Duitse bunker langs de westelijke berm van de Gustaaf D’Hondtweg. Langs de Brugse Steenweg, op 250 meter ten zuiden van deze constructie ligt een tweede bunker.

Historisch overzicht

Duitse bunker, in 1917 opgetrokken bij een Duits vliegveld dat hier vanaf 1917 operationeel was. Dit vliegveld was aangelegd in functie van de Duitse kustverdediging.

De Duitse kustverdediging

Toen het front in het najaar van 1914 vastgelopen was, hadden de Duitsers een stuk kust van ongeveer 58 kilometers te verdedigen tegen een potentiële geallieerde landing. Ook de verdediging van de thuishavens voor duikboten vereisten de uitbouw van een kustverdediging. De kustsector werd vanaf eind 1914 verdedigd door eenheden, die behoorden tot het nieuw opgerichte Kaiserliche Marinekorps Flandern onder leiding van Admiral Ludwig von Schröder. In eerste instantie werden veldbatterijen in stelling gebracht, die later uitgebouwd werden tot grote kustbatterijen met zwaar scheeps- en spoorweggeschut. De Duitse kustverdediging bestond uit een indrukwekkend aantal batterijen, die zodanig waren opgesteld dat ze de volledige kuststrook konden bestrijken. Blankenberge en Uitkerke behoorden tot de Artillerieabschnitt Ost. Hiertoe behoorden in het totaal 21 batterijen, waaronder de batterijen Sachsen en Hessen in Uitkerke. Batterij Sachsen maakte deel uit van de Hafenschutzgruppe Blankenberge en diende als mobiele, snel inzetbare batterij. Batterij Hessen, door de geallieerden ook wel aangeduid als batterij Donkerklok, bestond uit vier kanonnen van de oude kruiser Hessen, met een kaliber van 28cm SK L/40 en een bereik tot 27,5 kilometer. Deze batterij behoorde tot de zogenaamde Fernkampfgruppe voor geschut tegen beschietingen vanop verre afstand.  

Het vliegveld Uitkerke

Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte de militaire luchtvaart een belangrijke evolutie door. Vanaf midden 1915 vormde luchtobservatie de belangrijkste bron van informatie over de vijandelijke bewegingen en stellingen. Al snel leidde dit tot luchtgevechten tussen vijandelijke vliegtuigen. Beruchte vliegeniers, de zogenaamde azen, kregen de status van oorlogsheld. Vliegtuigen werden geleidelijk aan ook gebruikt voor het bombarderen van vijandelijke stellingen. In 1916 werd Londen aangevallen door vliegtuigen die in Vlaanderen waren opgestegen. Vliegtuigen werden ook ingezet voor grondsteun aan de infanterie. Met de snelle ontwikkeling van de militaire luchtvaart werd ook de luchtafweer sterk uitgebouwd.

Het belang van vliegtuigen zou tijdens de oorlog zienderogen toenemen, ook in het zogenaamde Marinegebiet. Vliegtuigen konden naburige batterijen beschermen, observatieopdrachten uitvoeren boven zee en het landfront, bombardementen uitvoeren op vijandelijke vliegtuigen, munitie-opslagplaatsen en onderkomens of hulp bieden bij het instellen van de artilleriestukken. Er werd een onderscheid gemaakt tussen Seeflieger en Marinelandflieger. In de loop van de oorlog nam het aantal vliegvelden en vliegeenheden dan ook sterk toe. In 1918 was het aantal marinevliegtuigen opgeklommen tot 45 Seeflieger en 100 Marinelandlieger. In het totaal zouden deze Duitse vliegtuigen 300 geallieerde vliegtuigen neergeschoten hebben en twee Britse schepen gekelderd hebben.

Vanaf het voorjaar van 1917 werd langs de Brugse Steenweg een vliegveld aangelegd. Het vliegveld werd min of meer begrensd door de spoorlijn Brugge-Blankenberge, de Brugse Steenweg en het kruispunt met de Kuiperscheeweg. Op het vliegveld van Uitkerke waren twee luchtmachteenheden gelegerd, met name Küstenflieger Abteilung III en de Küstenflieger Abteilung IV. Deze eenheden verlieten het vliegveld van Uitkerke op 6 oktober 1918, richting Duitsland.

Op en rond het vliegveld werd diverse infrastructuur opgetrokken. Voor de verharding van de toegangswegen en opritten van de vliegtuigloodsen werd ongeveer 2000 kubieke meter kasseien gebruikt, afkomstig uit de straten van Blankenberge. De keuken, slaapvertrekken en manschappenverblijfplaatsen stonden aan de westelijke zijde van de Brugse Steenweg, waar in het voorjaar van 1918 ook deze bunker werd opgetrokken. Daar stonden eveneens enkele ateliers. Aan de oostelijke zijde van de Brugse Steenweg was net tegen de weg een elektriciteitscentrale opgetrokken. De twee woonhuizen ernaast waren opgevorderd voor de inkwartiering van troepen. Op het noordelijkste punt van het vliegveld werd in 1917 een bunker opgetrokken, die zou gediend hebben als communicatiebunker. Uit de openingen aan oostelijke zijde zouden er communicatielijnen naar buiten lopen. Tegen de spoorweg was ten slotte een munitiedepot aangelegd.

Onderhavige bunker was opgetrokken aan de noordwestelijke rand van het vliegveld, vermoedelijk in de tweede helft van 1917. De bunker is in ieder geval te zien op een luchtfoto van 28 september 1917. De andere bunker, langs de Brugse Steenweg is nog niet te zien op een luchtfoto van 19 december 1917, wel op een luchtfoto van 18 maart 1918.

Beschrijving

Bovengrondse betonnen militaire constructie met een rechthoekig grondplan van 750 x 560 centimeter, met buitenmuren van 65 centimeter dikte. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Op de iets uitspringende dakrand zijn ook bakstenen restanten te zien. De constructie bestaat uit een gang die haaks ligt op de twee rechthoekige ruimtes van 510 x 200 centimeter. Via een deuropening in de middenmuur zijn de twee ruimtes met elkaar verbonden. In de noordoostelijke buitenmuur zit per ruimte een rechthoekige opening, die naar buiten toe schuin omhoog loopt. Het is eigen aan bunkers dat er in de ondergrond in en rond de bunker constructieve elementen of militaire infrastructuur zitten die rechtstreeks verband houden met de bunker, zoals vloerplaten, waterafvoersystemen of bekabeling.