselend vorm van de muuropeningen, duidelijke voorbeelden zijn van de cottagestijl. Hoewel de woningen er uitzien als eengezinswoningen, geven de plattegronden in het bouwdossier op elke bouwlaag een keuken weer. Dit geeft aan dat het de bedoeling was om deze woningen als meergezinswoning te verhuren, met op elke bouwlaag een appartement.

Hoewel ze op elkaar lijken, en de woningen duidelijk een ensemble vormen, kregen ze allemaal een aparte geveluitwerking.

Nummer 56 is nu gecementeerd, maar had een bakstenen parement met beplanking in de mijtervormige geveltop. Rechthoekige muuropeningen, in de venstertravee per drie gekoppeld.

Bij nummer 54 zijn de verdiepingen voorzien van imitatievakwerk, met baksteen op de begane grond. Het schrijnwerk in de rechthoekige vensteropeningen wordt gekenmerkt door de kleine houten roedeverdeling, een element dat typisch is voor de cottagestijl en hier goed is bewaard.

Nummer 52 is door een gevelverhoging de typerende puntgevel kwijtgeraakt, maar bewaarde de segmentbogige muuropeningen en het bakstenen parement op de eerste twee bouwlagen.

Nummer 50 valt op door de rondbogige deur en venster op de begane grond en door de houten erker op de eerste verdieping. Zowel de puntgevel met cementering als het decoratieve gebruik van witte baksteen zijn goed bewaard. De glas-in-loodelementen werden opnieuw geplaatst in het schrijnwerk dat naar oud model werd vervangen.

Het hoekpand in de Velodroomstraat 1 heeft twee traveeën in de Pretoriastraat, een afgeschuinde hoektravee, en drie brede traveeën in de Velodroomstraat waar ook de voordeur zit. Het gevelontwerp laat zien dat bepleisterde vlakken werden afgewisseld met stroken in blote baksteen, een ritmering die nu is verloren gegaan. De drie mijtervormige dakvensters en het tweezijdige houten erkertje in de hoektravee zijn elementen die van de verfijnde afwerking bewaard bleven. Het andere schrijnwerk werd vervangen. Opvallend element zijn de kleine vierkante vensters, drie per drie gekoppeld, waaronder zich oorspronkelijk een decoratief veld met ruiten bevond.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers Berchem, 961 # 7854.
  • S.N. 2013: Herwaarderingsplan Zurenborg, deel II: Inventaris, 110-111, 193.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ensemble in cottagestijl van de Berchemse Bouwhandel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215544 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.