erfgoedobject

Duitse bunker R32

bouwkundig element
ID
215875
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215875

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker R32
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie in weide ten westen van de R32 en het centrum van Roeselare, ten zuiden van de Oostnieuwkerksesteenweg, ten oosten van de Veldbosstraat.

Historiek

Duitse betonnen militaire post, opgetrokken op de 'Artillerie-Schutz-Stellung', net achter de 'Flandern I Stellung', in een bosje dat op Britse militaire stafkaarten 'Scorpion Copse' werd genoemd.

De verovering van deze regio tijdens het geallieerde Bevrijdingsoffensief in het najaar van 1918 verliep uiterst moeizaam. Nadat tijdens de eerste twee dagen vooruitgang kon worden geboekt (28 en 29 september 1918) was de geallieerde opmars in West-Vlaanderen vertraagd, om op 4 oktober helemaal stil te vallen. Dit was onder meer te wijten aan de 'Flandern I Stellung', de laatste echte linie die de Duitsers met een samenraapsel van fel uitgedunde eenheden hardnekkig trachtte te verdedigen. Deze stelling was vooral opgevat als een stelling om Roeselare te verdedigen, het zenuwknooppunt van het Duitse Vierde Leger in Vlaanderen. Roeselare vormde het knooppunt waar belangrijke aanvoerlijnen van het hinterland bijeenkwamen, waaronder de baan Roeselare-Menen, de spoorlijnen Roeselare-Kortrijk en Roeselare-Menen en het kanaal Roeselare-Leie.

De aanleg van de nieuwe 'Flandern I Stellung' was gestart in de winter van 1917/1918, na de Derde Slag bij Ieper. Door het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918) zou deze 'Flandern I Stellung' nog maar weinig versterkt zijn (deze stelling zou geen nut meer hebben, mocht dit Duits voorjaarsoffensief geslaagd zijn). In september 1918 was de stelling helemaal niet voltooid. Toch blijkt deze stelling goed verdedigd te zijn tijdens het Bevrijdingsoffensief. Vele bunkers bleken goed gecamoufleerd te zijn, zodat de geallieerde observatievliegtuigen ze maar moeilijk konden detecteren. De geallieerde legers bleken niet zo goed op de hoogte van de sterkte van deze stelling. Vooral ter hoogte van Roeselare bleek het moeilijk om de 'Flandern I Stellung' te doorbreken, door hevige Duitse tegenstand met mitrailleurvuur.

Het deel van de 'Flandern I Stellung' tussen Vergelderhoek, Gemeenhof en de Most, net ten westen van deze bunker, vormde wellicht de sterkste strook van deze beruchte linie. Herhaaldelijke aanvallen op de Most en Gemeenhof werden gestuit door moordend artillerie- en mitrailleursvuur. Maar ook tegenstrijdige en te late bevelen en een slechte coördinatie verhinderden een geallieerd succes. Pas op 3 oktober slaagden Belgische en Franse eenheden er in het gehucht De Most met de bunkers in de omgeving en het Gemeenhof te veroveren. Op 4 oktober werd een adempauze in het offensief ingelast. De Vlaamse heuvelrug was veroverd, maar de 'Flandern I' en het Duitse Vierde Leger waren niet ingestort. Het oorspronkelijke doel om de lijn Brugge-Torhout-Tielt en Roeselare te bemachtigen, was niet verwezenlijkt. Toen het offensief op 14 oktober opnieuw van start ging, slaagden Franse eenheden er wel in de vlakte van Schiervelde te veroveren en verder door te stoten. Die dag zou Roeselare bevrijd worden.

Beschrijving

Vrijstaande, halfondergrondse betonnen constructie. Het beton is gewapend met onder meer ijzeren vlechtwerk in de muren en stalen balken in de plafonds en is gegoten tegen een houten bekisting. Aan oostelijke zijde bevinden zich vier toegangen. Tussen de twee centrale toegangen springt de betonnen muur uit in de vorm van een betonnen trap en richel, die lager is dan het dak en zodoende een borstwering vormt. De twee toegangen leiden tot een gang, met een nis in de oostelijke muur ter hoogte van de betonnen trap/richel. Vanuit deze gang kunnen de twee middelste ruimtes via twee deuropeningen bereikt worden. In de binnenmuur tussen de gang en elke ruimte zit telkens een kleine opening, die naar buiten toe verbreedt. Aan zuidelijke zijde paalt er nog een bijkomende ruimte, die via dezelfde gang bereikt kan worden. Deze ruimte heeft drie kleine openingen, naar zuiden, oosten en westen bericht. Aan noordelijke zijde bevindt zich eveneens een bijkomende ruimte, bereikbaar via een kruipgat, met een mangat in het dak, waarvan de klimijzers verdwenen zijn. Er zijn duidelijk pogingen ondernomen om deze constructie af te breken.

  • Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: Collectie militaire stafkaarten, Lagenkarte der Gruppe Staden, 27/2/1918.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Belgium, 20 S.E., Ed. 4A, 17/9/1917.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Stellungskarte Staden, 17/12/1917.
  • Mapping the Front: Ypres. British mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (DVD uitgegeven door de Western Front Association, in association with the Imperial War Museum, 2008): Ennemy’s supply system, 12/4/1918.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • CALLEWAERT F., 90 jaar geleden brak de Eerste Wereldoorlog uit. Duitse verdedigingswerken in de regio Roeselare, in: Mandeldal, 2004, nummer 1.
  • GELDHOF Ph., Met de torens van Roeselare op de achtergrond. De strijd voor Roeselare tussen 28 september en 3 oktober 1918, in: DE BRUYNE M. e.a., Roeselare in de Eerste Wereldoorlog, Roeselare, 1998.
  • VANCOILLIE J., Het 4. Armee tijdens de 1ste fase van de Abwehrschlacht in Flandern, 28/9/1918 – 13/10/1918, in: Shrapnel, september 2008
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker R32 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215875 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.