Teksten van Wederopbouw gemeenteschool

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215851

Wederopbouw gemeenteschool ()

Het voormalige klassengebouw van de gemeenteschool, ten noorden aansluitend bij de Sint-Jacobskerk met kerkhof en de pastorie, werd heropgebouwd in 1924. Na de vernietiging tijdens de Eerste Wereldoorlog werden bij de wederopbouw de representatieve functies van het kleine dorp samengebracht rondom de kerk. Dat de beeldbepalende cluster van kerk, pastorie en school ontworpen is door dezelfde gemeentelijk architect, met name Camille Van Elslande (Veurne), versterkt de ensemblewaarde van de kleine dorpskern. Voor de Eerste wereldoorlog maakte het schooltje van één klas, teruggaand op het schooltje circa 1872 opgericht door de koster, deel uit van de huizenrij op het dorpsplein. Bij de wederopbouw daarentegen werd de school als aparte entiteit herbouwd in de onmiddellijke omgeving van kerk en pastorie.

Het voorontwerp van de gemeenteschool met "woonst der onderwijzer" werd door Van Elslande opgemaakt op 5 juli 1922. Doordat de Dienst der Verwoeste Gewesten advies moest vragen aan het Ministerie van Kunsten en Wetenschappen (Bestuur Lager Onderwijs) en aan de provinciale bouwmeester sleepte de goedkeuring van dit dossier aan. Vanaf 1924 verving de heropgebouwde lagere school de schoolbarak van 1921. Na de oorlog bedienden kloosterzusters van Vladslo de school. In 1925 werd er ook een bewaarschool geopend. De school bleef bestaan tot circa 1985.

Van de voormalige school zijn de klassenvleugel, de open ruimte van de vroegere speelkoer en een nutsgebouw (parallel met de klassen) bewaard. De lage, langgestrekte klassenvleugel is gaaf bewaard: geelbakstenen volume onder zadeldak (rode mechanische pannen). De dakoversteek rust op sierlijke houten klossen. De symmetrisch opgebouwde westgevel is als belangrijkste gevel naar de speelplaats gericht. De centrale deur geeft de vroegere gang aan die de scheiding tussen de twee klassen vormde. Deze deur is geflankeerd door telkens drie hoge, getoogde klasvensters met bewaard geschilderd houtwerk met grote roedeverdeling.

De verzorgde zijgevels zijn uitgewerkt als tuitgevels met uitkragende schoorstenen, geflankeerd door oculi. De klassenvleugel onder zadeldak is parallel met de nok van de pastorie, doch iets westelijker ingeplant, zodat een rechte hoek ontstaat tussen de zuidelijke (rechter) zijgevel van de klassen en de voorgevel van de pastorie. Hierdoor staat de rechter zijgevel van de klassen in een architecturale relatie tot de opkamer en de als klokgevel uitgewerkte noordelijke (linker) zijgevel van de pastorie. De oculi in de rechter zijgevel van de klas refereren ook aan de oculi in de noordbeuk en het aansluitende 'zijportaal' van de kerk. De lange achtergevel van de klassen is blind.

De vierkante, voorliggende speelkoer is bewaard als een vertuinde open ruimte. De zuidzijde van de speelkoer is afgezoomd met een eenvoudige, hoge bakstenen muur met ritmerende pijlers en poortje met toegang vanuit de pastorie- en kerkomgeving. De westzijde van de speelplaats is afgeboord met een eenvoudig gebouw onder lessenaarsdak, dat fungeerde als "overdekte speelplaats". In de hoge buitenmuur aan de westzijde, is het korfboogpoortje bewaard waarlangs de leerlingen binnenkwamen.

  • Algemeen Rijksarchief Brussel, Dienst der Verwoeste Gewesten, dossier nr. 5208
  • DEGRAEVE M. 2011: Camille Van Elslande op alle fronten. Modern architecturaal denken in een traditionele context, Thesis masteropleiding UGent. Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Gent.
  • GYSEL A. 1992: Bijdrage tot de geschiedenis van Sint-Jacobskapelle, De Gidsenkring 4, 30, 5.
  • VLAEMYNCK G. 2009: Architecturale wederopbouwarchieven in de Westhoek. Inventaris van het archief van Camille Van Elslande (1911-1962), Vrije Universiteit Brussel, Archivistiek: Erfgoedbeheer en Hedendaags Documentbeheer, onuitgegeven verhandeling.

Bron: Beschermingsdossier 4.001/ 32003/149.1
Auteurs:  Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Wederopbouw gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195626 (geraadpleegd op ).


Wederopbouw gemeenteschool ()

Voormalig klassengebouw van de gemeenteschool, heropgebouwd in 1924. Ligging in de onmiddellijke omgeving van de Sint-Jacobskerk en pastorie.

Na de vernieling van het dorp Sint-Jacobskapelle tijdens de Eerste Wereldoorlog worden de kerk, de pastorie en de (gemeente)school met onderwijzers- of kloosterwoning heropgebouwd naar ontwerp van architect Camille Van Elslande. De kerk met omgevend kerkhof, en in de onmiddellijke omgeving de pastorie en de school met woning vormen een interessant en beeldbepalend geheel voor de landelijke wederopbouw. Het heropgebouwde Sint-Jacobskapelle – de kleinste deelgemeente van Diksmuide – omvatte buiten de cluster kerk-pastorie-school slechts enkele huizen en hoeves.

Na de oorlog bedienden zusters van het klooster van Vladslo (Diksmuide) de school van Sint-Jacobskapelle. In 1921 werd een schoolbarak opgetrokken, die in 1924 vervangen werd door het huidige klassengebouw. Het volume van de vroegere kloosterwoning is bewaard, doch zwaar verbouwd.

Quasi volledig vrijstaand, geelbakstenen klassengebouw onder zadeldak (mechanische pannen, dakoversteek op sierlijke houten klossen). Gevel naar speelplaats met symmetrische opbouw: getoogde deur geflankeerd door telkens een klas met drie hoge getoogde vensters met bewaard houtwerk met grote roedeverdeling. De verzorgde zijgevels zijn uitgewerkt als tuitgevels met uitkragende schoorstenen, geflankeerd door oculi, bij de rechter zijgevel (recente garagepoort ingebracht) staan deze oculi in relatie tot de oculi in de noordgevel en de doopkapel van de Sint-Jacobskerk. De achtergevel is conform de klasfunctie volledig gesloten en is erg beeldbepalend vanuit het omringende open polderlandschap.

Het gegeven van de voorliggende speelplaats (vertuinde open ruimte), afgezoomd met muur aan de kerkhofzijde is bewaard. De westzijde van de speelplaats is afgeboord met een eenvoudig gebouw onder lessenaarsdak waarin het poortje waarlangs de leerlingen binnenkwamen bewaard is.

  • DEGRAEVE M. 2011: Camille Van Elslande op alle fronten. Modern architecturaal denken in een traditionele context, Thesis masteropleiding UGent. Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Gent.
  • VLAEMYNCK G. 2009: Architecturale wederopbouwarchieven in de Westhoek. Inventaris van het archief van Camille Van Elslande (1911-1962), Vrije Universiteit Brussel, Archivistiek: Erfgoedbeheer en Hedendaags Documentbeheer, onuitgegeven verhandeling.

Auteurs:  Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Wederopbouw gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/teksten/150683 (geraadpleegd op ).