erfgoedobject

Duitse militaire post Soetestraat 5

bouwkundig element
ID
215882
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215882

Juridische gevolgen

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire post in tuin achter Soetestraat 5, op het gehucht Ondank, ten noorden van de voormalige spoorlijn Ieper-Torhout, ten noordoosten van het gehucht Vijfwegen, ten oosten van het bos van Houthulst, ten westen van Stadenberg. Langs de Soetestraat, meer bepaald net ten noorden van deze militaire post (Soetestraat 9) ligt een andere betonnen constructie. Op adres Soetestraat 3, ter hoogte van de kruising van de Soetestraat en de voormalige spoorlijn Ieper-Torhout ligt een tweede betonnen constructie.

Historiek

Duitse betonnen post, opgetrokken achter een huis, die op Belgische stafkaarten werd aangeduid met 'Ferme du Stenographe', op Britse stafkaarten met 'Wenn Houses'.

Deze militaire post maakte deel uit van een Duitse stelling, die vóór en tijdens de Derde Slag bij Ieper op Duitse militaire stafkaarten 'Flandern I Stellung' wordt genoemd, vanaf eind 1917 'II. Stellung'. In de literatuur wordt deze stelling ook wel aangeduid met 'Flandern II St (1)'. Ze lag aan de voet en op de westelijke flank van de Vlaamse heuvelrug. Deze stelling, die hier 'II. Stellung' wordt genoemd, was versterkt met een dubbele rij prikkeldraadversperring. Langs de Soetestraat, maar ook ten oosten ervan, waren tegen de zomer van 1917 vele betonnen posten opgetrokken, in dubbele of driedubbele rijen. In deze zwaar versterkte omgeving, ten oosten van het Houthulstbos, waren nog verschillende andere stellingen aangelegd, die sterk evolueerden en op Duitse stafkaarten aangeduid werden met 'Wald Riegel III', 'Wald Riegel Nord' of 'Houthulst Riegel', later 'Artillerie-Schutz-Stellung' (artillerie-ondersteuningstelling). Ook ten oosten van, parallel met de 'II. Stellung' liep een 'Artillerie-Schutz-Stellung'.

In deze omgeving waren ook diverse kampementen ('Lager') ingericht. In de weide tegenover het huis waren onder meer barakken ingericht, aldus geallieerde stafkaarten. In deze omgeving werden ook heel wat batterijen opgesteld en waren commandoposten ingericht. De betonnen militaire post wordt reeds aangeduid op een Duitse stafkaart van 20 juli 1917. Er waren hier, parallel met de Soetestraat ook kleine stukjes loopgraaf aangelegd. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de constructie fungeerde als mitrailleurspost, gezien de smalle opening aan noordwestelijke zijde. Vermoedelijk diende de constructie als commandopost. Op een Duitse kaart van 27 februari 1918 wordt alvast aangegeven dat er zich ter hoogte van deze constructie een commandopost voor de artillerie bevond.

Deze omgeving werd aan het begin van het geallieerde Bevrijdingsoffensief veroverd. Op 28 september 1918, de eerste dag van het geallieerde Bevrijdingsoffensief, waren Belgische linieregimenten erin geslaagd het Vrijbos (bos van Houthulst) en de 'Wald Riegel' in te nemen, dit evenwel tegen hoge verliezen. De volgende dag zetten Belgische linieregimenten hun aanval in vanaf de lijn Stadenreke – Blauwepanne – Vijfwegen, die ’s nachts door de Saksische bezetters was ontruimd: vanaf hier konden ze in één ruk oprukken tot aan de weg Ondank-Stadendreef (huidige Soetestraat en Drevestraat) en de eerste reeks verdedigingswerken van de 'II. Stellung' innemen. Bij het kruispunt Ondank zou het Vierde Linieregiment nog een zware Duitse tegenaanval te incasseren krijgen. Een Duitse tegenaanval draaide uit op een slachting. De Belgische eenheden zouden uiteindelijk het pleit winnen dankzij de inzet van Franse en Belgische artillerie: om 18u was de Belgische Derde Infanteriedivisie meester van Stadenberg.

Beschrijving

Meerhoekige halfondergrondse betonnen militaire post. Het beton is onder meer gewapend met ronde wapenijzers met een diameter van 12 millimeter dikte, en is gegoten tegen een houten bekisting. De muren zijn langs alle zijden ongeveer 150 centimeter dik. Het dak is 145 centimeter dik. De dakranden zijn schuin afgewerkt. Aan de noordoostelijke muur zit een vrij grote inslag.

Toegang aan noordoostelijke zijde. Via een ingang van 70 centimeter breedte wordt een hoekige binnenruimte bereikt (hoogte 135cm). Via een versmald deel wordt een tweede, kleine ruimte bereikt van 100 op 145 centimeter, met in de noordwestelijke muur een opening. Deze opening zit binnen op 80 centimeter boven de betonnen vloer, is 45 centimeter hoog en versmalt naar buiten toe tot 20 centimeter hoogte en een breedte van 25 centimeter.

In de noordoostelijke buitenmuur zit nog een kleine, vierkante opening van 20 centimeter breed die schuin naar boven loopt, vermoedelijk verluchtingsopening of opening voor het plaatsen van een kacheltje. In het dak steekt nog een vierkante schacht van 25 centimeter breed.

  • Brussel, Koninklijk Legermuseum: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst-Staden (Plan Directeur), 30/10/1917; Art.Monartskarte Ieperen-Nord, 1/9/1918 – 19/7/1918 (samengevoegde kaart).
  • Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: Collectie militaire stafkaarten, Lagenkarte der Gruppe Staden, 27/2/1918.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst, 1/3/1917; Belgium, 20 S.E., Ed. 4A, 17/9/1917; Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 1/6/1918.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Ubersichtskarte Gruppe Diksmuide, 23/9/1917; Stellungskarte Ieperen, Blatt XXII, 6/10/1917; Stellungskarte Staden, Blatt IV, 17/12/1917.
  • Mapping the front. German maps. Military mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (The Western Front Association in association with the Imperial War Museum), 2010: Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt IX, 20/7/1917.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • WACKENIER W., Archeologie van staal en beton: Bunkers en minierte Unterstände uit de Eerste Wereldoorlog in Staden, Westrozebeke en Oostnieuwkerke, Universiteit Gent (ongepubliceerde eindverhandeling), 2004.
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Duitse militaire post Soetestraat 3

  • Is gerelateerd aan
    Duitse militaire post Soetestraat 9

  • Is deel van
    Staden


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post Soetestraat 5 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215882 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.