erfgoedobject

Hooghuys met Mariakapel en hoeve

bouwkundig element
ID
215704
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215704

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het Hooghuys is gelegen in het voormalige gehucht 'De Biest' en wordt reeds vermeld in 14de-eeuwse documenten. De Ferrariskaart (1771-1775) toont een opper- en neerhofstructuur bestaande uit een door water omgeven landhuis dat samen met de hoeve, moestuin en boomgaard nogmaals omgeven wordt door een rechthoekige walgracht. Ten noorden en oosten van de omwalde site bevinden zich vijvers omgeven door dreven. In een verkoopsakte van 1799 wordt het buitenverblijf of 'Speelgoed' omschreven als een huis met grote kelders, verscheidene kamers beneden en boven, een schuur, stallen en een lusthof omgeven door water, daarbuiten bevinden zich een boomgaard, vier vijvers, een reservoir en een wandeldreef.

Circa 1840 wordt de hoeve gesloopt en de vijver rond het Hooghuys gedempt (zie mutatieschets 1840/11, Atlas der voetwegen, circa 1845 en de topografische kaart van 1865). De nieuwe hoeve ten noorden en een haaks bijgebouw ten noordwesten worden in 1868 op het kadaster geregistreerd (mutatieschets 1868/18). Circa 1872 worden er verbouwingswerken aan het Hooghuys opgetekend alsook de demping van de rechthoekige walgracht met uitzondering van de zuidzijde; het terrein wordt omhaagd en omzoomd door bomen (mutatieschets 1872/20). Bij de aanleg van een landschappelijke tuin op het einde van de 19de - begin 20ste eeuw werd de zuidelijk walgracht in de tuinaanleg geïntegreerd als een vijver. De Mariakapel in het haakse bijgebouw dateert van circa 1898 (mutatieschets 1898/16). In 1861 werd het domein aangekocht door de familie Jacobs die tot op heden eigenaar is.

Het domein is toegankelijk via een smeedijzeren pijlpunthekken gevat tussen vierkante pijlers van ijzerzandsteen met basement bekroond door een hardstenen bol.

Heden bestaat het Hooghuys uit een gedeeltelijk wit geschilderd L-vormig volume minstens opklimmend tot de 17de eeuw, de aanbouw onder plat dak in de oksel werd in de 20ste eeuw toegevoegd. Verankerd en onderkelderd bakstenen volume op een natuurstenen plint van twee bouwlagen onder gecombineerd zadel- en schilddak bedekt met rode en zwarte Vlaamse pannen. De lijstgevels en de gecementeerde tuitgevel op consooltjes en aandaken worden geopend door in de 19de eeuw (1872?) aangepaste rechthoekige vensters met hardstenen lateien en dorpels. In de westgevel verwijzen de dubbele en enkele ontlastingsboogjes naar voormalige kruis- en kloostervensters. Inwendig bleef de originele indeling, de dragende structuur met moer- en kinderbalken en de eiken kapconstructie bewaard. Kelders met tongewelf en een waterput in ijzerzandsteen.

Rechts palend aan het toegangshek een langgerekt bakstenen dienstgebouw onder Vlaams pannen zadeldak met decoratieve windborden voorzien van rechthoekige muuropeningen onder houten lateien, opgetekend in het kadaster in 1868. In de zuidwestelijke hoek een inpandige Mariakapel opgetekend in 1898. Rondboogdeur in een vlakke omlijsting van blauwe hardsteen met imposten, sluitsteen en neuten bekroond door een smeedijzeren kruis. IJzeren vleugeldeur deels met pijlpunthekken en de letters 'MM'. Witgeschilderd kapelletje onder tongewelf met een eenvoudig altaar waarop een Mariabeeld 'Moeder van Smarten'.

Ten noorden van het Hooghuys de gedeeltelijk gesloopte en daarna sterk aangepaste hoeve van circa 1868, heden volledig ingericht als woongelegenheid (Hooghuis nummer 7). Fraaie lindeboom in de voortuin.

Ruime omhaagde en door eiken omzoomde tuin met deels bewaarde landschappelijke tuinaanleg zoals de slingerpaden, restanten van een vijver (voorheen met brugje) en graspartijen afgewisseld met boomgroepjes die wisselde zichten en verrassende doorkijkjes beoogden.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant: primitief plan van 1822, mutatieschetsen Holsbeek, Nieuwrode 1840/11, 1862/10bis, 1868/18, 1872/20, 1893/26, 1898/16, 1907/13 en 1931/30.
  • CLAES H. 1981: 1906-1981 Nieuwrode en zijn 75-jarige fanfare "De Veldbazuin", Leuven.
  • PEETERS L. 2001: Het Hooghuis en zijn bewoners, Informatieblad Gemeente Holsbeek, 1.4, Holsbeek, 11-12.
  • PEETERS L. 1999: Nieuwrode, alsof het gisteren was.
  • PEETERS L. 1995: Van Nuenrode tot Nieuwrode.
  • PEETERS L. 2009: 100 jaar de lens op Holsbeek, Leuven.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hooghuys met Mariakapel en hoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215704 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Holsbeek

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.