Teksten van Neoclassicistisch hoekensemble

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215867

Neoclassicistisch hoekensemble ()

Op de hoek van de Filomena- met de Grotehondstraat zorgde architect Ernest Dieltiëns voor een hoekoplossing die typisch is voor Zurenborg. Eenvoudige, bescheiden woningen van twee bouwlagen en twee tot drie traveeën krijgen er een fantasierijke gevelaankleding, die het standaard neoclassicistische burgerhuistype overstijgt. Het ensemble werd in 1890 getekend in opdracht van de "Naamlooze bouwmaatschappij van burgerhuizen van het Oosten". Deze "Société anonyme pour la construction de maisons bourgeoises" was de bouwmaatschappij die in 1886 werd opgericht om de woningbouw in Zurenborg te organiseren. De Société zorgde voor ontelbare reeksbouwprojecten, waarvoor ze met verschillende architecten samenwerkte. Ernest Dieltiëns was daarbij een vaste waarde, die met ensembles als dit in belangrijke mate het beeld van Zurenborg heeft bepaald.

Er werden acht woningen voorzien van twee tot drie traveeën en twee bouwlagen, met een bepleisterde en geschilderde lijstgevel: Filomenastraat 17-25 en Grotehondstraat 51-55. Twee huizen zijn vervangen door nieuwbouw (19 en 21); de gevel op nummer 55 is ontdaan van de bepleistering. Elke gevel is een beetje anders vormgegeven, wat een zeer levendig effect geeft; de frontons aan de bovenvensters en de fijne stucwerkdecoratie met ranken, rolwerkcartouches en vazen zijn vaste stijlelementen in de gevels van Dieltiëns.

Het hoekpand (25) is uitgewerkt als een eyecatcher. Oorspronkelijk een winkel, heeft het huis een afgeschuinde hoektravee met een bekronend veelzijdig hoektorentje met leien spits. Onder de toren zien we de afbeelding van een hondenkop, verwijzend naar de Grotehondstraat, en een rond balkon op uitgewerkte consoles. Links en rechts van de hoektravee, vier en twee ongelijke traveeën, met in de brede travee telkens een winkelraam met puilijst. Imitatievoegen op de begane grond, op de verdieping rechthoekige vensteropeningen en versiering zoals panelen en stucwerk in het ronde boogveld. Twee toegangsdeuren, één in de hoektravee en één in de linker travee in de Filomenastraat. Deels bewaard schrijnwerk.

Filomenastraat 17 en 23 zijn stadswoningen van twee bouwlagen en drie traveeën. Bepleisterde lijstgevels op hardstenen plint, imitatievoegen op de begane grond, houten kroonlijst op klossen, kordonlijst en doorlopende onderdorpels, rechthoekige muuropeningen. Nummer 17 met accent op de centrale travee met balkon en deurvenster met gebogen fronton op grote sluitsteen; nieuw schrijnwerk. Nummer 23 met rechts een deurrisaliet, waarvan het bovenvenster met een gebroken gebogen fronton is bekroond; tussen de twee andere bovenvensters een paneel met stucdecoratie, waarboven een groot medaillon met ranken. Schrijnwerk bewaard. Grotehondstraat 51 is als een gespiegelde tegenhanger van nummer 23 uitgewerkt, maar mist een deel van de originele bepleistering en schrijnwerk. Grotehondstraat 53 is gaaf bewaard met uitzondering van de deur. De woning telt twee traveeën en kreeg een bepleistering die eveneens sterk aansluit bij Filomenastraat 23, met onder meer gebogen fronton in het deurrisaliet en groot medaillon bovenaan de gevel.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1890 # 934.

Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistisch hoekensemble [online], https://id.erfgoed.net/teksten/152554 (geraadpleegd op ).


Burgerhuizen (11, 15-17, 23) ()

Enkelhuizen van drie traveeën en twee (nummers 17 en 23) of drie bouwlagen, uit de laatste kwart van de 19de eeuw. Bepleisterde en beschilderde lijstgevels op arduinen sokkels. Geblokte begane grond, doorlopende kordons en kroonlijsten op klossen. Rechthoekige vensters, nummers 11 en 13 met geriemde omlijstingen. Nummer 11 met op tweede bouwlagen penanten uitgewerkt als Dorische zuilen. Nummer 17 met centraal balkon onder gebogen fronton, verlaagde vensters. Nummer 23 met neo-Lodewijk XVI-stucwerk.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistisch hoekensemble [online], https://id.erfgoed.net/teksten/152523 (geraadpleegd op ).